We wniosku o interpretację spółdzielnia wyjaśniła, że gromadzi środki finansowe przeznaczone na pokrycie kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Pieniądze są lokowane na oprocentowanych rachunkach bankowych: oszczędnościowym, bieżącym (depozyt automatyczno-nocny) i lokatach krótkoterminowych.
Spółdzielnia zapytała, czy dochody z odsetek z tych inwestycji podlegają opodatkowaniu CIT. Sama uważała, że nie, bo są to dochody objęte zwolnieniem z art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o CIT.
Fiskus nie podzielił tego stanowiska. Jakkolwiek działanie spółdzielni jest ekonomicznie racjonalne, to odsetek od opisanych lokat nie można zakwalifikować do dochodu z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Odsetki to dochód z kapitałów pieniężnych, nawet jeśli pochodzi on z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Zdaniem fiskusa dochód z odsetek uzyskanych z rachunku bieżącego co do zasady mieści się w pojęciu dochodu związanego z gospodarką zasobami mieszkaniowymi. Niemniej jednak sposób, w jaki jest oprocentowany rachunek bieżący spółki, odpowiada cechom lokaty overnight. A dochód uzyskany w ten sposób pochodzi z operacji finansowych, których celem jest pomnożenie kapitału.
Początkowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie przyznał rację spółdzielni. Jednak ostatecznie stanowisko fiskusa uznał za prawidłowe Naczelny Sąd Administracyjny. Jego zdaniem pojęcia „zasoby mieszkaniowe" oraz „gospodarka zasobami mieszkaniowymi" muszą być interpretowane w kontekście uregulowanych ustawowo zasad opodatkowania. Oznacza to, że wszelkie przepisy wprowadzające ulgi i zwolnienia podatkowe powinny być rozumiane w sposób ścisły.
W związku z tym art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o CIT należy interpretować tak, że zwolnieniu podatkowemu podlega wyłącznie dochód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Są to zatem dochody, których źródło stanowią opłaty i czynsze związane z użytkowaniem lokali mieszkalnych i przynależnych do nich pomieszczeń, jak również z korzystaniem z urządzeń infrastruktury technicznej, wodno-kanalizacyjnej czy ciepłowniczej.
Zdaniem sądu kasacyjnego odsetek uzyskiwanych z lokaty terminowej nie sposób zakwalifikować do dochodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Źródłem dochodu jest w tym przypadku posiadany kapitał pieniężny, czyli nadwyżka finansowa ulokowana na odpowiednim koncie bankowym.
Wyrok NSA z 20 czerwca 2013 r. (II FSK 2091/11).
Michał Grzywacz radca prawny, doradca podatkowy Kancelaria radców prawnych Grzywacz-Zawada s.c.
Komentuje Michał Grzywacz, radca prawny, doradca podatkowy Kancelaria Radców Prawnych Grzywacz-Zawada s.c.
Zasada powszechności opodatkowania jest jedną z podstawowych reguł obowiązujących na gruncie prawa podatkowego.
W doktrynie podnosi się, że każdy wyjątek od tej zasady, a takim jest zwolnienie podatkowe opisane w niniejszej sprawie, powinien być formułowany w sposób ścisły. Oznacza to, że przy wykładni przepisów dotyczących zwolnień należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.
Taką zasadą kierował się też Naczelny Sąd Administracyjny. Przyjął on literalnie, że dochody uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi to dochody, których źródło stanowią co do zasady jedynie opłaty i czynsze, ale już nie działalność pozostająca w pośrednim związku z tą gospodarką, a taką jest lokowanie środków na oprocentowanych lokatach bankowych.
Przysporzenie w postaci odsetek od kapitału jest w istocie pochodną ulokowania dochodu pochodzącego z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, lecz ze względu na dokonaną operację finansową ma autonomiczny, odrębny charakter.
Abstrahując od oceny prawnej takiego zdarzenia, wydaje się, że uzasadnione gospodarczo działanie spółdzielni powinno korzystać z preferencji podatkowych na zasadach zbliżonych chociażby do zwolnień przewidzianych w stosunku do fundacji czy stowarzyszeń. Te instytucje mogą bowiem tezauryzować chwilowo dostępne środki pieniężne w określone ustawowo instrumenty finansowe.
