pisaliśmy o zasadach opodatkowania w przypadku sprzedaży złomów metali kolorowych oraz o zasadzie odwrotnego obciążenia, czyli o sytuacji, gdy podmiotem zobligowanym do rozliczenia transakcji jest odbiorca towarów lub usług. Tak było w przypadku nabycia złota i srebra, którego dotyczyło pytanie czytelnika. W niniejszym artykule zostaną opisane zasady dokumentowania takich transakcji i ujmowania ich w deklaracji.
Bez istotnych zmian
Podatnicy mają obowiązek wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy (art. 106 ust. 1 ustawy o VAT). Jednak zarówno sprzedawca, jak i nabywca złota oraz srebra rozliczanego na zasadzie odwrotnego obciążenia powinni pamiętać o szczególnym sposobie fakturowania.
Od 1 stycznia 2013 r. nastąpiła wprawdzie nowelizacja przepisów w zakresie fakturowania, to jednak z praktycznego punktu widzenia nie wprowadziła ona istotnych zmian (jeżeli chodzi o dokumentowanie transakcji, które rozliczane są przez nabywcę).
Konieczne elementy faktury
Sprzedawca zobowiązany jest do zastosowania art. 106 ust. 1a ustawy o VAT oraz zapisów rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur. Natomiast w przypadku dostawy towarów, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca, faktura wystawiana przez sprzedawcę nie zawiera:
- stawki podatku,
- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku oraz
- kwoty podatku (§ 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia).
Od początku 2013 r., w związku ze zmianą tego rozporządzenia, faktura powinna natomiast obowiązkowo zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie" (§ 5 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia).
Wewnętrzne nieobowiązkowe
Natomiast nabywca zakup złota oraz srebra może od początku 2013 r. dokumentować fakturą wewnętrzną. Nie ma jednak takiego obowiązku. Od niego zależy sposób dokumentowania nabyć tych towarów. Wynika to z nowelizacji art. 106 ust. 7 ustawy o VAT, dokonanej ustawą z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (DzU z 2012 r., poz. 1342).
W myśl „nowego przepisu", w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca oraz świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, mogą być wystawiane faktury wewnętrzne. Za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w danym okresie. Faktury wewnętrzne mogą być również wystawiane dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.
Podatnicy, na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90 (kwoty podatku naliczonego), dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.
Dane w ewidencjach
Wobec tego firma sprzedająca złoto lub srebro zobowiązana jest prowadzić rejestr sprzedaży, który powinien zawierać wszystkie ww. elementy dotyczące dostawy tych towarów. W rejestrze nie powinna podawać danych dotyczących podatku należnego, ponieważ sprzedawca nie wykazuje na fakturze podatku oraz go nie rozlicza. Obowiązek ten jest bowiem przerzucony na odbiorcę.
Z kolei podatnicy VAT czynni będący nabywcami towarów, którzy mają prawo do odliczenia podatku naliczonego, powinni prowadzić rejestry, które pozwolą na określenie przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości podatku należnego oraz kwoty podatku naliczonego.
Natomiast podatnicy zwolnieni podmiotowo od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT muszą prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT). Tym samym podmioty prowadzące działalność, które są drobnymi przedsiębiorcami, prowadzą dzienny rejestr sprzedaży. Dotyczy to również takich podmiotów, które kupują towary (np. złoto lub srebro), dla których są podatnikami i muszą rozliczyć z tego tytułu podatek należny.
Co i gdzie wykazać
Sprzedawca dokonujący dostawy towarów rozliczanych przez nabywcę, w deklaracji (VAT-7, VAT-7K, VAT-7D) powinien wykazać tylko podstawę opodatkowania (poz. 41). Nie on bowiem rozlicza tę dostawę, ale robi to jego kontrahent.
Natomiast nabywca zobowiązany jest do wykazania w deklaracji (VAT-7, VAT-7K, VAT-7D) transakcji zarówno po stronie sprzedaży (tj. podstawa opodatkowania – poz. 41 oraz podatek należny – poz. 42), jak również po stronie nabycia towarów (odliczając podatek naliczony).
Gdy naliczony = należny
Nabywca powinien jednak pamiętać o warunkach odliczenia podatku naliczonego wyrażonych w art. 86 ustawy o VAT. Zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7, podatnikiem jest ich nabywca.
Z kolei prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Należy przy tym pamiętać, że prawo do odliczenia przysługuje w przypadku niewystąpienia przesła- nek negatywnych wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.
Przykład
NABYWCA ZŁOTA ROZLICZA VAT
Firma A nabyła złoto 10 stycznia 2013 r. za cenę 1000 zł i jest zobowiązana do jego rozliczenia na zasadzie odwrotnego obciążenia.
Zatem prawo do odliczenia powstało w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli za styczeń 2013 r. Firma może także odliczyć VAT za luty lub marzec 2013 r.
Z kolei podatek naliczony równy jest kwocie podatku należnego z tytułu tej dostawy i wynosi 230 zł (1000 zł x 23 proc. VAT).
Zwolnienia nie stosuje się
Inaczej wygląda natomiast sytuacja w przypadku nabywcy, który jest tylko podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, niebędącym zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny. Pomimo tego, że nie jest to podatnik VAT czynny, jest on zobowiązany do rozliczenia nabycia towarów (np. złota lub srebra). Zgodnie bowiem z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienia podmiotowego nie stosuje się m.in. do dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca.
Wówczas podmiot taki powinien złożyć deklarację, na podstawie art. 99 ust. 9 ustawy o VAT, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Chodzi o druk VAT-9M. W rozliczeniu tym trzeba wykazać tylko podstawę opodatkowania i podatek należny z tytułu rozliczenia nabycia złota lub srebra, bez prawa do podatku naliczonego.
