- Wspólnicy spółki jawnej zamierzają udzielić jej pożyczek. Ich wysokość będzie proporcjonalna do udziałów w spółce. Jak rozliczyć odsetki od tych pożyczek? – pyta czytelnik.

W przypadku pożyczki wspólnika dla spółki osobowej (np. spółki jawnej) nie ma ograniczeń wynikających z cienkiej kapitalizacji. Ta bowiem dotyczy tylko spółek kapitałowych.

Nie oznacza to jednak, że całość kwoty zapłaconych wspólnikowi odsetek będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu. Takim kosztem nie będą bowiem odsetki przypadające na jego udział w spółce. Pomimo że odsetki te nie będą stanowiły dla niego kosztu uzyskania przychodu, to trzeba będzie od nich pobrać zryczałtowany podatek według stawki 19 proc.

Jednoznaczne stanowisko fiskusa

Analizując skutki podatkowe udzielenia przez wspólnika pożyczki spółce osobowej, trzeba mieć na uwadze art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Zgodnie z nim nie stanowią kosztu uzyskania przychodu odsetki od własnego kapitału, włożonego przez podatnika w źródło przychodów. A zatem zapłacone przez spółkę odsetki nie będą dla wspólnika udzielającego tej pożyczki stanowiły kosztu uzyskania przychodu. Takie stanowisko przedstawiła m.in. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 19 lipca 2010 r. (IBPBII/2/415-528/10/MW).

Według niej „odsetki wypłacane przez spółkę jawną nie mogą dla wnioskodawcy, jako dla wspólnika tej spółki, stanowić kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż sytuacja ta wypełnia dyspozycję art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sytuacja, gdy podatnik uzyskuje odsetki od własnego kapitału włożonego w źródło przychodów, materializuje się właśnie w przypadku, gdy podatnik będący wspólnikiem spółki osobowej udziela tej spółce pożyczki". Analogicznie wypowiedziała się ta izba w interpretacji z 13 lutego 2012 r. (IBPBI/1/ 415-1474/12/ZK).

Zapłacone przez spółkę osobową odsetki nie będą zatem dla wspólnika udzielającego pożyczki stanowiły kosztu uzyskania przychodu. Będą one jednak takim kosztem dla pozostałych wspólników proporcjonalnie do ich udziału w zyskach spółki. Wskazała na to Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 6 czerwca 2011 r. (IBPBI/1/ 415-228/11/RM). Uznała ona, że „wydatki z tytułu spłaty przez spółkę komandytową odsetek od pożyczki udzielonej tej spółce przez innego niż wnioskodawca wspólnika tej spółki, o ile w myśl ww. art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy zostaną zapłacone, mogą stanowić dla wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w takiej części, w jakiej posiada on prawo do udziału w zysku spółki. Nie ma tu bowiem zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, gdyż stroną zawartej umowy pożyczki (pożyczkodawcą) jest inny niż wnioskodawca wspólnik spółki komandytowej".

Podobnie wypowiedziała się Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 12 lipca 2010 r. (ITPB1/415-367/10/PST). Uznała ona, że „odsetki od pożyczki udzielonej spółce jawnej nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów dla wspólnika – pożyczkodawcy. Mogą jednak zostać zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodów przez pozostałych wspólników w takiej części w jakiej partycypują oni w kosztach spółki".

Ryczałt 19 proc.

Pomimo że zapłacone odsetki nie stanowią dla wspólnika (pożyczkodawcy) kosztu uzyskania przychodu, to trzeba mieć na uwadze, że należy pobrać od nich zryczałtowany podatek dochodowy. Odsetki od pożyczki podlegają bowiem opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 19 proc.

Na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, od uzyskanych przychodów z odsetek od pożyczek (wyjątkiem jest sytuacja, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej) pobiera się 19 proc. zryczałtowany podatek dochodowy. Zgodnie zaś z art. 30a ust. 6 ustawy zryczałtowany podatek od tych przychodów pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. A zatem odsetki przekazane osobie fizycznej z tytułu udzielonej przez niej pożyczki podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 19 proc, bez pomniejszenia o koszty uzyskania przychodów.

Tak wynika również m.in. z interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 26 lutego 2013 r. (IBPBII/2/ 415-1542/12/JG). Izba stwierdziła w niej, że „na gruncie prawa cywilnego stronami pożyczki jest spółka jawna oraz osoba fizyczna (wnioskodawca). Osobie fizycznej (nawet gdy jest wspólnikiem tej spółki), jako stronie umowy pożyczki, należą się w całości pożytki, jakie płyną z tytułu istnienia wierzytelności wobec spółki. Tak więc uzyskane przychody z tytułu odsetek od udzielonej pożyczki są w całości przysporzeniem wierzyciela. W związku z powyższym odsetki od udzielonej przez wnioskodawcę pożyczki stanowić będą w całości dla wnioskodawcy przychód z kapitałów pieniężnych podlegający opodatkowaniu 19 proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym".

Obowiązki płatnika

Spółka jako płatnik jest obowiązana pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat lub stawianych do dyspozycji wspólnika odsetek (art. 41 ust. 4 ustawy o PIT). Kwotę zryczałtowanego podatku spółka powinna w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrała podatek, przekazać na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca siedziby spółki (art. 42 ust. 1 ustawy).

Na podstawie zaś art. 42 ust. 1a tej ustawy, w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, spółka jest obowiązana przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według jej siedziby, roczną deklarację (PIT-8AR). Wykaże w niej kwotę zryczałtowanego podatku pobranego w poszczególnych miesiącach roku podatkowego.

Konieczność pobrania tego zryczałtowanego podatku praktycznie niweluje ewentualne korzyści podatkowe z udzielenia pożyczki spółce osobowej. W odróżnieniu od spółek kapitałowych, w spółkach osobowych dochód wspólnika opodatkowany jest tylko raz podatkiem dochodowym. W spółkach kapitałowych opodatkowany jest dochód spółki i dywidenda dla wspólnika. W związku z tym niejako podwójnym opodatkowaniem spółek kapitałowych mogą wystąpić korzyści dla wspólników z udzielenia im pożyczek. W spółkach osobowych już takie korzyści nie wystąpią.

Przykład

KAŻDY POŻYCZKODAWCA ZAPŁACI INACZEJ

W spółce jawnej jest trzech wspólników. Pan Jan Dębowski posiadający 50 proc. udziału w zyskach, pan Edward Zieliński posiadający 30 proc. i pani Joanna Michalska posiadająca 20 proc. udziału w zyskach. Wspólnicy są opodatkowani podatkiem liniowym według stawki 19 proc.

Pan Dębowski udzielił tej spółce pożyczki w wysokości 50 000 zł na bieżącą działalność, pan Zieliński w wysokości 30 000 zł, zaś pani Michalska pożyczyła 20 000 zł. Pożyczki były oprocentowane według stopy procentowej 10 proc. rocznie. Spółka zapłaciła tym wspólnikom odsetki w wysokości 5000 zł dla pana Dębowskiego, 3000 zł dla pana Zielińskiego i 2000 zł dla pani Michalskiej.

W takim przypadku dla pana Dębowskiego kosztem uzyskania przychodu będzie kwota (3000 zł + 2000 zł) x 50 proc. = 2500 zł. Wpłynie to na zmniejszenie jego podatku od dochodu ze spółki o kwotę 2 500 zł x 19 proc. = 475 zł.W przypadku pana Zielińskiego kosztem będzie (5000 zł + 2000 zł) x 30 proc. = 2100 zł, przez co nastąpi zmniejszenie jego podatku od dochodu ze spółki o kwotę 2 100 zł x 19 proc. = 399 zł.

Natomiast w przypadku pani Michalskiej koszty wyniosą (5000 zł + 3 000 zł) x 20 proc. = 1600 zł, co spowoduje zmniejszenie jej podatku od dochodu ze spółki w wysokości 1600 zł x 19 proc. = 304 zł. Pomimo tego, że dla każdego ze wspólników odsetki od udzielonej przez niego pożyczki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, to takim kosztem będą odsetki wypłacane pozostałym wspólnikom, proporcjonalnie do udziału tego wspólnika. Niestety, od wypłaconych wspólnikom odsetek trzeba pobrać zryczałtowany podatek dochodowy, pomimo że nie stanowiły one dla nich kosztu uzyskania przychodu.

I tak od odsetek wypłaconych panu Dębowskiemu pobrany zostanie podatek w wysokości 5000 zł x 19 proc. = 950 zł, panu Zielińskiemu 3000 zł x 19 proc.= 570 zł, zaś pani Michalskiej 2000 zł x 19 proc. = 380 zł. W konsekwencji zryczałtowany podatek od odsetek wypłaconych poszczególnym wspólnikom będzie wyższy od ich oszczędności podatkowych wynikających ze zmniejszenia ich podatku od dochodu ze spółki.