Agroturystyka polega na prowadzeniu działalności turystycznej przez gospodarstwa rolne zapewniające noclegi, często wraz z usługami gastronomicznymi. Nie jest to jednak działalność rolnicza. Tymczasem do przychodów z tej ostatniej nie stosuje się przepisów ustawy o podatku dochodowym od  osób fizycznych (PIT). Skoro agroturystyka nie jest działalnością rolniczą, to dochody z niej objęte będą regulacjami ustawy o PIT.

Tym samym podatnik zarabiający na wynajmie pokoi gościnnych co do zasady będzie musiał się rozliczyć z fiskusem i zapłacić podatek.

Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 19 lutego 2008 r. (I SA/Lu 30/08). Wynika z niego, że działalności w zakresie agroturystyki nie można zakwalifikować jako działalności rolniczej, co skutkuje obowiązkiem uiszczenia podatku dochodowego. Ale nie w każdym przypadku.

Podatnik może skorzystać ze zwolnienia określonego w  art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT. Przepis ten stawia jednak kilka warunków. Podatnik musi spełnić je wszystkie. Tylko wtedy może liczyć na przywileje.

Nie więcej niż pięć...

Zgodnie ze wspomnianym przepisem wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu.

Aby zatem podatnik zarabiający na wynajmie pokoi gościnnych mógł nie płacić wcale podatku, może wynajmować maksymalnie pięć pokoi. Przy czym limit ten dotyczy ogólnej liczby pokoi udostępnianych turystom. A to oznacza, że jeśli np. wynajmuje pokoje w dwóch budynkach, to wspomniany limit dotyczy pomieszczeń usytuowanych w obu (nie ustala się go oddzielnie dla każdego budynku).

Dla zastosowania zwolnienia nie ma natomiast znaczenia, czy pokoje gościnne na wynajem mają osobne wejścia do  budynku, własne łazienki i  kuchnie, czy też mają jedynie dostęp do kuchni i łazienki oraz wspólne wejście do budynku. Ważne jest jedynie, by ich liczba nie przekroczyła pięciu. Zwrócił na to uwagę WSA w Szczecinie w wyroku z 12 maja 2011 r. (I SA/Sz 176/11).

...w budynku mieszkalnym...

Kolejny warunek – niezbędny, aby móc skorzystać ze zwolnienia od podatku – dotyczy miejsca, w którym pokoje się znajdują. Musi być to budynek mieszkalny. Przekonała się o tym jedna z podatniczek. Zdecydowała, że będzie wynajmowała pokój z łazienką na kwaterę agroturystyczną. Problem polegał na tym, że pokój przeznaczony na kwaterę znajdował się w budynku gospodarczym (został wyodrębniony z  kuchni używanej wiele lat wcześniej do celów gospodarczych).

Zwolniony z podatku jest nie tylko wynajem pokoi, ale i dochody z wyżywienia turystów

Podatniczka sądziła, że może skorzystać ze zwolnienia. Innego zdania była jednak Izba Skarbowa w Warszawie. W interpretacji z 3 sierpnia 2009 r. (IPPB1/415-392/ 09-4/EC) przypomniała, że jednym z warunków zwolnienia jest, aby wynajmowane pokoje gościnne znajdowały się w budynkach mieszkalnych.

Nie jest tak w  przypadku tego budynku. Jest to budynek gospodarczy (użytkowy), w którym znajduje się samodzielny lokal, który wcześniej był wykorzystywany jako kuchnia używana do celów gospodarczych. W związku z tym zwolnienie nie ma zastosowania. A to oznacza, że przychody z wynajmu pokoju będą opodatkowane – podsumowała izba.

Do podobnych wniosków doszła Izba Skarbowa W Katowicach w interpretacji z 28 listopada 2007 r. (IBPB1/415-85/07/ZK). Podatnik zaadaptował część stajni na pokoje gościnne. Chciał skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust.1 pkt 43 ustawy o PIT. Izba się na to nie zgodziła. Jak stwierdziła w interpretacji „budynek ten jest bowiem budynkiem stajni (budynkiem użytkowym), w którym znajduje się jedynie samodzielny lokal mieszkalny i lokal użytkowy (stajnia). W związku z tym zwolnienie (...) nie ma zastosowania”.

...w gospodarstwie rolnym...

Budynek, w którym wynajmowane są pokoje, musi dodatkowo wchodzić w skład gospodarstwa rolnego. W myśl ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 136, poz. 969 ze zm.) jest nim obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.

Rozliczyć z fiskusem muszą się natomiast rolnicy, którzy, choć posiadają gospodarstwo rolne, to pokoje wynajmują w budynkach, które nie są położone na terenie tych gospodarstw.

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 grudnia  2011 r. (ITPB1/415-993/11/ AD).

Bez znaczenia jest natomiast – przy kwalifikowaniu gruntów do gospodarstwa rolnego – miejsce ich położenia. Zwróciła na to uwagę Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 29 czerwca 2010 r. (ILPB1/415-450/10-2/KŁ), wyjaśniając wątpliwości jednej z podatniczek. Zapytała ona, czy zwolniony z PIT będzie wynajem do  pięciu pokoi gościnnych w budynku mieszkalnym położonym na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym składającym się z gruntów rolnych położonych częściowo w jednym, a częściowo w innym województwie. Izba nie znalazła w  tym przypadku powodów, aby odmówić prawa do korzystania ze zwolnienia przewidzianego w ustawie o PIT.

Zapłacą jednak wynajmujący pokoje w miastach, nawet gdy ich liczba nie przekracza pięciu.

Aby podatku nie płacić, nie ma też konieczności, by gospodarstwo rolne musiało być własnością osoby, która wynajmuje w nim pokoje gościnne. Zwrócił na to uwagę WSA w Olsztynie w wyroku z 26 sierpnia 2010 r. (I SA/Ol 457/10).

Sąd orzekł, że podatnik, mimo że nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego, będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, gdyż budynek mieszkalny ze znajdującymi się w nim pokojami pod wynajem położony jest na terenie wiejskim (a liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu).

A to oznacza, że ze zwolnienia skorzysta również np. dzierżawca takiego gospodarstwa, gdy zdecyduje się prowadzić w nim działalność agroturystyczną (i spełni pozostałe warunki określone w ustawie o PIT).

...i tylko na wypoczynek

Ustawa o PIT wymaga również, aby pokoje były wynajmowane osobom przebywającym na wypoczynku. Użyte w jej art. 21 ust. 1 pkt 43 sformułowanie „pobyt na wypoczynku” dotyczy pobytów urlopowych i weekendowych itp. Zdaniem Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja z 4 sierpnia 2009 r., ITPB1/415-419/09/HD) „pobyt wypoczynkowy jest pobytem czasowym, akcydentalnym, nie ma charakteru stałego”.

Zwolnienie nie dotyczy wynajmowania pokoi osobom zatrzymującym się w gospodarstwie w czasie podróży turystycznej czy służbowej. W takim bowiem przypadku nie będzie spełniony, konieczny dla zastosowania zwolnienia, warunek wynajmowania pokoi osobom przebywającym na  wypoczynku. Zwróciła na to uwagę Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 10 stycznia 2012 r. (IPPB1/415-942/ 11-2/KS).

Jej zdaniem w tym przypadku nie mamy do czynienia „z przebywaniem pracowników firm na wypoczynku w rozumieniu przepisu przewidującego zwolnienie podatkowe. Pracownicy korzystają bowiem ze świadczonych usług najmu oraz wyżywienia z uwagi na świadczoną przez siebie pracę oraz obowiązki służbowe, a przebywanie w  miejscu, w których świadczone są usługi wyżywienia oraz najmu nie zależy od ich woli ale od woli, pracodawcy”.

Ze zwolnienia nie można skorzystać również wtedy, gdy pokoje wynajmowane są np. osobom mieszkającym w gospodarstwie rolnym na stałe. Tak samo, gdy podatnik decyduje się wynajmować pokoje robotnikom sezonowym lub studentom.

Jak zauważył jednak WSA w Szczecinie (w powoływanym już wyroku z 12 maja 2011 r.), żaden przepis nie zobowiązuje podatnika do ustalenia, czy dana osoba wynajmuje pokój gościnny w celu wypoczynkowym, czy innym.

Z drugiej jednak strony, jeśli rachunki za nocleg wystawiane są nie na osoby fizyczne, lecz na firmę – należy zakładać, że pokoje gościnne w gospodarstwie wynajmują osoby przebywające tam nie w celu wypoczynku, ale w delegacji.

Trzeba wynajmować pokoje, a nie cały dom

Aby skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, konieczne jest świadczenie usług najmu pokoi gościnnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych, a nie świadczenie usług najmu całego budynku mieszkalnego. Wynika tak z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 5 marca 2012 r. (IPPB1/415-1108/11-2/KS).

Podatniczka pytała, czy dochody z pobytu w gospodarstwie rolnym położonym na terenie wiejskim, osobom przebywającym na wypoczynku i nocującym w budynku mieszkalnym, w którym liczba pokoi nie przekracza pięciu, korzystają ze zwolnienia. Dodała jednak, że zamierza wynajmować na cele krótkotrwałego zamieszkania wyłącznie cały dom, bez podziału na pokoje.Izba stwierdziła, że skoro przedmiotem najmu będzie cały dom, a nie pokoje w tym domu, to zwolnienie z PIT nie znajdzie zastosowania.

„Trzeba bowiem podkreślić, iż zakresem omawianego zwolnienia objęte są dochody z wynajmu pokoi, a nie budynku mieszkalnego. Oznacza to, iż zakres zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych został ograniczony, gdyż dotyczy tylko świadczenia usług wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych, a nie budynków mieszkalnych na rzecz osób przebywających na wypoczynku” – czytamy w interpretacji.

Dodatkowe atrakcje to dodatkowe profity

Jeśli poza wynajmem pokoi i wyżywieniem dla turystów podatnik zechce zaoferować przebywającym u niego letnikom dodatkowe atrakcje, za które będzie pobierał opłaty, to zwolnienie z podatku określone w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT nie znajdzie zastosowania.

Te dodatkowe dochody (np. z wynajmu rowerów, organizowania wycieczek, przejażdżek konnych, lekcji jazdy konnej, wypraw na ryby czy grzyby) będą opodatkowane i trzeba będzie się z nich rozliczyć z fiskusem. Potwierdzają to interpretacje organów podatkowych.

Przykładem jest wydana przez Izbę Skarbową w Katowicach  28 listopada 2007 r. (IBPB1/415-85/07/ZK). Izba stwierdziła, że dochody z organizacji przejażdżek konnych oferowanych letnikom nie korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT.