Naszym zdaniem, ze względu na to, że w ramach ich działalności pojawia się wiele kosztów, których nie da się jednoznacznie przypisać do jednego, skonkretyzowanego obszaru działalności, korzystanie z mechanizmu częściowego odliczenia VAT naliczonego przy zastosowaniu współczynnika VAT jest w pełni uzasadnione.

Mając na względzie, że zakupy o charakterze ogólnym są w jednostkach samorządu terytorialnego istotną częścią kosztów, „uwolnienie” gmin od jego części (poprzez częściowe odliczenie VAT naliczonego z faktur zakupowych) mogłoby w istotny sposób wpłynąć na ich pozycję finansową.

Bazując na brzmieniu obecnie obowiązujących przepisów, jest możliwe bezpieczne określenie współczynnika sprzedaży w sposób taki, że jego wielkość będzie znaczna, w niektórych sytuacjach nawet powyżej 50 proc.

Przykład

Gmina przeznacza w danym roku 1 230 000 zł brutto na utrzymanie urzędu gminy (w skład tych wydatków wchodzą opłaty za media, koszty zakupu materiałów biurowych) oraz modernizację ratusza.

W zależności od wysokości współczynnika proporcji, stosując mechanizm proporcjonalnego odliczenia, gmina może być w stanie odzyskać znaczącą część VAT naliczonego od tych zakupów.

Uwaga!

Wygenerowanie przez gminę sprzedaży opodatkowanej na wyższym poziomie sprawi, że wartość współczynnika będzie odpowiednio wyższa, co w konsekwencji znajdzie przełożenie na poziom VAT naliczonego, możliwego do odliczenia. Zwiększenie poziomu sprzedaży opodatkowanej można osiągnąć dzięki np. zarządzaniu określonym mieniem komunalnym przez gminę we własnym zakresie, a nie poprzez osobną spółkę czy jednostkę organizacyjną.

Przykład

Gminna spółka zarządza lokalami usługowymi, których właścicielem jest gmina. Dzierżawa lokalu usługowego podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według podstawowej stawki VAT. Z tego tytułu spółka generuje w ciągu roku obrót na poziomie 1 mln zł.

Gdyby zadania spółki były wykonywane bezpośrednio przez gminę, oznaczałoby to, że wartość obrotu z tytułu czynności uprawniających do odliczenia VAT zwiększyłaby się o 1 mln zł, co miałoby przełożenie na wartość współczynnika VAT i w konsekwencji mogłoby wpłynąć na poziom VAT naliczonego, wynikającego z zakupów o charakterze ogólnym, możliwego do odliczenia przez gminę przy wykorzystaniu mechanizmu częściowego odliczenia.

Tomasz Kassel jest dyrektorem w dziale prawnopodatkowym PwC

Juliusz Makarewicz jest tam starszym konsultantem

Tomasz Dereszewski jest tam konsultantem