Zasady obliczania zaliczek na podatek dochodowy reguluje art. 44 ustawy o PIT. Terminy ich wpłaty do urzędu skarbowego przez przedsiębiorców określone są w ust. 6 tego przepisu.

Jak zmienią się przepisy

Od stycznia do listopada uiszcza się je do 20 dnia następnego miesiąca. Inaczej jest z zaliczką za grudzień. Po pierwsze, nie zależy ona od dochodu w tym miesiącu. Przepisy mówią, że wynosi ona tyle samo co zaliczka za listopad.

Po drugie, należy ją wpłacić do urzędu skarbowego do 20 grudnia, czyli w tym samym terminie co zaliczkę za listopad. W praktyce oznacza to, że od dochodu wykazanego w listopadzie trzeba zapłacić podwójną zaliczkę (chyba że za poprzednie dziesięć miesięcy firma odnotowała stratę).

Podobne zasady obowiązują firmy opłacające podatek dochodowy od osób prawnych. Różnica polega na tym, że podatnicy CIT mogą wybrać rok podatkowy inny niż kalendarzowy. Podwójną zaliczkę płacą oni za przedostatni miesiąc roku podatkowego, którym nie musi być listopad.

Takie reguły są najbardziej dotkliwe dla przedsiębiorców opłacających PIT według skali (nie wybrali stawki liniowej, bo np. chcą rozliczyć się małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dziecko) i którzy przekroczyli próg drugiej stawki podatkowej. Muszą bowiem oddać fiskusowi 32 proc. podatku za listopad i tyle samo za grudzień.

Oznacza to, że od każdego 1000 zł dochodu muszą odprowadzić 640 zł zaliczki. Tymczasem warto pamiętać, że dochód nie jest równoznaczny z wpływami na konto. Przedsiębiorcy płacą bowiem podatek od przychodów należnych, także gdy ich nie otrzymają. Jeśli więc sprzedadzą towary lub wykonają usługi i ustalą odroczony termin płatności, to i tak muszą zapłacić podatek dochodowy. Tak samo jest, gdy kontrahent spóźnia się z zapłatą.

Problemy te w mniejszym zakresie dotyczą przedsiębiorców, którzy wybrali wpłacanie zaliczek co trzy miesiące. Co prawda zaliczka za czwarty kwartał wynosi tyle samo co za trzeci, ale jest wpłacana dwa miesiące później (odpowiednio do 20 października i 20 grudnia).

Jednak już w przyszłym roku przedsiębiorcy wpłacą zaliczkę na PIT i CIT za grudzień na zasadach ogólnych. Będzie więc ona zależeć od realnych dochodów i trzeba ją będzie uiścić do 20 stycznia następnego roku. Takie same zasady będą dotyczyć zaliczki za ostatni kwartał (jeśli przedsiębiorca wybierze ich opłacanie co trzy miesiące). Zaliczek tych nie trzeba będzie odprowadzać w ogóle, jeśli do 20 stycznia przedsiębiorca złoży zeznanie i wpłaci wynikający z niego podatek.

Zanim te nowe zasady zaczną obowiązywać, przypomnijmy, jak można ograniczyć podwójną zaliczkę za listopad. Najłatwiej jest skorzystać z możliwości jednorazowej amortyzacji.

Urządzenia do 3500 zł

Przepisy o podatku dochodowym pozwalają wszystkim firmom od razu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zakupy składników majątku o wartości nieprzekraczającej 3500 zł. Nie ma znaczenia, że przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok i że spełniają inne elementy definicji środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. W ten sposób można rozliczyć np. zakup komputera.

Po pierwsze, pozwala na to art. 22d ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z nim podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 22a i 22b (są tam zdefiniowane środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne), których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł. Wydatki na ich nabycie są wówczas kosztem uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

Po drugie, przedsiębiorcy mogą skorzystać z jednorazowej amortyzacji określonej w  art. 22f ust. 3 ustawy o PIT. Mówi on, że jeśli wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3500 zł, to podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych według reguł ogólnych albo jednorazowo – w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następnym.

Warto zauważyć, że przepisy te pozwalają zwiększyć koszty o znaczne kwoty. Wystarczy, że firma kupi np. 50 komputerów o wartości 3200 zł każdy. Istotne jest również to, że mogą być one kupione na raty lub z odroczonym terminem płatności. Aby zaliczyć je do kosztów w listopadzie, wystarczy je w tym miesiącu oddać do używania.

Ciężarówka lub droga maszyna

Wiele firm może w ramach jednorazowej amortyzacji zaliczyć zakup o wartości znacznie przekraczającej 3500 zł. Pozwala na to art. 22k ust. 7 – 13 ustawy o PIT. Dotyczy on nowych firm (podatników, którzy w danym roku rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej) oraz tzw. małych podatników.

Nie wszystko można zamortyzować jednorazowo

Na podstawie art. 22k ust. 7 ustawy o PIT jednorazowo do kosztów można zaliczyć wartość środków trwałych zakwalifikowanych do:

grupy 3 – kotły i maszyny energetyczne, np. silniki elektryczne, przetwornice prądu,

grupy 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, np. tokarki, obrabiarki, prasy, pompy, wentylatory, piece przemysłowe, komputery,

grupy 5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, np. aparatura przemysłu chemicznego, maszyny i urządzenia koksownicze i gazownicze, maszyny przędzalnicze i szwalnicze,

grupy 6 – urządzenia techniczne, np. stacje transformatorowe, urządzenia alarmowe i sygnalizacyjne, zbiorniki naziemne, dźwigi i żurawie, kontenery,

grupy 7 – środki transportu (z wyjątkiem samochodów osobowych w rozumieniu art. 7 ustawy z 15 kwietnia 2011 o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw; DzU nr 102, poz. 585),

grupy 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, np. aparatura i sprzęt medyczny, kioski, budki, baraki, domki kempingowe.

Środki transportu od razu kosztem

Możliwość jednorazowej amortyzacji środków trwałych w ramach limitu 50 tys. euro rocznie to pomoc de minimis. Związane są z tym pewne ograniczenia. Można z niej korzystać w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. W związku z tym pojawiły się wątpliwości, czy mogą z niej korzystać firmy transportowe, które kupują samochody lub naczepy.

Początkowo fiskus uznawał, że nie jest to możliwe. Później jednak zmienił zdanie. Przykładem korzystnej odpowiedzi jest interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 28 września  2011 (IPTPB1/415-114/11-2/MD). Wyjaśniła ona, że zasady pomocy de minimis uregulowane zostały w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006 w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis (DzUrz UE l 06.379.5).

Przepisów tych nie stosuje się do pomocy na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego przyznawanej podmiotom gospodarczym prowadzącym działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarowego. Izba wskazała jednak, że „ulga w postaci jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, jakkolwiek stanowi pomoc publiczną, to nie stanowi pomocy na nabycie środka trwałego, zatem możliwe jest stosowanie jej również w przypadku podmiotów gospodarczych prowadzących działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarowego”.

Podatnicy często występują także z wnioskami o interpretacje, w których pytają, czy możliwa jest jednorazowa amortyzacja motocykla. Tu obawy wynikają prawdopodobnie z tego, że jednorazowo nie można zaliczyć do kosztów ceny zapłaconej za samochód osobowy (a według kodeksu drogowego samochód i motocykl należą do tej samej kategorii pojazdów samochodowych). Na te pytania fiskus również udziela podatnikom korzystnych odpowiedzi.

Zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych motocykl jest bowiem zaliczany do grupy 7 „środki transportu” i rodzaju 740 „motocykle, przyczepy i wózki widłowe”, natomiast samochodom osobowym przypisano symbol KŚT 741. Potwierdziła to m.in. Izba Skarbowa w Katowicach w pismach z 12 sierpnia 2011 (IBPBI/1/415-540/11/ESZ) oraz z 21 września 2011 (IBPBI/1/415-709/11/WRz).

OptymalizacjaInne sposoby na obniżenie listopadowej zaliczki

Wykup prenumeratę „Rz”

Nie ma wątpliwości, że w momencie zakupu cenę prenumeraty zaliczy do kosztów przedsiębiorca rozliczający się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 19 kwietnia 2010 (IPPB5/423-78/10-4/JC) wynika, że ujmie ją od razu jako koszt firma prowadząca pełną księgowość, jeśli w polityce rachunkowości przyjmie, że dla celów bilansowych wydatek ten jest rozliczany jednorazowo (ze względu na zasadę istotności).

Wypłać refundację okularów

Niektórym pracownikom firma musi refundować koszty okularów. Można ich zachęcić, aby skorzystali z tego prawa w listopadzie zamiast w grudniu lub styczniu. Wtedy wydatki te wpłyną na wysokość zaliczki.

Przesuń termin odbioru usług

Przychód powstaje w dniu wykonania usługi. W niektórych wypadkach (np. prac budowlanych) istotny jest dzień ich odbioru technicznego. Lepiej gdy będzie to 1 grudnia niż 30 listopada. Dzięki temu wynagrodzenie nie wpłynie na wysokość ostatniej zaliczki na podatek dochodowy.

Mogą oni dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grup 3 – 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji.

W  ten sposób można w roku podatkowym zaliczyć do kosztów nie więcej niż równowartości 50 tys. euro. Kwotę tę przelicza się na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w zaokrągleniu do tysiąca złotych.

Na 2011 r. jest to 197 tys. zł. Przy określaniu, czy firma nie przekroczyła tego limitu, nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 3500 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o  których mowa w art. 22f ust. 3 ustawy o PIT. W przypadku spółki niemającej osobowości prawnej kwota limitu odpisów amortyzacyjnych dotyczy spółki.

Jednorazowego odpisu można dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Od następnego roku podatnicy naliczają amortyzację metodą degresywną lub liniową (jeśli całej wartości początkowej nie udało się zamortyzować jednorazowo).

Dla kogo ulga

Z jednorazowej amortyzacji nie może skorzystać podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (art. 22k ust. 11 ustawy o PIT).

Regulacje pozwalające na jednorazową amortyzację (zarówno składników majątku o wartości nieprzekraczającej 3500 zł, jak i droższych) zawiera także ustawa o CIT. Różnią się one tylko w szczegółach wynikających z innej formy prawnej podatnika.