Eksportem w rozumieniu ustawy o VAT jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej, w wykonaniu przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towar może być wywieziony

- przez dostawcę lub na jego rzecz albo

- przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.

Co wynika z definicji

Wydawać by się mogło, że przesłanka wywozu towaru za granicę jest sformułowana w polskich przepisach jednoznacznie, tymczasem ten element definicji eksportu budzi kontrowersje.

Definicja eksportu w polskich przepisach wymaga fizycznego opuszczenia terytorium Unii Europejskiej przez towar wskutek wykonania dostawy towaru. Przepisy wspólnotowe także zwracają uwagę na element wysyłki lub transportu towarów poza granice UE, nakazując zwolnienie tego typu dostaw towarów z podatku.

Żadna z tych regulacji nie wiąże wywozu towaru z obowiązkiem zastosowania konkretnej procedury celnej.

Niekorzystne orzecznictwo

Jak wskazał NSA w wyroku z  17 stycznia 2008 (I FSK  112/ 07), eksport zdefiniowany jest jako czynność, w której musi nastąpić fizyczne przemieszczenie towaru poza granicę państwową w wyniku określonej czynności prawnej (najczęściej umowy sprzedaży). Wyrok ten dotyczy co prawda przepisów obowiązujących przed wejściem Polski do UE, ale istota eksportu towarów w  rozumieniu ustawy VAT w tym zakresie nie zmieniła się po akcesji.

Definicja eksportu wymaga fizycznego opuszczenia terytorium UE przez towar w wyniku dostawy

Z kolei NSA w wyroku z 15 listopada 2010 (I FSK 1898/ 09) podkreślił, że przez wywóz towarów należy rozumieć objęcie ich odpowiednią procedurą celną, stosowaną przy  eksporcie towarów poza terytorium Wspólnoty, tj. procedurą wywozu. Na tę tezę powołał się WSA w Warszawie w wyroku z 28 kwietnia 2011 (III SA/ Wa 2467/ 10). Spółka nabywała towary od dostawców mających siedzibę poza UE. Nie były one dopuszczane do obrotu w UE, lecz były przedmiotem uszlachetnienia czynnego, a po zakończeniu procesu uszlachetniania sprzedawane klientom skarżącej mającym siedzibę poza Wspólnotą.

Czynności uszlachetniania wykonywał w Polsce kontrahent skarżącej. Był on również upoważniony do  zakończenia celnej procedury uszlachetniania czynnego, nadania produktom kompensacyjnym przeznaczenia celnego powrotnego wywozu oraz wysyłki do klientów skarżącej spółki.

Sąd potwierdził stanowisko fiskusa, że w omawianym wypadku nie dochodzi do eksportu towarów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT z uwagi m.in. na brak objęcia wywożonych towarów celną procedurą wywozu. Konieczne jest więc zastosowanie podstawowej stawki VAT do sprzedaży towarów pomiędzy podatnikiem a jego kontrahentami spoza UE.

Koszty poniesie eksporter

Pomimo argumentów przemawiających przeciwko tezie zawartej w wyrokach sądowych dostawcy towarów do kontrahentów spoza Wspólnoty w sytuacjach odbiegających od  schematu, gdzie stosowana jest celna procedura wywozu, powinni zdawać sobie sprawę, że mogą nie być uprawnieni do zastosowania zerowej stawki VAT.

Dodatkowy koszt podatku, jaki musi zostać w takich okolicznościach poniesiony przez sprzedającego, może oczywiście poważnie wpływać na opłacalność transakcji.

— Jarosław Ziółkowski doradca podatkowy w Independent Tax Advisers Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

— Michał Pomorski asystent podatkowy w tej firmie

Zobacz więcej w serwisie:

Dobra Firma

»

Podatki i księgi

»

VAT

»

Eksport