Auta z kratką: ograniczenia jeszcze przez dwa lata

Od lat zasady odliczania podatku naliczonego w przypadku nabycia samochodów oraz paliwa do nich budzą wiele emocji. Polski ustawodawca wprowadzał kolejne ograniczenia tego prawa, co zakwestionował [b]Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu w sprawie C-414/07 Magoora[/b].

Z tego wyroku wynika m.in., że przedsiębiorcy mieli prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu paliwa do samochodów z kratką.

[srodtytul]Odstępstwo za zgodą UE...[/srodtytul]

Bieżąca sytuacja ekonomiczna zmusiła jednak Ministerstwo Finansów do poszukiwania nowych źródeł dochodów, a jednym z nich ma się stać ponowne ograniczenie prawa do odliczenia. Tym razem jednak Polska uzyskała zgodę Rady UE (z 27 września 2010 r., 2010/581/UE) na ograniczenie pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku nabycia (lub wynajmu, leasingu) samochodów.

Przeprowadziła również konsultacje z Komitetem VAT co do ograniczenia prawa do odliczenia w przypadku zakupu paliwa do samochodów. W ramach wspomnianej decyzji Rady UE Polska uzyskała też zgodę na stosowanie odstępstwa od opodatkowania użytku prywatnego samochodów, w stosunku do których podatnicy mają ograniczone prawo do odliczenia.

[srodtytul]...ale tylko czasowe[/srodtytul]

Należy przy tym zaznaczyć, że Polska uzyskała zgodę na stosowanie tych odstępstw do końca 2013 r. Tymczasem nowelizacja [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2004/DU2004Nr%2054poz%20535a.asp]ustawy o VAT[/link] z 16 grudnia 2010 r. wprowadziła ograniczenia w odliczaniu VAT jedynie na dwa lata (które oczywiście mogą zostać przedłużone, na mocy kolejnej nowelizacji).

Po tym czasie ma zacząć obowiązywać docelowy system odliczeń. Wynika on z dodanego do ustawy art. 86a, który jednak zacznie obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2013 r.

W latach 2011 – 2012 prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów i paliwa do nich będzie wynikało wyłącznie z ustawy nowelizującej. Przepisów tych nie znaj-dziemy zatem w samej [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2004/DU2004Nr%2054poz%20535a.asp]ustawie o VAT[/link], a dotychczas obowiązujące art. 86 ust. 3 – 7a zostały uchylone.

[srodtytul]Jak ma być docelowo[/srodtytul]

Od 2013 r. w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony podatnikom będzie przysługiwało prawo do odliczenia 60 proc. kwoty podatku naliczonego z tytułu zakupu pojazdu w kraju, w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego (WNT) czy też importu, nie więcej jednak niż 6000 zł.

Przepis zakłada zatem utrzymanie dotychczasowych limitów odliczeń dla samochodów osobowych. Od zasady tej wprowadzono wiele wyjątków, gdy podatnikowi będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia. W większości są to sytuacje, gdy już na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów podatnikom przysługiwało pełne prawo do odliczenia.

[ramka][b]Przejściowo nieopodatkowany [/b]

Od nowego roku obowiązuje też korzystny przepis mówiący o braku konieczności opodatkowywania prywatnego użytku samochodów, w przypadku których podatnikowi przysługuje ograniczone prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Jeżeli zatem przedsiębiorca wykorzystuje do celów prywatnych samochód, przy zakupie (lub leasingu) którego mógł odliczyć VAT tylko w ramach ustawowego limitu, nie będzie to uznawane za czynność opodatkowaną.

Taka zasada będzie obowiązywać jedynie do końca 2012 r. (tj. do końca okresu wego). Począwszy od 1 stycznia 2013 r. nie będzie przepisu, który wprost wyłączy konieczność opodatkowania użytku prywatnego samochodów, w stosunku do których VAT został odliczony jedynie częściowo.[/ramka]

W świetle tych regulacji podatnikom będzie też przysługiwało pełne prawo do odliczenia w przypadku samochodów określanych potocznie jako auta z kratką, w szczególności tych, których dopuszczalna ładowność przekracza 500 kg (jeżeli liczba siedzeń wynosi co najmniej 3).

[srodtytul]Identycznie przy leasingu[/srodtytul]

Omówione ograniczenia (i wyjątki od nich, czyli gdy podatnikowi będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia) będą miały również odpowiednie zastosowanie do najmu i leasingu samochodów. Wskazany limit będzie stosowany do czynszu (rat leasingowych) oraz innych płatności wynikających z umowy najmu (leasingu).

Prawo do odliczenia VAT od paliwa do samochodów zostanie bezpośrednio powiązane z prawem do odliczenia przy nabyciu (leasingu) danego samochodu. Jeżeli to drugie będzie przysługiwało bez limitu, wówczas podatnik będzie mógł odliczyć również podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakupy paliwa.

Jeżeli natomiast w odniesieniu do danego samochodu podatnik będzie miał ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego (60 proc., nie więcej niż 6000 zł), nie będzie mu też przysługiwać odliczenie VAT od paliwa.

[srodtytul]Odliczenia w latach 2011 – 2012[/srodtytul]

W okresie przejściowym podatnicy mogą odliczać VAT naliczony wynikający z faktur dokumentujących nabycie (a także WNT i import) samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony do 60 proc. kwot tego podatku wynikających ze wspomnianych faktur, nie więcej jednak niż 6000 zł.

Od zasady tej wprowadzono takie same wyłomy jak te określone w art. 86a ustawy, z jednym jednak wyjątkiem. Na okres wspomnianych dwóch lat ograniczono prawo do odliczenia przy nabyciu (również WNT oraz imporcie) aut z kratką.

W odniesieniu do takich samochodów (których dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg, również tych z homologacją ciężarową) obowiązują wskazane wcześniej limity.

Z przepisów wynika ponadto, że przejściowe ograniczenie (odnoszące się przede wszystkim do samochodów z kratką) dotyczy również najmu, leasingu i innych umów o podobnym charakterze.

[srodtytul]Paliwa i prawa nabyte[/srodtytul]

W celu ochrony praw nabytych ustawodawca zdecydował się wprowadzić jednak wyjątek od tej reguły. Jeżeli podatnik zarejestrował w urzędzie skarbowym do 31 stycznia 2011 r. umowę zawartą przed 1 stycznia 2011 r. (bez uwzględniania zmian tej umowy po 1 stycznia 2011 r.), może w pełni odliczać podatek naliczony z tytułu czynszu (rat leasingowych) od aut z kratką.

Przy zakupie paliwa do samochodów objętych ograniczonym prawem do odliczenia podatnik nie może odliczyć VAT. Wątpliwości budzi natomiast możliwość odliczenia podatku od paliwa do samochodów leasingowanych na podstawie umów zawartych przed 1 stycznia 2011 r., zarejestrowanych w urzędzie skarbowym.

Założeniem ustawodawcy było niewątpliwie wyłączenie prawa do odliczenia w takich przypadkach. Niemniej brzmienie przepisów może budzić wątpliwości. Można argumentować, że prawo do odliczenia VAT przy nabyciu paliwa w takich wypadkach nie zostało wyłączone. Wniosek taki można było wysnuć również po lekturze pierwszej wersji wyjaśnień do zmian w VAT, jakie opublikowało Ministerstwo Finansów.

Szybko jednak wyjaśnienia te zostały skorygowane i zdaniem resortu finansów odliczenie takie nie jest możliwe. Podatnicy powinni zatem podchodzić do tego ostrożnie i ewentualne odliczenie poprzedzić uzyskaniem pozytywnej interpretacji podatkowej.

[ramka][b]Komentuje Przemysław Skorupa, doradca podatkowy, starszy menedżer w zespole podatków pośrednich Deloitte[/b]

Przepisy dotyczące odliczeń VAT w przypadku nabycia samochodów oraz paliwa do nich jak zwykle budzą wiele kontrowersji. Resort finansów tym razem zadbał, aby ograniczenia w odliczaniu VAT przy zakupie samochodów z kratką oraz paliwa do nich na lata 2011 – 2012 zostały poprzedzone dochowaniem formalnych procedur niezbędnych z punktu widzenia prawa wspólnotowego.

Nie mniej jednak wprowadzenie tych regulacji nadal może budzić wątpliwości co do zgodności z prawem unijnym. W szczególności kontrowersje może budzić zgodność już samej decyzji Rady UE z art. 395 ust. 1 dyrektywy, który był podstawą do jej wydania.

Przepis ten nie pozwala bowiem na wprowadzanie ograniczeń w prawie do odliczenia ze względów koniunkturalnych, co było podstawową przyczyną wprowadzenia nowych ograniczeń.[/ramka]

[ramka][b]Kiedy bez ograniczeń[/b]

Ograniczenie w odliczaniu VAT nie dotyczy m.in. samochodów i pojazdów:

- wielozadaniowych i van,

- spełniających kryteria dotyczące długości części przeznaczonej do przewozu ładunków,

- z otwartą częścią ładunkową,

- mających odrębną od kabiny część przeznaczoną do przewozu ładunków,

- specjalnych,

- przeznaczonych do przewozu co najmniej dziesięciu osób (łącznie z kierowcą). [/ramka]

[ramka] [b]Więcej o [link=http://www.rp.pl/temat/56164.html]odliczeniu VAT od samochodu, motocykla, paliwa[/link][/b] [/ramka]

[ramka] Przeczytaj inne artykuły w ramach cyklu [link=http://www.rp.pl/artykul/612569.html]NOWY VAT W PRAKTYCE[/link][/ramka]

[ramka]Zobacz cały poradnik: [link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]Zmiany w VAT w 2011 r.[/link][/ramka]