Planowane podniesienie stawek VAT stawia niektórych przedsiębiorców w trudnej sytuacji, gdyż zmiana stawki może pociągnąć za sobą zmianę warunków ekonomicznych transakcji. Powstaje wówczas pytanie, czy podwyżka podatku może być podstawą rozwiązania umowy handlowej. Co do zasady przepisy nie przewidują takiej możliwości dla podmiotów gospodarczych.
Konsekwencje zależą jednak od sposobu sformułowania kontraktu. Podwyżka VAT nie zawsze przekłada się na zmianę obowiązujących warunków umowy, np. gdy wynagrodzenie jednej ze stron zostało ustalone jako kwota netto powiększona o VAT według właściwej stawki.
Wątpliwości interpretacyjne mogą się pojawiać, gdy umowa przewiduje wynagrodzenie w kwocie brutto lub gdy strony postanowiły w niej, że wynagrodzenie stanowi kwota powiększona np. o 22 proc., a nie o VAT według właściwej stawki. Dla niektórych podatników może to oznaczać konieczność poniesienia ciężaru podwyżki podatku.
Przedsiębiorcy zagrożeni konsekwencjami zmiany stawek powinni najpierw przeanalizować konkretną umowę z punktu widzenia możliwości jej wypowiedzenia lub zmiany. Niekiedy sama umowa precyzuje w odrębnym postanowieniu, jakie sytuacje uznawane są za istotną zmianę warunków, mogącą stanowić podstawę jej wypowiedzenia.
Niestety, w praktyce gospodarczej w wielu kontraktach nie ma podobnych klauzul, które precyzowałyby sposób postępowania, gdy zostaną wprowadzone nowe stawki podatków. Jeśli nie ma żadnych postanowień w tym zakresie, sąd może po rozważeniu interesów stron orzec o rozwiązaniu kontraktu, ale tylko jeśli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby nadmiernie trudne albo groziło jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy. Droga sądowa rozwiązania umowy może jednak okazać się nieskuteczna. Przedsiębiorcy powinni więc przede wszystkim podjąć negocjacje z kontrahentem w celu dostosowania umowy do zmieniających się warunków.
[i]Autor jest doradcą podatkowym współpracującym z Allen & Overy A. Pędzich sp.k. [/i]
