Wszystko za sprawą nowych przepisów wspólnotowych (a dokładnie nowych art. 44, 45, 56, 58, 59 i art. 192a dyrektywy nr 112 regulującej kwestie podatku od towarów i usług), które zaczną obowiązywać z początkiem przyszłego roku.

Uzależniają one miejsce opodatkowania świadczonych usług od miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Kłopot polega na tym, że ż[b]adne z tych pojęć nie zostało zdefiniowane. Oznacza to, że już wkrótce każdy kraj będzie je interpretować po swojemu, co może doprowadzić do chaosu.[/b] Jego skutkiem będzie brak opodatkowania albo podwójne opodatkowanie.

[srodtytul]Dziurawe prawo[/srodtytul]

W naszym przypadku chodzi o art. 28b nowelizacji ustawy o VAT, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2010 r. ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=332184]DzU z 2009 r. nr 195, poz. 1504[/link]).

Przepis dostosowuje polskie regulacje do unijnych, ale podobnie jak one nie zawiera żadnej definicji, która pomogłaby przedsiębiorcom precyzyjnie rozróżnić stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej od siedziby.

A ponieważ z nowym rokiem przy opodatkowaniu usług podstawą będzie kraj siedziby usługobiorcy lub stałe miejsce prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, prawidłowe ustalenie tego, dla kogo tak naprawdę wykonywana jest usługa, będzie miało kolosalne znaczenie dla usługodawcy. Ponieważ od tego będzie zależało, gdzie dana usługa zostanie opodatkowana. Może się np. zdarzyć, że polska firma będzie świadczyć usługi dla firmy mającej siedzibę w Niemczech i zarazem stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Jeśli w przyszłości będzie chciała uniknąć kłopotów z fiskusem, powinna zawczasu te kwestie precyzyjnie wyjaśnić z usługobiorcą.

Sprawa jest poważna, bo jakikolwiek błąd w tym względzie sprawi, że usługodawca nie tylko wpadnie w zaległość podatkową (bo zamiast wystawić fakturę z 22-proc. VAT, wystawi fakturę bez podatku) i zostanie obarczony odpowiedzialnością za nieprawidłowe rozliczenie, ale jeszcze będzie miał kłopoty z wypełnieniem deklaracji podsumowującej.

Z wagi problemu (tj. kłopotów interpretacyjnych, jakie mogą rodzić nowe przepisy) sprawę zdał sobie unijny Komitet ds. VAT, który przygotował wskazówki dla państw członkowskich.

[srodtytul]Komisyjna wskazówka[/srodtytul]

I tak, według tego komitetu [b]siedziba jest tam, gdzie jest zarejestrowany podmiot gospodarczy, gdzie spotyka się zarząd, podejmowane są kluczowe decyzje dotyczące polityki prowadzenia biznesu, gdzie przechowywane są dokumenty administracyjne i księgowe, gdzie zawierane są transakcje finansowe i bankowe.[/b] Według Komitetu ds. VAT siedzibą nie jest natomiast sama skrytka pocztowa czy mosiężna tabliczka z nazwą firmy pod podawanym przez firmę adresem.

Z dokumentu, do którego dotarła „Rz”, wynika ponadto, że stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej jest takie miejsce, w którym stale obecny jest zarówno czynnik ludzki, jak i techniczny.

Wyjaśnienia komitetu są wskazówką dla krajów UE, ale nie są dla nich wiążące. Przedsiębiorcom pozostaje więc liczyć na to, że Komisja Europejska jeszcze przed końcem tego roku zdąży wydać rozporządzenie, w którym wyjaśni wszelkie wątpliwości nowego prawa dotyczące zasad opodatkowania usług.

[ramka][b]Komentuje Roman Namysłowski, doradca podatkowy w Ernst & Young[/b]

ETS już kilka razy wypowiadał się o pojęciu „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej”, dając wskazówki podatnikom. Dobrze się stało, że KE zdała sobie sprawę z ewentualnych komplikacji, zanim jeszcze nowe przepisy weszły w życie, i że chce je jak najszybciej wyjaśnić, zamiast zmuszać podatnika do analizowania historycznych wyroków ETS. Jest szansa, że dzięki przygotowywanemu rozporządzeniu i częściowo dzięki stanowisku Komitetu ds. VAT cel zmiany przepisów, czyli zapewnienie spójności prawa, zostanie osiągnięty. Skoro mamy unikać podwójnego opodatkowania, to usługi powinny być opodatkowane w kraju faktycznej konsumpcji. [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: [mail=g.lesniak@rp.pl]g.lesniak@rp.pl[/mail][/i]

[ramka][b]Zapraszamy do zapoznania się z naszym poradnikiem:

[link=http://www.rp.pl/temat/400351.html]Co się zmieni w VAT w 2010 r.[/link][/b][/ramka]