Taką zmianę proponuje Ministerstwo Finansów w projekcie nowelizacji ustawy o VAT, który jest po uzgodnieniach międzyresortowych.

Zdaniem ekspertów powinna rozwiać część wątpliwości osób zarabiających piórem.

Jak teraz się rozliczają? Przede wszystkim muszą ocenić, czy są w ogóle podatnikami VAT, czyli czy wykonują samodzielnie działalność gospodarczą. W świetle ustawy o VAT to wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców. Niektóre czynności są jednak z niej wyłączone. Nie są działalnością gospodarczą usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów za przekazanie albo udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania (albo ich wykonanie).

[srodtytul]Kto jest odpowiedzialny[/srodtytul]

Czy to wystarczy, aby uznać, że autor nie płaci VAT? Nie, musi jeszcze spełnić warunki określone w art. 15 ust. 3 pkt 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=862EC305DF62D4976B202831BFB0D1DE?id=172827]ustawy o VAT[/link].

Przepis ten jest napisany dość niezrozumiałym językiem, ale w uproszczeniu chodzi o umowę ze zlecającym wykonanie czynności, z której wynikają warunki świadczenia usług, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego wobec osób trzecich.

W zasadzie każda umowa określa warunki jej wykonania oraz wynagrodzenie, tak więc decydująca jest tu kwestia odpowiedzialności. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 38 prawa prasowego za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego odpowiada m.in. autor i redaktor, nie wyłącza to jednak odpowiedzialności wydawcy.

– [b]Art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT nie mówi o wyłącznej odpowiedzialności zlecającego[/b] – wyjaśnia Adam Bartos[b]iewicz, doktor nauk prawnych, współautor komentarza do ustawy o VAT. – Dlatego uważam, że na tej podstawie autorów publikacji prasowych nie można uznać za podatników VAT. Gdyby jednak ich czynności zostały zakwalifikowane przez fiskusa jako działalność gospodarcza, to pozostaje im zwolnienie podmiotowe (do 50 tys. zł rocznie) bądź przedmiotowe, o którym mowa w poz. 11 załącznika nr 4 ustawy o VAT.[/b]

[srodtytul]Usługi związane z kulturą[/srodtytul]

Zgodnie z tym przepisem zwolnienie obejmuje „usługi związane z kulturą, w tym również usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania”.

Czy usługi związane z kulturą świadczą także autorzy artykułów? Takie wnioski można wyciągnąć z opinii Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi dla wydawnictwa Unimex (J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2008, t. 1, s. 412). Czytamy w niej: „Wymienione w piśmie usługi polegające na przeniesieniu praw autorskich na wydawnictwo przez autora (twórcę) w formie udzielenia licencji do napisanego przez siebie utworu literackiego w zakresie prawa podatkowego lub ekonomii (wynagradzane honorariami) należy klasyfikować łącznie z produktem (usługą), którego dotyczą, w grupowaniu PKWiU 92.31.22-00.00 »Usługi świadczone przez autorów, kompozytorów, rzeźbiarzy, artystów estradowych i innych indywidualnych artystów«”.

Potwierdza to wydana przez Ministerstwo Finansów broszura informacyjna w sprawie stosowania art. 15 ust. 3 pkt 3 i ust. 3a ustawy o VAT. Jest w niej opisany przypadek Jana Kowalskiego, który zawarł umowę o dzieło z wydawnictwem na napisanie podręcznika akademickiego i udzielenie praw autorskich. Zdaniem ministerstwa ta czynność podlega zwolnieniu przedmiotowemu, gdyż jest wymieniona w załączniku nr 4 do ustawy (pozycja 11) – usługi w zakresie kultury. 

[b]Jakie zmiany przewiduje projekt nowelizacji?

Zwolnione z VAT będą usługi związane z kulturą świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury (po spełnieniu odpowiednich warunków). Preferencja obejmie też usługi indywidualnych twórców i artystów wykonawców w rozumieniu prawa autorskiego, wynagradzane honorariami, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów (z wieloma wyłączeniami, np. dotyczącymi działalności agencji informacyjnych).[/b]

– Uważam, że dla autorów publikacji prasowych to zmiana doprecyzowująca – mówi Adam Bartosiewicz. – Do tej pory byli zwolnieni z VAT jako osoby świadczące usługi związane z kulturą (oczywiście, jeśli w ogóle ich czynności da się zakwalifikować jako prowadzenie działalności gospodarczej). Jeśli zmiany wejdą w życie, obejmie ich zwolnienie dla twórców. Niezależnie od tego, czy przygotowali poradnik działkowca czy publikację naukową.

[ramka][b]Komentuje Hanna Kozłowska, doradca podatkowy w Kancelarii Doradców i Audytorów[/b]

Proponowana zmiana precyzuje zakres zwolnienia dla autorów publikacji prasowych. Jednocześnie obejmuje nim większą grupę osób. Obecnie zwolnione są usługi związane z kulturą, w tym również twórców. Jeśli zmiany wejdą w życie, preferencją objęte będą wszystkie usługi świadczone przez twórców, także niezwiązane z kulturą, za które otrzymują honorarium. Trudno natomiast zrozumieć, dlaczego ministerstwo proponuje, aby zwolnienie dotyczyło twórców indywidualnych. To pojęcie powinno raczej odnosić się do dzieła autora, a nie do niego samego. Może to spowodować, że zwolnienie nie będzie miało zastosowania do dzieł zbiorowych. [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: [mail=p.wojtasik@rp.pl]p.wojtasik@rp.pl[/mail][/i]