Często zdarza się, że samorządy otrzymują środki unijne na sfinansowanie konkretnego projektu (np. budowę drogi), a następnie zlecają jego wykonanie firmom prywatnym. Pojawiają się wtedy pytania, czy firma, która dostała do wykonania taki projekt, może korzystać ze zwolnienia od podatku dla beneficjentów bezzwrotnej pomocy przewidzianego w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT).

[srodtytul]Środki z zagranicy [/srodtytul]

Chodzi o art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy. Zgodnie z nim zwolnione od podatku są dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez polski rząd, właściwego ministra lub agencje rządowe. Dotyczy to również tych przypadków, gdy przekazanie środków następuje za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz tych, którym ma służyć ta pomoc.

[srodtytul]O co tyle hałasu [/srodtytul]

W sporach podatników z fiskusem ten ostatni często przyjmuje, że realizujący projekty, którzy nie otrzymali bezpośrednio środków z bezzwrotnej pomocy, są jedynie wykonawcami zadania zleconego przez uprawnionego do dysponowania środkami pomocowymi. Nie spełniają więc kryteriów określonych dla beneficjenta końcowego.

Z tych właśnie względów fiskus odmawia firmom prawa do zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy. Jego zdaniem przepis ten jednoznacznie wskazuje osobę uprawnioną do zwolnienia z CIT dochodu ze środków bezzwrotnej pomocy. Dotyczy to jedynie tych firm, którym przyznana została pomoc. Zwolnienie nie obejmuje zatem przedsiębiorców, którzy wykonują prace opłacane przez inną firmę, która otrzymała środki finansowe z bezzwrotnej pomocy.

[srodtytul]Decyduje cel [/srodtytul]

Przedsiębiorcy będący wykonawcami omawianych projektów twierdzą, że ustawa o CIT nie zawiera definicji „bezpośredniego beneficjenta”. Nie uzależnia ona zastosowania zwolnienia od tego, czy podatnik otrzymuje bezpośrednio środki w ramach bezzwrotnej pomocy, lecz od tego, czy realizuje cel programu. Zdaniem wykonawców projektów korzystającym ze zwolnienia może być beneficjent takiej pomocy bądź bezpośredni wykonawca celu, jakiemu ma służyć pomoc, w zależności od tego, któremu z nich dysponent przyznał środki. Zwolnienie zależy zatem od wykazania przez firmę wykorzystującą takie środki, że uzyskuje dochody z międzynarodowych instytucji finansowych oraz jaka ich część stanowi dochód spełniający kryteria z art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy.

Przedsiębiorcy podkreślają, że sposób przekazywania środków pomocowych jest różnorodny i zdarza się, że beneficjent czy też bezpośredni wykonawca części prac nie wykonuje sam, lecz zleca to innym firmom albo ich wykonanie powierza swojemu pracownikowi. W takiej sytuacji zdaniem przedsiębiorców należy przyjąć, że te inne firmy są opłacane ze środków pomocowych. Powinny zatem wykazać, że ich praca służy realizacji celu pomocy, zapłata zaś za wykonanie prac pochodzi ze środków pomocowych.

Argumenty te należy jednak uznać za nieprawidłowe. Nie jest zatem słuszny pogląd, że aby firma wykonawcza mogła skorzystać ze zwolnienia wystarczy, że bezpośredni beneficjent (np. samorząd) otrzymał środki finansowe z bezzwrotnej pomocy. Z art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT wynika bowiem, że zwolnione od podatku są dochody uzyskane przez podatników pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy. Jeśli zatem firma nie otrzyma bezpośrednio środków finansowych z bezzwrotnych funduszy pomocowych, to dochody uzyskiwane w wyniku realizacji projektów nie zwalniają jej od obowiązku podatkowego.

[ramka][b]Racja po stronie fiskusa[/b]

Z ustawy o CIT wynika, że prawo do zwolnienia z podatku przysługuje jedynie tym, którym bezpośrednio służy przekazana pomoc. Jeżeli natomiast bezpośredni beneficjent zleci wykonanie zadania, na które przeznaczone są bezzwrotne środki innemu wykonawcy, w tym również osobie fizycznej, to dochody osoby prawnej czy fizycznej wykonującej zlecenie nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku.[/ramka]