[b]Stowarzyszenie, które nie prowadzi działalności gospodarczej, ma dochody (przychody) zwolnione od podatku. W CIT-8/O wpisujemy w poz. 8 500 zł i powtarzamy w poz. 20 oraz przepisujemy do CIT-8 w poz. 38 i poz. 41. W CIT-8 wpisujemy w poz. 27 500 zł, a w poz. 31 900 zł (koszty). W poz. 34 wpisujemy 400 zł i powtarzamy w poz. 37 400 zł. To jest zrozumiałe, ale w poz. 43 wpisuje się sumę poz. 37 i 41, tj. stratę 400 zł, dodaje się do dochodu 500 zł, stąd do poz. 43 należy wpisać 900 zł, czyli koszty. Czy nie powinno się tu wpisać straty z poz. 37, czyli 400 zł? To samo ma miejsce w poz. 50, gdzie należy wpisać to, co jest w poz. 43, czyli 900 zł. Taki sam przypadek wystąpi, gdy stowarzyszenie ma przychody większe niż koszty (np. 500 zł i 200 zł). W wyniku matematycznych działań w poz. 43 i 50 wykazuje się stratę 200 zł, czyli koszty uzyskania przychodu. Proszę o wyjaśnienie tej sytuacji.[/b]

Formularze CIT-8 (czyli roczne zeznanie podatkowe) i załącznik CIT-8/O (czyli „informacja o odliczeniach od dochodu i od podatku oraz o dochodach wolnych i zwolnionych od podatku”) rzeczywiście zawierają kilka nie tylko arytmetycznych, ale i słownych zagadek, z którymi mogą się zetknąć podmioty prowadzące działalność zwolnioną z podatku dochodowego.

Źródłem nieporozumienia, które opisuje czytelnik, jest przede wszystkim dwuznaczny opis pola 8 w formularzu CIT-8/O, wskazujący na konieczność umieszczenia w nim „dochodów (przychodów) zwolnionych od podatku”. Nie oznacza to jednak, że w polu tym umieszcza się kwotę – według wyboru podatnika lub organu podatkowego – albo dochodu, albo przychodu. O tym czy w danej sytuacji wpisać należy dochód, czy przychód, decyduje bowiem przepis ustawy o CIT, który przewiduje zwolnienie albo dochodu (czyli różnicy między przychodem a kosztem), albo samego przychodu (tak jest np. w razie uzyskania dywidend zwolnionych z podatku). A więc najpierw trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy podatnik korzysta ze zwolnienia z podatku przychodu, czy dochodu? W opisywanej przez czytelnika sytuacji wchodzi w grę zwolnienie z podatku dochodu (którego jednak stowarzyszenie nie uzyskało, wystąpiła bowiem nadwyżka kosztów w kwocie 900 zł nad przychodami w wysokości 500 zł), a nie przychodu jako takiego. W konsekwencji nie ma powodu do wypełniania przez czytelnika ani pola 8 w CIT-8/O, ani jakiegokolwiek innego. Innymi słowy, pomimo niejednoznacznego opisu poszczególnych pól, CIT-8/O jest po prostu zbędny w sytuacji, gdy nie korzystamy ze zwolnienia podatkowego – a tak właśnie jest w opisanej sytuacji. Alternatywą byłoby chyba tylko wypełnienie z premedytacją CIT-8/O nieprawidłowo – poprzez zawarcie w polu 8 informacji o stracie ze źródła zwolnionego z podatku.

Nie rozwiązuje to jednak do końca wskazanej przez czytelnika zagadki, pozostaje bowiem problem wypełnienia CIT-8 (czyli zeznania podatkowego rocznego, co jest obowiązkowe także dla podatników uzyskujących dochody zwolnione albo ponoszących stratę, w tym również ze źródeł zwolnionych). I trudno tu nie przyznać czytelnikowi racji – rzeczywiście poprawne w sensie arytmetycznym wypełnienie zeznania wymaga przyjęcia pewnych uproszczeń i wpisania do poszczególnych pól kwot nie do końca zgodnych z ich opisami. Przede wszystkim w polu 27 wpisać należy kwotę 400 zł (przychód ze źródła zwolnionego). I to mimo że opis pola wskazuje na kwoty przychodów „z zastrzeżeniem art. 7 ust. 3”, a przychody ze źródeł zwolnionych opisywane są wyraźnie jako niewchodzące do podstawy opodatkowania właśnie w tym przepisie. Dalej konsekwentnie kwotę kosztów związanych z przychodem zwolnionym (czyli 900 zł) wpisujemy w pole 31. Kolejnym krokiem jest wpisanie straty (500 zł) w pole 36.

Dalej niezbędne jest wskazanie w zeznaniu CIT-8, że poniesiona strata 500 zł jest w całości związana ze źródłem wolnym od podatku dochodowego (a więc nie będzie jej można w przyszłości odliczać od ewentualnych dochodów ze źródeł opodatkowanych). Konieczne jest więc wpisanie tej kwoty w pole 37, zawierające niestety dość enigmatyczny dla osób niezorientowanych w systematyce ustawy o CIT opis „strata w związku z postanowieniami art. 7 ust. 3 – 4a ustawy (…)”. Spowoduje to, że działając zgodnie z zasadami arytmetyki i opisami pól 38 i 39, w obydwu tych polach wykażemy zero, jako kwoty dochodu oraz straty podatkowej. Jest to zgodne z zapisami ustawy – strata „matematyczna” ze źródła przychodu zwolnionego z podatku dochodowego (czyli nadwyżka kosztów nad przychodami ze źródła przychodu zwolnionego z podatku, z czym mamy do czynienia w przypadku wskazanym przez czytelnika) nie jest bowiem stratą podatkową w rozumieniu ustawy o CIT. Wskazuje na to wyraźnie art. 7 ust. 4 ustawy o CIT, zgodnie z którym przy ustalaniu straty nie uwzględnia się m.in. przychodów i kosztów ze źródeł zwolnionych z podatku.

Następny krok przy wypełnianiu CIT-8 to wpisanie w kolejne pola deklaracji cyfry 0. W omawianej sytuacji możliwe jest zatem prawidłowe wypełnienie zeznania podatkowego i załącznika. Nie jest to jednak zadanie banalnie proste, czego mogliby w końcu oczekiwać zwłaszcza podatnicy, którzy ze względu na naturę swojej działalności nigdy nie płacą podatku dochodowego.

[i]Autor jest doradcą podatkowym i partnerem w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]