Ubezpieczenie jest kosztem pośrednim działalności gospodarczej. Co prawda ustawy o podatkach dochodowych nie precyzują, jakie koszty należy zaliczyć do tej kategorii, ale wynika z nich, że chodzi o wszystkie koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodem. Ubezpieczenie samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej nie ma bezpośredniego związku z konkretnym przychodem, ale niewątpliwie służy zabezpieczeniu i zachowaniu źródła przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) oraz art. 22 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) „koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia”. Z tym że „jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą”.

Za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu (tak art. 15 ust. 4e updop i art. 22 ust. 5d updof).

W sytuacji opisanej przez czytelniczkę mamy do czynienia z ubezpieczeniem, które dotyczy dwóch lat podatkowych – 2007 i 2008. Na temat, jak do takiego wydatku odnieść wskazane wyżej przepisy, wypowiedział się Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w interpretacji z 27 lutego 2007 r. (1472/ROP1/423-398/06/RM). W piśmie tym czytamy: „W stanie prawnym obecnie obowiązującym, w przeciwieństwie do (...) obowiązującego do dnia 31 grudnia 2006 r., nie ma już możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia kosztów pośrednich, które dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy. Konieczne jest bowiem określenie, w jakim zakresie wydatki te dotyczą danego roku podatkowego, a jeżeli nie jest to możliwe, zalicza się je do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Zatem w sytuacji gdy podatnik przykładowo nabywa polisę ubezpieczeniową (...) na okres ubezpieczeniowy dotyczący dwóch lat podatkowych, np. od października 2007 r. do września 2008 r., nie może w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2007 r. zaliczyć takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w całości w dacie poniesienia, ale musi ustalić, jaka jego część odnosi się do 2007 r., a jaka do 2008 r. – a więc w praktyce do rozliczenia kosztów według wskazanych proporcji”.

Nie dotyczy to sytuacji, gdy czytelnik prowadzi księgę przychodów i rozchodów i nie stosuje przy tym zasad właściwych dla prowadzących księgi rachunkowe.

Jak wyjaśnił Urząd Skarbowy we Włodawie w piśmie z 11 września 2007 r. (NPD-406/01/NO-07/07), taka metoda księgowania kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 4 w zw. z ust. 6 i 6b updof pozwala na zaliczenie wydatków na ubezpieczenie w dacie wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę zaksięgowania. Nie będzie to zatem data faktycznej zapłaty za polisę, lecz data wystawienia polisy ubezpieczeniowej.