§ 8 rozporządzenia ministra finansów z 26 kwietnia 2004 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego, uzależniający skorzystanie ze zwolnienia wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT) paliwa żeglugowego od objęcia go procedurą zawieszenia poboru akcyzy w ramach składu podatkowego, jest zgodny z unijną dyrektywą energetyczną. Pominięcie krajowego składu podatkowego pociąga za sobą bezwzględną utratę prawa do zwolnienia.

Tak orzekł WSA w Gdańsku 5 października 2007 r. (I SA/Gd 550/07)

.

Organy podatkowe stwierdziły, że skarżący nie dochował warunków zwolnienia z akcyzy. Zgodnie z § 8 rozporządzenia ministra finansów WNT paliwa żeglugowego jest zwolnione z akcyzy tylko wtedy, gdy towar zostanie objęty procedurą zawieszenia poboru akcyzy w ramach składu podatkowego. Paliwo było natomiast dostarczane przez agenta spółki niemieckiej nieprowadzącej składu.

W skardze do WSA podatnik wskazał, że transakcje zawierał ze spółką polską i nie był świadomy udziału w niej podmiotu zagranicznego. Nie doszło do przemieszczenia paliwa między państwami członkowskimi z jego upoważnienia, a tym samym do WNT.

Sąd oddalił skargę. Wskazał, że zgodnie z art. 14 dyrektywy energetycznej państwo członkowskie, przewidując zwolnienia z podatku dla niektórych kategorii produktów, zapewnia wprowadzenie rozwiązań mających na celu zapobieżenie oszustwom podatkowym.

W świetle § 8 powołanego rozporządzenia podatnik ma więc prawo do zwolnienia z akcyzy wyłącznie w sytuacji, gdy sprzedaż na terytorium Polski odbywa się z udziałem składu podatkowego.

Katarzyna Nowak - Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Zuzanna Strzałek, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Wprowadzenie wymogu przejścia przez skład podatkowy w procedurze zawieszenia poboru akcyzy (co jest warunkiem zwolnienia WNT paliwa żeglugowego) miało przede wszystkim na celu zapobiegać nadużyciom płynącym z niekontrolowanego obrotu tym wyrobem, w szczególności na rynku międzynarodowym, oraz wykorzystywaniu paliwa żeglugowego niezgodnie z jego przeznaczeniem. Nabywca, pomijając skład podatkowy, naraził się zatem na utratę tego prawa, niezależnie od przyczyn niedochowania warunku przejścia przez skład podatkowy.

Należy jednak zauważyć, iż ani zachowanie podatnika, ani zebrane w materiale dowodowym dokumenty nie wskazywały jednoznacznie, że dopuścił się on nadużycia, tj. nie wystąpiła sytuacja, jakiej miała zapobiegać ta regulacja. Gdyby zarówno organy podatkowe, jak i sąd zinterpretowały przepis biorąc pod uwagę cele, jakie miał osiągnąć, mogłyby w swoim rozstrzygnięciu uwzględnić przyczyny niedochowania warunku koniecznego do skorzystania z tego zwolnienia. Natomiast organy podatkowe nie wzięły pod uwagę argumentu podatnika, że nie był świadomy typu zawartej przez siebie transakcji, tj. że było to WNT. Literalnie stosując prawo, uznały, że pominięcie składu staje się wystarczającą przesłanką do utraty zwolnienia (a więc jest traktowane na równi z dopuszczeniem się nadużycia).

Można również wskazać, że nie przeprowadzając dowodu z dokumentów spółki zagranicznej, organy podatkowe nie odniosły się do wszystkich kwestii poruszonych przez podatnika, które mogły być istotne dla rozstrzygnięcia końcowego.

Nabywca, powołując się na nieświadomość co do tego, że transakcja została przeprowadzona z udziałem podmiotu zagranicznego, ma jednak – oprócz możliwości zaskarżenia orzeczenia do NSA – prawo do wniesienia powództwa do sądu cywilnego przeciwko agentowi, który zataił charakter transakcji nabycia paliwa żeglugowego.