Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 20 września 2007 r. (I SA/Bk 317/07).
Dyrektor urzędu kontroli skarbowej określił spółce kwoty zobowiązań podatkowych oraz nadwyżek podatku naliczonego nad należnym w podatku VAT w wysokościach innych niż zadeklarowane oraz ustalił kwoty dodatkowych zobowiązań podatkowych.
Stwierdził, że spółka sprzedając budynki mieszkalne jednorodzinne (segmenty) osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, źle określiła moment powstania obowiązku podatkowego w VAT. Budynki były przekazywane nabywcom na podstawie protokołów z odbioru końcowego, na kilka miesięcy przed przeniesieniem prawa własności w formie aktu notarialnego. Zapłata pozostałej do uregulowania należności, po odliczeniu zaliczek, nastąpiła po dniu wydania nieruchomości ich nabywcom.
Organ skarbowy powołał się na art. 19 ust. 10 i 15 ustawy o VAT, który mówi, że w razie dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia ich wydania. Tym samym ustalono, że obowiązek podatkowy w VAT dla wszystkich płatności dokonanych po upływie 30 dnia od daty przekazania segmentów ich przyszłym nabywcom powstał 30 dnia od daty podpisania protokołu przekazania nieruchomości.
Także organ odwoławczy zgodził się z tym stanowiskiem. Stwierdził, że dostawa podlega VAT niezależnie od tego, czy została wykonana z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Niezachowanie określonej przepisami prawa formy czynności prawnej nie ma zatem znaczenia dla opodatkowania VAT. Podkreślił, że spółka wydała budynki po spisaniu protokołów odbiorczych.
W skardze do WSA spółka powołała się na to, że wydanie towaru następowało każdorazowo w dniu podpisania umowy notarialnej, która jest jednocześnie dowodem wydania budynku na rzecz nabywców.
Sąd przyznał jej rację. Jego zdaniem nie budzi wątpliwości to, że aby skutecznie przenieść prawo własności nieruchomości, konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego (tak wynika z art.158 kodeksu cywilnego). Jest to przesłanka ważności zawartej umowy (art. 73 §2 k.c.).
Zdaniem sądu również na gruncie stosunków prawnopodatkowych, o ile przepisy nie stanowią inaczej, moment przeniesienia prawa własności powinien być określony zgodnie z regułami prawa cywilnego.
W ocenie sądu przepisy ustawy o VAT mówiące o tym, kiedy dochodzi do opodatkowanej VAT dostawy towaru (art. 5 ust. 1 i art. 7 ust. 1), nie czynią wyłomu w uregulowanych w prawie cywilnym zasadach skutecznego przenoszenia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Istotną okolicznością dla powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży nieruchomości, jakimi są lokale i budynki, jest sporządzenie umowy przenoszącej własność w formie aktu notarialnego. Bez zawarcia takiej umowy i przy braku jakiejkolwiek zapłaty samo wydanie lokalu lub budynku nabywcy nie powoduje powstania obowiązku podatkowego 30 dnia od momentu tego wydania.
