Czy skarbówka ma obowiązek szacowania podatku naliczanego jeśli podatnik nie ma faktur

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika, któremu fiskus zarzucił nierzetelne rozliczenie VAT. Chodziło o podatek za okres od stycznia do grudnia 2011 r.

Podatnik miał firmę i zajmował się najmem, dzierżawą, świadczeniem usług oraz sprzedażą części samochodowych, głównie z aut używanych. Sprzedaż części odbywała się stacjonarnie w siedzibie firmy, na giełdzie oraz internetowo za pośrednictwem jednego z portali.

Fiskus ustalił, że obroty brutto wykazane przez przedsiębiorcę w rejestrach sprzedaży są niższe, niż wynika to ze zgromadzonego materiału dowodowego. Były to faktury wystawione dla kontrahentów, raporty dobowe z kasy fiskalnej oraz dane uzyskanych z poczty w postaci zestawienia wypłaconych przekazów oraz z firmy kurierskiej w formie wykazu płatności za pobraniem.

Urzędnicy uznali, że rejestry sprzedaży podatnika nie odzwierciedlają rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, czyli są nierzetelne. Odstąpiono jednak od określania podstawy opodatkowania w drodze oszacowania. Ustalono ją w oparciu o rejestry sprzedaży i dane uzyskane z poczty i firmy kurierskiej.

Podatnik nie zgadzał się z takim rozstrzygnięciem. Tłumaczył, że duża część dokumentacji podatkowej spłonęła w pożarze. Poza tym sprzedawał nie tylko swoje towary, ale też powierzone przez klientów, w ich imieniu i na ich rzecz na podstawie zawartych umów dystrybucji logistyki i współpracy handlowej.

Te argumenty nie przekonały jednak ani fiskusa, ani Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Jego zdaniem fiskus słusznie podważył wiarygodność umów, a  pewnym okolicznościom nie dały wiary, a inne uznały za wiarygodne.

Skarżący pomimo wielokrotnych wezwań nie przedłożył ewidencji magazynowej powierzonych mu towarów, zestawień sprzedanych towarów „obcych", dokumentacji dotyczącej wpływów z tytułu zapłaty za sprzedany towar.

WSA nie widział problemu w tym, że fiskus odstąpił od szacowania podstawy opodatkowania. Podkreślił, że przepisy zakazują zbyt pośpiesznego jej szacowania, bez ustalenia, czy nie można jej określić na podstawie wiarygodnych dowodów i danych z tej części ksiąg podatkowych, których rzetelności nie podważył. Konieczność stosowania szacunku pojawia się dopiero, gdy nie ma danych źródłowych umożliwiających ustalenie faktycznej podstawy opodatkowania.

W spornej sprawie były przesłanki do odstąpienia od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania.

Racji podatnikowi nie przyznał też NSA. On także uznał wyjaśnienia skarżącego za nieprzekonujące. Sąd zauważył, że podatnik wielokrotnie zmieniał zdanie i wyjaśnienia. Prowizja, jaką miał dostawać, była, ale zasady jej ustalenia były nieracjonalne. Nie było też faktur zaliczkowych czy dowodów zapłaty.

W ocenie NSA fiskus miał prawo określić podstawę opodatkowania bez szacowania. Potwierdził, że można ją było ustalić m.in. na podstawie dokumentów z poczty i od firmy kurierskiej.

Skarżącemu nie udało się też przekonać sądu, że fiskus powinien oszacować mu podatek naliczony. NSA przypomniał, że podatek naliczony wynika z faktur, a tych podatnik nie przedstawił. Fiskus nie mógł uwzględnić jego wniosku. Jak tłumaczyła sędzia Bożena Dziełak, z orzecznictwa wynika, że szacowanie podatku naliczonego, ze względu na jego wagę, co do zasady nie jest możliwe. Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt:I FSK 1180/16