Naczelny Sąd Administracyjny zakwestionował w najnowszym wyroku (sygn. I FSK 1006/18) praktykę organów podatkowych polegającą na przerzucaniu na podatników konsekwencji własnego błędu. Sprawa dotyczyła małżonków prowadzących wspólne gospodarstwo rolne.
– Tezy wyroku znajdują zastosowanie również do gospodarstw rolnych prowadzonych przez współwłaścicieli lub wspólników niepozostających ze sobą w związku małżeńskim – mówi dr Jacek Matarewicz, adwokat, doradca podatkowy i partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Sąd przyznał rację podatniczce, która zarejestrowała się jako podatnik VAT czynny, deklarując chęć rozliczania VAT na zasadach ogólnych. Zdecydowała się na to osiem lat po tym, jak jej małżonek zrezygnował ze zwolnienia z VAT jako rolnik ryczałtowy i rozpoczął rozliczanie VAT na zasadach ogólnych. Przepisy nie pozwalają podatnikowi rozliczać VAT na zasadach ogólnych (korzystając z pełnego prawa do odliczenia VAT naliczonego) w sytuacji, gdy jego małżonek posiada status rolnika ryczałtowego (zwalniający z VAT sprzedaż płodów rolnych). Za to zgodnie z wyrokiem TSUE z 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20 każdy z małżonków prowadzących wspólnie gospodarstwo rolne może być odrębnym podatnikiem VAT.
Organ podatkowy dokonał rejestracji, przez kilka lat przyjmował od podatniczki deklaracje i dokonywał zwrotu VAT. Dopiero po kilku latach rozpoczął kontrolę i zakwestionował status podatniczki na gruncie VAT.
NSA utrzymał w mocy wcześniejszy wyrok WSA w Olsztynie. Zdaniem NSA należy negować praktykę, w której organ podatkowy przyjmuje zgłoszenie rejestracyjne od podmiotu, który ex lege podatnikiem nie jest, przyjmując przez lata od niego deklaracje podatkowe, rozliczając saldo na rachunku z urzędem, dokonując zwrotów podatku, prowadząc czynności sprawdzające, by po latach zakwestionować mu prawo do odliczenia VAT naliczonego oraz potraktować jego faktury jako puste w rozumieniu art. 108 ustawy o VAT. W ocenie NSA takie działanie jest sprzeczne z zasadą zaufania wyrażoną w art. 121 ordynacji podatkowej.
– NSA powołał się też na wyrok TSUE w sprawie C-697/20. Wskazał, że w sprawie podatniczki każde z małżonków prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny, co tym bardziej czyni niezasadnym zarzut wystawiania pustych faktur, skoro dokumentowały one faktyczną sprzedaż płodów rolnych – mówi mec. Matarewicz.
