Zbliża się okres wakacyjny i wyjazdy urlopowe. Zdarza się, że urlopowicze wyrażają chęć powrotu do określonych, atrakcyjnych turystycznie miejsc wypoczynku. Do takich osób adresowana jest – dynamicznie rozwijająca się w Europie Zachodniej i USA oraz coraz popularniejsza również w naszym kraju – instytucja rynku turystycznego znana pod nazwą timesharingu. Ta alternatywna (w relacji np. do samodzielnego wynajmu lub systemu „condo") usługa zapewnia dogodną bazę hotelową osobom zainteresowanym periodycznym wypoczynkiem w konkretnych, odpowiadających im miejscach, najczęściej położonych poza granicami kraju. Dzięki temu podmiot korzystający z tego typu świadczeń nie musi zabiegać o powtarzające się, uciążliwe zabezpieczanie lokalizacji swojego zakwaterowania, podczas gdy podmiot udostępniający obiekt turystyczny ma pewnego, stałego klienta, dzięki czemu może pozwolić sobie na rezygnację z czynności związanych z poszukiwaniem, często zmieniających się usługobiorców.

W dzisiejszym wydaniu „Eksperta Księgowego" przybliżymy istotę i cechy timesharingu. W kolejnych wydaniach znajdą się natomiast informacje o podatkowych skutkach tego rodzaju działalności dla przedsiębiorców udostępniających swoje obiekty oraz ujęcie bilansowe związanych z tym operacji gospodarczych.

Istota i cechy

Choć timesharing jest stosunkowo krótko funkcjonującą w polskim systemie prawnym konstrukcją, budzi ona jednak rosnące zainteresowanie na polskim rynku usług turystycznych.

Oznacza umowę, na podstawie której konsument odpłatnie nabywa prawo do korzystania, w okresach wskazanych w umowie (tzw. turnusów), z co najmniej jednego miejsca zakwaterowania (miejsca noclegowego, w szczególności: budynku, mieszkania, pokoju lub innego pomieszczenia mieszkalnego, w tym znajdującego się na statkach pasażerskich, innych jednostkach pływających, w przyczepach samochodowych, domkach turystycznych lub innych obiektach stałych). Umowa taka jest zawierana na okres dłuższy niż rok.

Przykład

Wynagrodzenie obejmuje jednorazową opłatę wstępną – cenę, jaką konsument ma zapłacić za nabycie prawa timesharingowego, oraz ewentualne opłaty dodatkowe, pokrywające bieżące koszty eksploatacyjne, np. opłaty roczne, inne opłaty stałe, opłaty specjalne, podatki lokalne, dodatkowe koszty administracyjne, takie jak: koszty zarządzania, utrzymania obiektów i dokonywania napraw. Wynagrodzenie uzależnione jest od lokalizacji, standardu, wielkości jednostki oraz sezonu.

Okres, na jaki została za- warta umowa, ustalany jest z uwzględnieniem postanowień umożliwiających jej przedłużenie w sposób wyraźny lub dorozumiany oraz faktycznie dokonanych uzgodnień między stronami w zakresie możliwości dalszego korzystania przez konsumenta z miejsca zakwaterowania (art. 2 ustawy z 16 września 2011 r. o timeshare, DzU z 2011 r., nr 230, poz. 1370, dalej: ustawa o TS). Konsument może zawrzeć z przedsiębiorcą umowę przedwstępną, zobowiązującą do zawarcia umowy timesharingowej. W ramach systemu timesharingowego klientowi oddawany jest do dyspozycji w pełni umeblowany i wyposażony np. apartament lub dom wakacyjny, po koszcie stanowiącym niewielką część wydatków związanych z nabyciem takiego miejsca zakwaterowania na własność. Apartamenty oferowane przez firmy timesharingowe charakteryzuje co do zasady wyższy standard w porównaniu z obiektami oferowanymi przez tradycyjne biura podróży.

Przykład

Na podstawie umowy timesharingowej zawartej z przedsiębiorcą 1 maja 2015 r. konsument nabywa – za określoną opłatą – prawo do spędzania wakacji w czteropokojowym apartamencie nr 34, w kurorcie położonym na Wyspach Kanaryjskich, w okresie od 1 do 14 sierpnia, w każdym z pięciu kolejnych lat, poczynając od 2015 r.

Przed upływem terminu do odstąpienia od umowy timesharingowej przedsiębiorca nie może żądać lub przyjmować od konsumenta jakichkolwiek świadczeń określonych w tej umowie (w szczególności: zaliczek, gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych, blokady rachunku bankowego, pisemnego oświadczenia o uznaniu długu). Ponadto na przedsiębiorcy ciąży obowiązek zwrócenia konsumentowi w sposób jasny i zrozumiały przed zawarciem umowy timesharingowej uwagi na: prawo i termin odstąpienia od tej umowy oraz zakaz żądania lub przyjmowania od konsumenta ww. świadczeń.

Co w pakiecie

Umowa timesharingu należy zasadniczo do umów adhezyjnych, tzn. zawieranych przez przystąpienie (podpisując umowę, konsument akceptuje warunki oferowane przez przedsiębiorcę). Cechuje ją co do zasady pakietowy charakter. Często jest ona sprzężona z innymi umowami, takimi jak:

- umowa pożyczki/kredytu zaciągnięta przez konsumenta u przedsiębiorcy lub osoby trzeciej (na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą) na sfinansowanie udziału w prawie do obiektu turystycznego,

- umowy mające za przedmiot usługi związane z eksploatacją miejsca zakwaterowania,

- umowa pośrednictwa w odsprzedaży prawa timesharingowego,

- umowa o uczestnictwo w systemie wymiany.

Timesharing nie wykazuje ścisłego związku z osobą uprawnionego. Jest to prawo zbywalne i dziedziczne. Zbywanie takiego prawa może być przedmiotem zawieranej z przedsiębiorcą umowy pośrednictwa w jego odsprzedaży. Na podstawie takiej umowy przedsiębiorca zobowiązuje się – za odpłatnością (obejmującą cenę, jaką konsument ma zapłacić za nabycie usługi, oraz koszty dodatkowe, jak: podatki lokalne, opłaty notarialne, koszty reklamy) – do wykonywania czynności prawnych lub faktycznych zmierzających do nabycia lub zbycia przez konsumenta praw z umowy timesharingowej.

Uwaga! Gdy konsument dokona zbycia prawa timesharingowego samodzielnie, wówczas ciążą na nim wobec przedsiębiorcy obowiązki informacyjne pod rygorem odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wynikłą z niedopełnienia tej powinności.

Osobisty udział nie jest konieczny

Konsument nie musi korzystać z obiektu turystycznego osobiście. Może udostępniać go innym osobom, zarówno odpłatnie (pobierając pożytki cywilne), jak i nieodpłatnie. Udostępnianie nieruchomości będącej przedmiotem umowy timesharingowej innym konsumentom może odbywać się również na podstawie umowy o uczestnictwo w systemie wymiany. Możliwość wymiany praw do określonych obiektów turystycznych w ramach systemu timesharingowego powoduje, że klienci nie zostają przywiązani na wiele lat do jednej lokalizacji i mogą urozmaicać zestaw swoich destynacji wakacyjnych (mogą np. „swój tydzień" wymienić z kimś innym w ramach systemu wymiany). Co więcej, wnosząc do systemu wymiany prawo timesharingowe konsument, oprócz możliwości skorzystania z innego miejsca zakwaterowania, będzie mógł skorzystać również z innych usług oferowanych przez przedsiębiorcę, jak: dostęp do klubu fitness, siłowni, pola golfowego czy udostępnienie konsumentowi pokoju hotelowego na dowolnie określony czas.

Na rysunku powyżej zaprezentowano przebieg transakcji w ramach umowy timesharingowej oraz umów powiązanych (tj. umowy pośrednictwa w odsprzedaży prawa timesharingowego oraz umowy o uczestnictwo w systemie wymiany).

Czym się charakteryzuje

Timesharing charakteryzują następujące cechy:

- celowość, objawiająca się w periodycznym korzystaniu z miejsca zakwaterowania (prawo timesharingowe zostało ograniczone ramami czasowymi, przybierającymi postać okresów korzystania z obiektu turystycznego, wskazanych w umowie – tzw. turnusów),

- okresowość i powtarzalność realizacji prawa korzystania z obiektu turystycznego,

- prokonsumencki i kompleksowy charakter,

- podleganie dziedziczeniu i eg- zekucji,

- przenoszalność nabytego prawa timesharingowego (w drodze jego odsprzedaży, zamiany lub darowizny).

Czerwony, biały i błękitny

Timesharing opiera się na sezonowej dynamice popytu. Okres korzystania z obiektu timesharingowego liczony jest w tygodniach, które zaliczane są do jednej z trzech kategorii:

- czerwonej, oznaczającej szczyt sezonu turystycznego;

- białej, obejmującej tygodnie pośrednie;

- błękitnej, charakterystycznej dla okresu poza sezonem.

Szczyt sezonu turystycznego dla nieruchomości zlokalizowanych nad morzem przypada w okresie od czerwca do sierpnia. Z kolei, dla obiektów położonych w górach (atrakcyjnych zarówno latem, jak i zimą) – od czerwca do sierpnia oraz od stycznia do lutego. Sezon „czerwony" jest najdroższym i najbardziej prestiżowym okresem, na jaki można zawrzeć umowę timesharingową.