Prawie półtora miliona przedsiębiorców zapłaciło w 2022 r. za dużą składkę na ubezpieczenie zdrowotne i dostanie jej zwrot. Część z nich będzie musiała z tego powodu skorygować rozliczenia podatkowe za zeszły rok, dopłacić PIT oraz zapłacić odsetki za zwłokę.

– Poniosą więc dodatkowe koszty, mimo że postępowali zgodnie z przepisami i niczym nie zawinili. To absurd, tak są jednak skonstruowane przepisy – mówi Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii Alo-2.

Z liniowego na ryczałt

Chodzi o przedsiębiorców, którzy w zeszłym roku byli na liniowym PIT i zaliczali składkę zdrowotną do podatkowych kosztów (limit wynosił 8,7 tys. zł). Jak dostaną zwrot, muszą te koszty pomniejszyć. Tak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rzeczpospolitej”. Jeśli przedsiębiorca wciąż jest na liniowym PIT (albo zmienił rozliczenie na skalę), korektę robi na bieżąco. Jeśli jednak przeszedł w 2023 r. na ryczałt, musi poprawić zeznanie PIT-36L za zeszły rok – wyjaśnia Ministerstwo Finansów.

Jaki jest tego skutek? – Przedsiębiorca, który zmniejszy koszty, będzie miał w rozliczeniu za 2022 r. większy dochód i wyjdzie mu wyższy podatek. Musi jak najszybciej oddać skarbówce różnicę – tłumaczy Marcin Zarzycki, adwokat i doradca podatkowy w kancelarii LTCA.

Czy z odsetkami za zwłokę? Ministerstwo Finansów nie odpowiedziało nam na to pytanie, odsyłając po prostu do ordynacji podatkowej. Wątpliwości nie ma za to Krajowa Informacja Skarbowa.

– Jeśli w korekcie zeznania za zeszły rok wyjdzie wyższy podatek, trzeba go dopłacić wraz z odsetkami za zwłokę – tłumaczą konsultanci z KIS.

– Niestety, wygląda na to, że fiskus ma rację. Jeśli wskutek wstecznej korekty dopłacamy podatek, skarbówce należą się odsetki – mówi Izabela Leśniewska.

Czy przedsiębiorca może argumentować, że odsetki są od zaległości, czyli niezapłaconego w terminie podatku, a on żadnej zaległości nie ma, bo rozliczał się zgodnie z przepisami?

– Obawiam się, że to nie pomoże. Nie ma regulacji zwalniającej z odsetek z tego powodu, że dopłata powstała bez winy podatnika – mówi Marcin Zarzycki.

Podobna „niespodzianka” czeka przedsiębiorców, którzy w zeszłym roku byli na liniowym PIT, zaliczali składkę zdrowotną do podatkowych kosztów, a w 2023 r. zlikwidowali działalność. Oni także, zdaniem Ministerstwa Finansów oraz Krajowej Informacji Skarbowej, muszą zrobić korektę zeznania za 2022 r. Oznacza to, że jeśli wskutek tej korekty wyjdzie im wyższy podatek, muszą dopłacić różnicę wraz z odsetkami za zwłokę.

– To nie będą duże kwoty, bo podatkowa ulga, którą trzeba zwrócić poprzez korektę kosztów, jest ograniczona limitem. Pamiętajmy też, że nie płacimy odsetek, jeśli nie przekraczają 8,70 zł – mówi Izabela Leśniewska.

Dodaje, że oprócz korekty zeznania PIT-36L, przedsiębiorcy będą musieli też poprawić roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Dochód dla celów PIT stanowi bowiem podstawę wymiaru składki.

– Tu także może wyjść niewielka dopłata – tłumaczy Izabela Leśniewska.

Jawna niesprawiedliwość

Eksperci podkreślają, że choć dopłaty nie będą duże, cała ta sytuacja jest jawną niesprawiedliwością.

– Przedsiębiorcy są karani odsetkami, choć postępowali prawidłowo, zgodnie z przepisami oraz wytycznymi skarbówki i ZUS – mówi Marcin Zarzycki.

– Nie ma też co ukrywać, że korekty oznaczają dużo papierkowej roboty. Przedsiębiorca musi wszystko jeszcze raz przeliczyć, sporządzić i wysłać poprawione zeznanie, zrobić przelew do urzędu. Albo komuś za to wszystko zapłacić – dodaje Izabela Leśniewska. Przypomina, że Polski Ład zmienił cały mechanizm naliczania firmowej składki zdrowotnej. Nowe przepisy obowiązują już półtora roku i jak widać, ciągle pojawiają się problemy.

– Opisana sprawa doskonale pokazuje, jakie są skutki pośpiesznie uchwalanych i nieprzemyślanych przepisów. Wygląda na to, że wprowadzając ulgę na składkę zdrowotną, ustawodawca nie zastanowił się, co będzie, jeśli przedsiębiorca dostanie w następnym roku jej zwrot. Trudno to nazwać inaczej niż niechlujną legislacją – podsumowuje Marcin Zarzycki.

O konsekwencjach zwrotu składki zdrowotnej dla różnych grup przedsiębiorców pisaliśmy też szczegółowo w „Rzeczpospolitej” z 30 maja i 5 czerwca br.

Odpowiedź ministerstwa finansów
Korekta nie zawsze obowiązkowa

Czy przedsiębiorcy muszą robić korektę rozliczeń, jeśli zapłacili w 2022 r. składkę zdrowotną większą od limitu kwoty, którą mogli zaliczyć do kosztów (wynosił 8,7 tys. zł), a teraz dostaną zwrot? Załóżmy, że przedsiębiorca na liniowym PIT zapłacił w 2022 r. 10 tys. zł składki zdrowotnej, zaliczył do kosztów 8,7 tys. zł, dostanie 1 tys. zł zwrotu. Czy musi pomniejszać koszty? Wypowiadający się w naszym tekście z 30 maja eksperci twierdzili, że nie. Argumentowali, że nadwyżka ponad limit nie powinna obniżać kosztów. Zapytaliśmy o tę kwestię Ministerstwo Finansów. Wysłaliśmy mu podany przykład. „Korekty dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów mieści się w nadpłacie. W opisanym przykładzie podatnik nie będzie więc obowiązany dokonać korekty kosztów” – czytamy w odpowiedzi.
Oznacza to, że część przedsiębiorców na liniowym PIT, którzy zapłacili w 2022 r. składkę zdrowotną większą od limitu kwoty, jaką mogli zaliczyć do podatkowych kosztów, a teraz dostaną zwrot, nie musi tych kosztów pomniejszać.