Stosownie do art. 16a ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT (a także art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT) amortyzacji podlegają środki trwałe, czyli stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością. Przewidywany okres ich używania musi być jednak dłuższy niż rok i muszą być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT i art. 23a pkt 1 ustawy o PIT (czyli umowy leasingu).

Takie składniki majątku (tj. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością) zalicza się zatem do środków trwałych podlegających amortyzacji, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:

- obiekt stanowi własność lub współwłasność podatnika,

- został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,

- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,

- przewidywany okres używania tego składnika majątku na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej jest dłuższy niż rok,

- składnik ten jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby prowadzonej przez niego działalności albo został oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu (leasingu operacyjnego),

- składnik nie jest wymieniony w katalogu środków trwałych wymienionych w art. 16c ustawy o CIT.

Decyzja właściwego organu

Wątpliwości mogą jednak powstawać odnośnie do kwestii, czy budynek, a właściwie jego część, na którą przedsiębiorca otrzymał pozwolenie na użytkowanie, spełnia warunek kompletności.

W praktyce przyjmuje się, że składnik majątku spełnia kryterium kompletności, jeżeli jest wyposażony we wszystkie elementy konstrukcyjnie umożliwiające jego funkcjonowanie, zgodnie z przeznaczeniem. Przez sformułowanie „zdatny do użytku" należy przy tym rozumieć możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania. W przypadku nieruchomości budowlanych o kryterium kompletności i zdatności do użytku przesądza uzyskanie przez podatnika potwierdzenia w postaci wydanej przez właściwy organ administracji państwowej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu, którą to materię regulują przepisy prawa budowanego.

Na podstawie prawa budowlanego

Z przepisów prawa budowlanego wynika, że to właściwy organ budowlany musi ocenić, czy obiekt budowlany może być użytkowany przed wykonaniem konkretnych robót budowlanych, które są niezbędne do wykonania całości obiektu i to właśnie ten organ decyduje w takim przypadku o tym, czy pomimo nieukończenia niektórych prac jest możliwe wcześniejsze użytkowanie obiektu oraz w jakim zakresie, a tym samym czy dany obiekt jest już kompletny i zdatny do użytku i w jakim zakresie.

Jeśli zatem podatnik otrzymał pozwolenie właściwego organu nadzoru budowlanego na użytkowanie części budynku, to można twierdzić, że w zakresie oddanej do użytkowania części budynku organ nadzoru budowlanego uznał budynek za kompletny i zdatny do użytku. Organ nadzoru budowlanego bierze przy tym pod uwagę, czy oddana do użytku część budynku nie wymaga czynienia dodatkowych nakładów oraz czy stanowi kompletny i wykończony obiekt w całości przystosowany do korzystania przez spółkę na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku ważne jest także, czy nieoddana część budynku w żadnym stopniu nie uniemożliwia ani nie utrudnia korzystania przez podatnika z oddanej części budynku.

Potwierdzenie w interpretacjach i wyrokach

W związku z powyższym uzasadniony jest wniosek, że podatnik może wprowadzić do ewidencji środków trwałych oddaną do użytku (zgodnie z zezwoleniem organu nadzoru budowlanego) część budynku i dokonywać od tej części odpisów amortyzacyjnych. Pogląd taki znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 12 czerwca 2015 r., IBPBI/1/4511-325/15/ŚS; interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 24 grudnia 2014 r., IPTPB3/423-331/14-2/IR; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 13 października 2014 r., IBPBI/1/415-803/14/AP) i orzecznictwie sądów administracyjnych (wyrok NSA z 8 maja 2014 r., II FSK 1274/12).

Przykład

Spółka ABC w 2013 r. rozpoczęła budowę na własnym gruncie budynku usługowo-handlowego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W sierpniu 2015 r. spółka otrzymała pozwolenie na użytkowanie części usługowej budynku (parter). Do wykończenia pozostała część handlowa (I piętro i poddasze). Spółka chciałaby wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych część budynku oddaną do użytkowania i rozliczać od tej części odpisy amortyzacyjne. Oddana do użytku część budynku nie wymaga czynienia dodatkowych nakładów oraz stanowi kompletny i wykończony obiekt w całości przystosowany do wykorzystywania przez spółkę na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Nieoddana część budynku w żadnym stopniu nie uniemożliwia ani nie utrudnia korzystania przez spółkę z oddanej części budynku. Korzystanie przez spółkę z oddanej do użytkowania części budynku nie wymaga korzystania z pomieszczeń (części) jeszcze nieoddanych do użytkowania. W takim przypadku część budynku oddana do użytkowania może być przez spółkę wpisana do ewidencji środków trwałych i mogą być od niej rozliczane odpisy amortyzacyjne.

Należy jednak mieć na uwadze, że we wcześniejszym orzecznictwie organów podatkowych można było spotkać pogląd, że środkiem trwałym podlegającym amortyzacji nie może być część budynku, nawet jeśli jest już użytkowana (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 grudnia 2013 r., ITPB1/415-1011/13/PSZ).

Autor jest doradcą podatkowym