Wypadki przy pracy są wpisane w ryzyko każdej firmy. Gdy takie zdarzenie kończy się śmiercią pracownika, dla pracodawcy oznacza to określone wydatki. Do 2007 r. fiskus pozwalał rozliczyć je w koszty podatkowe. Potem zmienił zdanie. We wtorek korzystną dla przedsiębiorców interpretację potwierdził jednak Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 1465/13).
Nieszczęśliwy wypadek
W sprawie chodziło o wydatki poniesione przez spółkę jawną w wykonaniu prawomocnego wyroku sądowego przyznającego odszkodowanie, koszty pogrzebu i procesu oraz odsetki. We wnioskach o interpretację jej wspólnicy wskazali, że ich firma prowadzi działalność handlową w branży metali kolorowych. W magazynach, w których składuje towar przygotowany do sprzedaży, doszło do wypadku.Mężczyzna zatrudniony na stanowisku pracownika magazynowo-transportowego podczas pracy został przygnieciony i poniósł śmierć.
Po wypadku rodzina zmarłego otrzymała od firmy odprawę pośmiertną, a z ZUS jednorazowe odszkodowanie i zasiłek pogrzebowy. Potem żona i córka zmarłego wytoczyły jeszcze przeciwko spółce powództwo o odszkodowanie i zwrot kosztów pogrzebu.
Sąd je uwzględnił. Zasądził od spółki ponad 130 tys. zł jako odszkodowanie i prawie 8,5 tys. zł jako zwrot kosztów pogrzebu wraz z odsetkami. Spółka zapłaciła. A jej wspólnicy zapytali fiskusa, czy wydatki z tytułu odszkodowania, kosztów pogrzebu, należnych odsetek, kosztów sądowych i zastępstwa procesowego zasądzone i zapłacone są dla ich firmy kosztem podatkowym.
Fiskus kategorycznie stwierdzi, że nie. W ocenie urzędników w przypadku spornych wydatków nie można wykazać związku pomiędzy ich wypłatą a uzyskaniem przychodu. Tłumaczyli, że przyznanie prawa do kosztów oznaczałoby przerzucenie ryzyka związanego z prowadzoną działalnością na państwo.
Wspólnicy zaskarżyli interpretacje i wygrali. Najpierw rację przyznał im warszawski Wojewódzki Sąd Administracyjny, a potem sąd kasacyjny. Jak zauważył NSA, kosztem w PIT (analogicznie w CIT) mogą być m.in. wydatki poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu.
Związek pośredni
Definicja nie wymaga bezpośredniego związku z przychodem.
– Nie ma wątpliwości, że pracownik zginął przy pracy, a sporne wydatki mają pośredni związek z działalnością – mówił sędzia NSA Sławomir Presnarowicz.
Mają m.in. wpływ na stabilność zatrudnienia i są poniesione w celu zabezpieczenia, zachowania źródła przychodu. Wyroki są prawomocne.
Opinia dla „Rz"
Paweł Suchocki, doradca podatkowy, starszy konsultant w kancelarii DZP Domański Zakrzewski Palinika
Sprawa rozstrzygnięta przez sąd jest kolejną odsłoną zmagań podatników z błędną i zawężającą wykładnią przepisów o kosztach uzyskania przychodów. Stanowisko NSA należy w pełni zaaprobować. W świetle obowiązujących przepisów wydatek poniesiony w ramach działalności nie musi mieć związku z osiągnięciem konkretnego przychodu, by móc go zaliczyć do kosztów. Sąd słusznie wskazał, że wypłacone rodzinie zmarłego pracownika odszkodowanie nie wykracza poza działalność gospodarczą pracodawcy. Źródłem tego wydatku był wypadek przy pracy, a świadczenie pochodną stosunku pracy. Nie ma więc konieczności wykazania jego związku z konkretnym przychodem. Już samo zatrudnianie pracowników i związane z tym wydatki służą jego uzyskaniu.
