VAT: firma świadczy usługi budowlane w innym państwie UE i przemieszcza materiały budowlane

Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (zob. art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (dalej: WDT) rozumie się przy tym:

- ?realizowany w wykonaniu dostawy towarów wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju (zob. art. 13 ust. 1 ustawy o VAT), ale również

- ?przemieszczenie przez podatnika lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również ?w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika (zob. art. 13 ust. 3 ustawy o VAT).

Przemieszczanie przez podatników materiałów budowlanych z Polski do innego państwa członkowskiego celem wykorzystania tych materiałów do świadczenia usług budowlanych jest zatem wewnątrzwspólnotową dostawą towarów. Do przemieszczeń tych nie ma bowiem zastosowania żadne z wyłączeń występowania WDT wymienionych w art. 13 ust. 4 ustawy o VAT.

Ze stawką zero proc...

Wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów, o których mowa, mogą korzystać z opodatkowania stawką VAT w wysokości zero proc. na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy o VAT.

Do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, o których mowa w art. 13 ust. 3 ustawy o VAT, odpowiednio stosuje się jednak art. 42 ?ust. 1-4, 11 i 12 ustawy o VAT (zob. art. 42 ust. 14 ustawy ?o VAT), a zatem jednym z warunków opodatkowania takich wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów stawką zero proc. jest posiadanie przez podatnika dokonującego przemieszczenia właściwego ?i ważnego numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadanego mu przez kraj członkowski, do którego towary są przemieszczane.

...ale tylko po spełnieniu warunków

Jeżeli warunek ten nie jest spełniony, to WDT, o których mowa, są opodatkowane stawką krajową (najczęściej 23 proc.).

Na potwierdzenie można przytoczyć fragment interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 3 lutego 2011 r. (IBPP3/ 443-901/10/KO). Czytamy ?w niej, że „w zaistniałym stanie faktycznym należy stwierdzić, że u wnioskodawcy występuje wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów w postaci pieczywa przemieszczanego przez wnioskodawcę z kraju na terytorium Czech na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy o VAT. Jednak wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów nie podlega opodatkowaniu według stawki zero proc., ponieważ nie został spełniony warunek, o którym mowa w art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, tj. wnioskodawca nie posiada właściwego i ważnego numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadanego mu przez Republikę Czeską, zawierającego dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej".

Przemieszczanie materiałów budowlanych przez firmy budowlane do innych państw członkowskich celem wykorzystania tych materiałów do świadczenia usług budowlanych podlega opodatkowaniu VAT według stawki:

1) ?zero proc. – w zakresie, ?w jakim firmy budowlane są zarejestrowane jako podatnicy VAT UE w państwach członkowskich, do których przemieszczane są materiały budowlane, oraz spełnione są określone w art. 42 ?ust. 1-4, 11 i 12 ustawy o VAT pozostałe warunki stosowania stawki zero proc. do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów; w tym zakresie przemieszczenia materiałów budowlanych podatnicy powinni wykazywać w poz. 21 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D oraz w części C informacji podsumowującej VAT-UE;

2) ?krajowej (najczęściej 23 proc.) – w pozostałym zakresie (np. jeżeli firmy budowlane nie są zarejestrowane jako podatnicy VAT UE w państwach członkowskich, do których przemieszczane są materiały budowlane); w tym zakresie przemieszczenia materiałów budowlanych podatnicy powinni wykazywać ?w pozycjach VAT-7/VAT-7K/VAT-7D dotyczących sprzedaży krajowej (poz. 15–20).

Także nabycie wewnątrzwspólnotowe

Przemieszczenia materiałów budowlanych, o których mowa, są wewnątrzwspólnotowymi dostawami towarów (opodatkowane – zależnie od konkretnego przypadku – stawką zero proc. albo stawką krajową). Przemieszczenia te stanowią jednak dla firm budowlanych także wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów w państwach członkowskich, do których materiały budowlane są przemieszczane (na podstawie obowiązujących w tych państwach odpowiedników polskiego art. 11 ust. 1 ustawy o VAT).

Jeżeli zatem firmy budowlane nie są uprawnione do zastosowania w Polsce stawki ?zero proc. do wewnątrzwspólnotowej dostawy przemieszczanych materiałów budowlanych, obowiązane są one ?w istocie do naliczania VAT należnego w aż dwóch państwach członkowskich, tzn. ?w Polsce oraz w państwie członkowskim, do którego przemieszczane są towary.

Możliwe rozwiązanie

Oczywiście znaczna część firm budowlanych ignoruje to i przemieszczając materiały budowlane do innych państw członkowskich, nie rozlicza VAT w ogóle (ani w Polsce, ani w państwie członkowskim, do którego materiały budowlane są przemieszczane). Firmom, które chcą wyłączyć ryzyko wyciągnięcia wobec nich konsekwencji takiego postępowania, a które nie chcą rejestrować się w innych państwach członkowskich i rozliczać tam VAT, pozostaje jedno rozwiązanie – nabywanie materiałów budowlanych w państwach członkowskich, w których są zużywane. Obowiązek rozliczania VAT w takich przypadkach nie występuje, zaś VAT płacony przy nabyciu tych materiałów budowlanych może być odliczany na podstawie przepisów o zwrocie VAT podatnikom zagranicznym obowiązujących w państwach członkowskich nabycia tych materiałów budowlanych.

Autor jest doradcą podatkowym oraz autorem komentarza do ustawy o VAT