Przedsiębiorcy wykorzystujący w ramach prowadzonej działalności gospodarczej samochody ciężarowe czasem zapominają o konieczności zgłoszenia takiego pojazdu oraz zapłaty podatku od środków transportowych. Efektem takiego zaniedbania mogą być konsekwencje karnoskarbowe, a także konieczność uregulowania zaległego podatku, co gorsza – wraz z odsetkami. Nie chodzi tutaj jednak o klasyfikowane jako „ciężarówki" tzw. samochody ?z kratką. Zgodnie z ustawą ?o podatkach i opłatach lokalnych, podatkiem od środków transportowych objęte zostały bowiem samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, a także ciągniki siodłowe i balastowe, przyczepy i naczepy oraz autobusy szczegółowo wymienione w art. 8 tej ustawy. Tym samym opodatkowaniu nie podlegają np. samochody dostawcze lub typu van, jeżeli ich dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony. Jeżeli przekracza tę wartość, to przedsiębiorca musi pamiętać o ciążących na nim obowiązkach.
Pierwszym z nich jest złożenie deklaracji na podatek od środków transportowych na dany rok (DT-1). Składają ją podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy, a więc osoby fizyczne i prawne będące właścicielami środka transportowego lub jednostki organizacyjne, na które jest on zarejestrowany. Składają ją także posiadacze środków transportowych zarejestrowanych na terytorium Polski jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu. Deklarację taką składa się w terminie do 15 lutego właściwemu organowi podatkowemu. Natomiast w przypadku obowiązku podatkowego, który powstał po tym terminie (np. gdy w ciągu roku podatnik kupił taki samochód), deklarację składa się w ciągu 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodującej powstanie obowiązku podatkowego. Co do zasady obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Polski, a w przypadku nabycia środka transportowego zarejestrowanego – od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty.
Drugi z obowiązków to terminowa zapłata podatku w wysokości określonej we właściwej uchwale rady gminy. Zazwyczaj płatny jest on w dwóch ratach ?(15 lutego, 15 września) proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, na rachunek budżetu właściwej gminy. Zdarzają się jednak sytuacje, w których obowiązek zapłaty podatku nie odnosi się do całego roku. W tym przypadku ustawodawca przewidział szczególny sposób opłacania go. Otóż, jeżeli obowiązek podatkowy w konkretnym przypadku powstał po 1 lutego, ale przed ?1 września danego roku, to podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku od środka transportowego w dwóch ratach, przy czym pierwszą należy zapłacić w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, drugą zaś do ?15 września. Inaczej jest w przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstaje od 1 września. Wtedy podatek należy zapłacić jednorazowo w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania tego obowiązku.
Należy pamiętać, że podatnicy mają możliwość ujęcia podatku od środków transportowych w kosztach uzyskania przychodów. Za koszty uznaje się te wydatki, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania albo zabezpieczenia jego źródła, z wyjątkiem tych, które nie są uznawane za takie koszty zgodnie z ustawami ?o PIT i o CIT. W przypadku ciężarówek wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej wymagany związek pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskiwanym przychodem jest spełniony, a więc podatek od środków transportowych może zostać zaliczony do kosztów podatkowych, gdyż wydatek ten nie został wymieniony w ustawach o PIT i o CIT jako niestanowiący kosztu uzyskania przychodu.
