Spółka zamierza zorganizować imprezę integracyjną dla swoich pracowników. Nie wiemy, jak rozliczyć wydatki: czy taka impreza będzie dla naszych pracowników przychodem? W jaki sposób podzielić wydatki na poszczególne osoby? A co z osobami, które nie przyjdą? – pyta czytelnik.

Uczestnictwo w wyjeździe integracyjnym może być co do zasady przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu. Stosownie bowiem do art. 12 ust. 1 ustawy o PIT za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty – bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. ?W pojęciu przychodu mieści się zatem każda realna korzyść, jaką otrzymuje podatnik.

W tym przypadku korzyścią dla pracownika jest udział ?w spotkaniu bądź imprezie integracyjnej.

Według cen zakupu

Zgodnie z art. 11 ust. 2a ?pkt 2 ustawy o PIT jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione, to wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się według cen zakupu. Jak czytamy w uzasadnieniu wyroku NSA z 2 grudnia 2011 r. (II FSK 1017/10), cena zakupu przez pracodawcę usług związanych z wyjazdem integracyjnym stanowi punkt odniesienia dla ustalenia wartości świadczenia otrzymanego przez jednostkowych uprawnionych. Podział tej ceny w relacji do każdego ze wszystkich należących do zbioru uprawnionych może wskazać, jaka jest  wartość nieodpłatnego świadczenia przypadającego na poszczególnego uprawnionego. Odnosi się bowiem do ceny zakupu.

Nawet przy płatności ryczałtowej

Warto zaznaczyć, że organy podatkowe często uznają wartość świadczenia z tytułu uczestnictwa pracownika ?w wyjeździe lub spotkaniu integracyjnym za przychód tego pracownika, nawet jeśli płatność za organizację spotkania lub wyjazdu ma charakter ryczałtowy. Przykładem mogą być interpretacje Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 lutego 2008 r. (ITPB1/415-604/07/DP) oraz ?z 7 listopada 2008 r. (IPPB2/415-1159/08-5/AK). Zdaniem organu istnieje możliwość zindywidualizowania tych świadczeń. To, że przedmiotowe świadczenie kierowane jest do wszystkich pracowników, nie wyklucza możliwości określenia przychodu otrzymanego przez konkretną osobę – uczestnika spotkania integracyjnego. Spółka jako pracodawca jest w stanie określić, którzy pracownicy brali udział w imprezie. W tej sytuacji wartość świadczenia można ustalić, dzieląc wartość faktury otrzymanej z restauracji przez liczbę osób uczestniczących w spotkaniu. W interpretacji z 6 lutego 2014 r. (IPTPB1/ 415-687/13-4/DS) Izba Skarbowa w Łodzi doprecyzowała, że w przypadku, gdy nie jest z góry wiadome, ile osób ostatecznie weźmie udział w spotkaniu, wartość świadczenia przypadającego na danego uczestnika należy obliczyć, dzieląc całkowity koszt organizacji imprezy przez liczbę osób zaproszonych, a następnie tak ustaloną cenę jednostkową przypisać tylko osobom uczestniczącym w niej (podobnie Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji ?z 19 listopada 2012 r., IPPB2/415-806/12-2/AK).

Liczy się rzeczywiste przybycie...

Pojawiają się jednak rozbieżności co do tego, czy już sama możliwość skorzystania z udziału, a nie fakt udziału, ?w imprezie integracyjnej powinna wygenerować u pracownika przychód z nieodpłatnego świadczenia. Przychodem ?z nieodpłatnego świadczenia jest przychód faktycznie otrzymany, a nie jedynie możliwy do otrzymania (np. wyrok NSA z 14 września 2009 r., II FSK 536/08). Sama możliwość skorzystania z udziału ?w imprezie integracyjnej nie powinna zatem generować ?u pracownika przychodu ?z nieodpłatnego świadczenia. Przykładem na poparcie tego stanowiska jest wyrok WSA ?w Gdańsku z 16 maja 2012 r. ?(I SA/Gd 293/12), zgodnie ?z którym w przypadku gdy spółka organizuje imprezę integracyjną dla swoich pracowników i nie ma możliwości ustalenia w sposób niebudzący wątpliwości, czy dany pracownik skorzystał z zaoferowanych mu podczas imprezy świadczeń, nie powstaje przychód do opodatkowania.

...czy sama możliwość uczestnictwa

Sąd w Gdańsku opowiedział się jednak przeciw poglądowi prezentowanemu w niektórych wyrokach NSA. W orzeczeniu z 2 grudnia 2011 r. (II FSK 1017/10) NSA stwierdził, że ?w sytuacji gdy pracodawca ponosi koszt zapewnienia pracownikom realizacji różnego rodzaju usług związanych ?z uczestnictwem w spotkaniach okolicznościowych ?i szkoleniowo-integracyjnych, to w konsekwencji przedmiotem świadczenia, które uzyskują pracownicy, jest możliwość skorzystania z tych usług, a nie ich realizacja. Możliwość ta posiada konkretną wartość finansową, ponieważ dla jej uzyskania, nie zaś w celu wykonania poszczególnych usług, należy ponieść konkretne wydatki. Również późniejsze wyroki NSA (np. z 17 stycznia 2012 r., II FSK 2740/11 i z 12 marca 2013 r., II FSK 1428/11) utrzymują, że otrzymanym nieodpłatnym świadczeniem jest już sama możliwość skorzystania przez pracownika z usług zakupionych przez pracodawcę.

Nadzieja w Trybunale Konstytucyjnym

Na problem ten zwróciła uwagę Polska Konferencja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, zaskarżając do Trybunału Konstytucyjnego art. 12 ust. 1 i 3 ustawy o PIT, z którego nie wynika jednoznacznie, czy pracownik uzyskuje opodatkowane świadczenie, gdy jest zaproszony np. na firmowy bankiet, ale nie weźmie w nim udziału. Pracodawcy uważają, że przepisy pozwalające na pobieranie PIT od świadczeń pracowniczych są nieprecyzyjne (nie dość jasno określają podstawę i przedmiot opodatkowania) oraz naruszają Konstytucję RP. Ostatecznie z pytaniem prawnym do TK ?w kwestii zgodności przepisów dotyczący nieodpłatnych świadczeń z konstytucją zwrócił się również NSA (postanowienie z 21 października 2013 r., II FSK 2797/11). Stanowisko Trybunału powinno rozwiać wątpliwości w tym zakresie.

Podział na część służbową i prywatną

Z wyjazdami integracyjnymi wiąże się również kwestia ewentualnego podziału danej imprezy na część służbową ?i integracyjną. Na to zagadnienie zwraca uwagę Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji ?z 29 listopada 2012 r. (IPPB2/415-804/12-2/AK). Organ uznał, że jeżeli odbycie szkolenia bądź spotkania służbowego poza siedzibą pracodawcy jest obowiązkowe, a spotkanie zostało zorganizowane i sfinansowane przez pracodawcę, to koszt dotyczący części służbowej nie jest dla pracownika przychodem ze stosunku pracy. Niemniej zakupienie dla pracowników dodatkowych atrakcji ?w miejscu zakwaterowania, niemających żadnego związku ze szkoleniem, należy uznać za przychód pracowników ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy ?o PIT. Do przychodu pracownika nie należy wliczać atrakcji, jakie hotel udostępnia swoim gościom, zawartych ?w cenie zakwaterowania, jeżeli mieszczą się w standardowej ofercie hotelu. Reasumując, przychód po stronie pracowników powstaje z tytułu udziału w części integracyjnej spotkania, tj. w dodatkowych zajęciach przewidzianych ?w programie wyjazdu.

Ze środków zakładowego funduszu

Warto zwrócić uwagę na ?art. 21 ust. 1 pkt. 67 ustawy ?o PIT, który wprowadza zwolnienie wartości otrzymanych przez pracownika w związku ?z finansowaniem działalności socjalnej, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Jeśli zatem impreza integracyjna finansowana jest z zakładowego funduszu, to zatrudnieni pracownicy są zwolnieni z podatku do ?380 zł rocznie (por. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy ?z 4 maja 2012 r., ITPB2/415-121/12/RS; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 19 listopada 2012 r., IPPB2/415-806/12-2/AK).

Emeryci i renciści

Inaczej kształtuje się sytuacja zwolnień w odniesieniu do świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy. Od takich świadczeń pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy ?w wysokości 10 proc. należności (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy ?o PIT). Obowiązki płatnika pełni w tym przypadku (były) pracodawca. Świadczenia te na mocy art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł, są wolne od podatku dochodowego (m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 25 listopada 2011 r., IBPBII/1/ 415-772/11/BD; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy ?z 19 grudnia 2012 r., ITPB2/415-870/12/MM; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 lutego 2014 r., ILPB1/415-1323/13-2/IM).

Osoby ?towarzyszące

Gdy w imprezie integracyjnej bierze udział również osoba towarzysząca, do przychodów pracownika zostanie dopisana kwota przypadająca na jego osobę towarzyszącą. ?W taki sposób wypowiedziała się m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 3 sierpnia 2012 r. (ILPB1/415-614/12-2/AG). Jeśli w imprezie brała udział osoba towarzysząca pracownikowi, to świadczenie nieodpłatne dla tej osoby zostało przyznane z powodu łączącego pracownika i pracodawcę stosunku pracy. Dlatego też sfinansowanie imprezy dla pracownika i osoby towarzyszącej jest przychodem pracownika ze stosunku pracy podlegającym opodatkowaniu podatkiem łącznie z innymi przychodami, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT (por. również interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 6 lutego 2014 r., IPTPB1/415-687/13-4/DS).

Kontrahenci

Dla kontrahentów pracodawcy, biorących udział ?w imprezie, powstanie przychód z innych źródeł, który powinien zostać wykazany ?w przesłanych im formularzach PIT-8C, na podstawie art. 42a ustawy o PIT (np. interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 6 października 2011 r., IBPBII/1/415-652/11/AA).

Otwarty charakter spotkania

Jak stwierdziła Izba Skarbowa w Katowicach w powołanej powyżej interpretacji z 6 października 2011 r. (IBPBII/1/ 415-652/11/AA), jedynie ?w sytuacji, gdy impreza ma charakter otwarty, tzn. gdy każdy, kto zechce, może w niej wziąć udział (a więc np. nie tylko pracownicy spółki i określeni goście, ale nawet osoby ?w żaden sposób niezwiązane ze spółką), to tylko wtedy nie ma podstaw do ustalenia przychodu u poszczególnych uczestników. Ze świadczeń oferowanych na tego typu imprezie mogą bowiem korzystać osoby, które w żaden sposób nie są określone. Na dzień imprezy nie można ?w takiej sytuacji jednoznacznie ustalić grona osób uczestniczących w niej, a tym samym w sposób skonkretyzowany wskazać wysokości przychodu przypadającego na jedną osobę, z wszelkimi dalszymi konsekwencjami tych zdarzeń.