Darowizna, zarówno rzeczy ruchomych, jak i nieruchomości, osobie z najbliższego kręgu rodziny, która będzie prowadzić działalność gospodarczą z wykorzystaniem nabytych w darowiźnie składników majątku, może przynieść istotne korzyści podatkowe.
W przypadku darowizny pomiędzy dwiema bliskimi osobami prowadzącymi swoje odrębne działalności gospodarcze można sporo zyskać na kosztach amortyzacji, a także istotnie zmniejszyć obciążenia podatkowe w związku z późniejszą sprzedażą takiego majątku.
Zgodnie z uregulowaniami wynikającymi z ustawy z 28 lip-?ca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, nabycie majątku w darowiźnie od osoby z najbliższego kręgu rodziny jest zwolnione z opodatkowania, jeżeli terminowo zostaną dopełnione formalności związane z obowiązkiem zgłoszenia darowizny organowi podatkowemu (art. 4a ustawy).
Amortyzacja ?od wartości rynkowej
Z kolei osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, która nabyła majątek spełniający definicję środka trwałego, przy wprowadzaniu go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala wartość początkową poszczególnych środków trwałych według zasad przewidzianych w art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku PIT. Przepis ten wskazuje, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób – uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość ?w niższej wysokości.
Amortyzacja u osoby obdarowanej może być zatem naliczana od wartości rynkowej otrzymanego majątku ustalonej na moment darowizny, przy zastrzeżeniu, że taka właśnie wartość zostanie wskazana w akcie darowizny. Odpisy amortyzacyjne od tak ustalonej wartości mogą być kosztem podatkowym, oczywiście jeżeli nabyte w darowiźnie środki trwałe będą wykorzystywane w działalności gospodarczej obdarowanego. Wynika to z art. 23 pkt 45a lit. a ustawy o PIT, który zasadniczo stanowi, że nie zalicza się do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem jednak tych, które zostały nabyte w drodze spadku lub darowizny.
Korzyści także przy późniejszym zbyciu
Należy także zwrócić uwagę, że w razie późniejszego zbycia składników majątku nabytych w darowiźnie podatnik uzyskuje istotną korzyść podatkową.
Uregulowania podatkowe wskazują bowiem, że dochodem ze sprzedaży składnika majątku ujętego w ewidencji środków trwałych osoby obdarowanej jest różnica pomiędzy uzyskaną ceną sprzedaży a wartością z dnia darowizny. Innymi słowy, pomimo że obdarowany, nabywając majątek w darowiźnie, nie poniósł wydatków na jego nabycie (nabył składniki majątku nieodpłatnie), przy ich sprzedaży może od przychodu uzyskanego ?z odpłatnego zbycia odliczyć wartość początkową wykazaną w swojej ewidencji środków pomniejszoną o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne.
W odniesieniu do powyższego zastosowanie znajdzie ?art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, który stanowi, że dochodem ?z odpłatnego zbycia składników majątku, ujętych w ewidencji środków trwałych, wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej, jest różnica między przychodem ?z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych od tych środków i wartości.
Koszty nie są istotne...
Jak wynika z powyższego, przy ustalaniu dochodu podatkowego ze sprzedaży środka trwałego nabytego w darowiźnie, ustawodawca nie odnosi się w ogóle do ewentualnych kosztów (wydatków) poniesionych na jego nabycie, lecz do wartości początkowej wykazanej w ewidencji środków trwałych obdarowanego. A ta – jak już wskazywano powyżej – może być określona na poziomie wartości rynkowej z dnia darowizny.
...ale trzeba prowadzić księgę
Jednak takie, niewątpliwie korzystne, rozwiązanie zgodnie z literalnym brzmieniem art. 24 ust. 2 ustawy o PIT jest przewidziane jedynie dla tych, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zatem osoba obdarowana, aby skorzystać z preferencji podatkowych, powinna prowadzić ewidencję swoich dochodów z działalności gospodarczej w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Jednolite stanowisko organów
W wielu wydanych interpretacjach organy podatkowe potwierdziły, że przy sprzedaży środka trwałego otrzyma?nego w drodze darowizny, który będzie wykorzystywany ?w prowadzonej przez podatnika (obdarowanego) działalności gospodarczej, ustalenie dochodu z jego zbycia powinno nastąpić według zasad ?z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy ?o PIT. Za dochód powinna zatem zostać uznana różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększona o sumę ewentualnych odpisów amortyzacyjnych od tych środków trwałych. Przykładowo tak uznała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 15 października 2013 r. (IBPBI/1/415-575/13/ŚS), ?Izba Skarbowa w Bydgoszczy ?w interpretacji z 11 lutego ?2013 r. (ITPB1/415-1189c/12/PSZ), czy Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 6 lutego 2013 r. (IBPBI/1/415-1440/12/ESZ).
Poruszone w niniejszym artykule zagadnienia mogą być pomocne w optymalizacji obciążeń podatkowych, ?w szczególności w odniesieniu do środków trwałych będących nieruchomościami, których aktualna cena rynkowa jest dużo wyższa od ceny nabycia.
Przykład
Mirosław Kowalski prowadzi indywidualną działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Jest właścicielem zabudowanej nieruchomości użytkowej. Obecnie jest jednak zainteresowany jej sprzedażą ?i szuka na nią nabywcy. Nieruchomość kupił osiem lat temu (w marcu 2006 r.) ?za kwotę 2 mln zł i od takiej wartości zalicza do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne. ?Aktualna wartość rynkowa nieruchomości to około? 5 mln zł.
Wariant 1
Pan Mirosław znajduje nabywcę ?i w maju 2014 r. sprzedaje nieruchomość. Płaci podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodu uzyskanego ze sprzedaży, którym jest różnica pomiędzy ceną sprzedaży ?(5 mln zł) a wartością ?początkową (2 mln zł pomniejszoną ?o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne).
Wariant 2
Pan Mirosław w maju 2014 r. przekazał nieruchomość ?w darowiźnie na rzecz swojej córki Anny, która też jest przedsiębiorcą i prowadzi działalność w zakresie wynajmu nieruchomości. Wartość nieruchomości określono w akcie darowizny na poziomie ceny rynkowej (5 mln zł).
Pani Anna z racji tego, że będzie wykorzystywała otrzymaną nieruchomość w ramach swojej działalności gospodarczej, wprowadzi ją do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ?w wartości 5 mln zł i od takiej wartości będzie naliczać ?w swojej działalności odpisy amortyzacyjne.
Załóżmy, że po pewnym okresie prowadzenia działalności ?z wykorzystaniem otrzymanej od ojca w darowiźnie nieruchomości, pani Anna zdecyduje się na jej sprzedaż (w grudniu 2014 r.). Cena sprzedaży zostanie określona na poziomie rynkowym, np. 5,2 mln zł.
Córka zapłaci podatek od różnicy pomiędzy kwotą 5,2 mln zł ?a kwotą 5 mln zł pomniejszoną ?o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne.
Autorka jest doradcą podatkowym w DORADCA ?Zespół Doradców Finansowo-?-Księgowych sp. z o.o. ?w Lublinie
