Zmiany w VAT: warto się pozbyć używanych towarów

Sprzedaż towarów używanych nabytych bez prawa do odliczenia (w ogóle) podatku naliczonego korzysta do 31 grudnia 2013 r. ze zwolnienia z VAT. Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w obecnym brzmieniu, zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego >patrz ramka.

Zakupy Do działalności zwolnionej

Brak prawa do odliczenia (w ogóle) podatku naliczonego może wynikać z tego, że:

- nabyte towary służyły wyłącznie czynnościom niedającym prawa do odliczenia podatku naliczonego (np. wyłącznie działalności zwolnionej z VAT),

- odliczeniu podatku naliczonego sprzeciwiał się art. 88 ustawy o VAT,

- towar został nabyty bez VAT (np. od osoby fizycznej nieprowadzacej działalności gospodarczej; od podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego; dlatego, że sprzedaż towaru u jego dostawcy korzystała ze zwolnienia, w tym na podstawie omawianego art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT; sprzedaż towaru u jego dostawcy była opodatkowana w formie marży, a wiec na fakturach zakupu nie była uwidoczniona kwota VAT).

Uwaga! Jeżeli podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w części na podstawie art. 90 ustawy o VAT, to nie można przyjąć, że podatnikowi przy nabyciu tego towaru nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. ?

Co najmniej pół roku

Przez towary używane, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel (art. 43 ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.).

Towarami używanymi mogą być wyłącznie rzeczy ruchome. Nieruchomości oraz prawa majątkowe, których sprzedaż traktowana jest jako dostawa towarów (np. prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego) nie mogą być zatem uznane za towary używane bez względu na okres ich wykorzystywania przez podatnika dokonującego ich dostawy.

Dwa warunki

Zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., jest uzależnione od łącznego spełnienia dwóch warunków:

- brak było prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów będących przedmiotem dostawy,

- towar będący przedmiotem dostawy, musi być towarem używanym (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 sierpnia 2013 r., ITPP2/443-549/13/AP; interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 7 sierpnia 2013 r., IPTPP4/443-332/13-2/JM).

Sposób wykorzystania bez znaczenia

Dla zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., nie ma znaczenia sposób wykorzystania towaru będącego przedmiotem dostawy, tj. w szczególności, czy służy on:

- wyłącznie sprzedaży zwolnionej,

- wyłącznie sprzedaży opodatkowanej,

- zarówno sprzedaży zwolnionej, jak i opodatkowanej.

Przykład

Firma A sprzedała 14 listopada 2013 r. tokarkę (środek trwały od maja 2009 r.) nabyty bez VAT (poprzedni właściciel zastosował do jej dostawy zwolnienie z VAT). Firma A wykonuje wyłącznie działalność zwolnioną z VAT. Sprzedaż tokarki korzysta ze zwolnienia z VAT.

Co od stycznia

1 stycznia 2014 r. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT otrzyma nowe brzmienie, a ust. 2 tego artykułu zostanie uchylony. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. uzależnione będzie zatem od łącznego spełnienia dwóch warunków:

- brak prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów będących przedmiotem dostawy,

- towar będący przedmiotem dostawy musiał być wykorzystywany wyłącznie do sprzedaży zwolnionej.

Oznacza to, że wykorzystywanie towaru zarówno do sprzedaży zwolnionej, jak i opodatkowanej, bądź wyłącznie do sprzedaży opodatkowanej będzie wykluczać możliwość zastosowania zwolnienia, pomimo spełnienia warunku dotyczącego braku prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towaru.

Dla zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. znaczenie będzie miał zatem sposób wykorzystania towaru będącego przedmiotem dostawy, tj. w szczególności, czy służy on wyłącznie:

- sprzedaży zwolnionej – tylko w tym przypadku zastosowanie zwolnienia będzie możliwe,

- wyłącznie sprzedaży opodatkowanej – zastosowanie zwolnienia nie będzie możliwe,

- zarówno sprzedaży zwolnionej, jak i opodatkowanej – zastosowanie zwolnienia nie będzie możliwe.

Przykład

Załóżmy, że znana z poprzedniego przykładu firma A sprzeda tokarkę dopiero na początku 2014 r. Sprzedaż tokarki nie będzie korzystać ze zwolnienia z VAT, gdyż była ona wykorzystywana do działalności opodatkowanej tym podatkiem. Do sprzedaży tokarki w 2014 r. firma A będzie musiała zastosować podstawową stawkę VAT. Korzystniejszym dla firmy A rozwiązaniem jest zatem sprzedaż tokarki jeszcze w 2013 r.

Na marginesie należy tutaj zwrócić uwagę, że art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia  2014 r. dotyczy dostawy towarów, a towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT), a nie tylko rzeczy ruchome – jak określa to art. 43 ust. 2 ustawy o VAT, który od 1 stycznia zostanie uchylony.

Porównanie

W praktyce zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., ma największe zastosowanie do dostawy towarów używanych do sprzedaży opodatkowanej w całości lub w części. Dla firm prowadzących taką działalność zmiana art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT oznacza zatem utratę prawa do skorzystania ze zwolnienia.

Przykład

Firma B (podatnik VAT czynny) sprzedaje samochód osobowy, nabyty bez VAT (od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej) i wykorzystywany na potrzeby prowadzanej działalności gospodarczej przez 3 lata. Samochód ten spełnia więc definicję towaru używanego. Porównajmy jak będzie się przedstawiać możliwość zastosowania zwolnienia do dostawy tego auta w zależności od rodzaju działalności, w której jest ono wykorzystywane:

Samochody osobowe

Jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 50 proc. lub 60 proc. kwoty VAT, to zasady zwolnienia w stanie prawnym obwiązującym do 31 grudnia 2013 r. określa § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT (por. interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 maja 2013 r., ILPP2/443-236/13-2/JK). Według zamierzeń rozporządzenie to w przyszłym roku ma już nie obowiązywać. Z kolei w projekcie rozporządzenia w sprawie zwolnień z VAT, które ma obowiązywać od 1 stycznia 2014 r., planowane jest objęcie zwolnieniem dostawy takich samochodów. Podatnicy zamierzający dokonać dostawy tych samochodów muszą zatem śledzić prace legislacyjne w tym zakresie.

Autor jest doradcą podatkowym