Firmy które dokonują krajowej sprzedaży na rzecz innych firm lub instytucji i obowiązek podatkowy w VAT z tytułu tych dostaw towarów rozpoznają na zasadach określonych w art. 19 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, mogą w pewnym zakresie zdecydować o momencie jego powstania. Późniejsze wykazanie obowiązku podatkowego oznacza natomiast w praktyce późniejszy termin zapłaty VAT.

Niniejszy artykuł nie odnosi się do przypadków, gdy obowiązek podatkowy powstaje według innych zasad niż określone w art. 19 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, w szczególności w stosunku do otrzymanych zaliczek, dostawy mediów, świadczenia usług transportowych i spedycyjnych, świadczenia usług budowlanych, świadczenia usług najmu dzierżawy, czy małych podatników, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń podatku. W tych przypadkach zastosowanie optymalizacji na opisanych zasadach nie jest bowiem możliwe.

Obrót pomiędzy firmami

Obowiązek podatkowy w VAT w obrocie pomiędzy firmami powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Przykład

NA PRZEŁOMIE MIESIĘCY

Firma A (składająca deklaracje VAT-7) sprzedała 27 września 2013 r. towary handlowe (odzież, obuwie) firmie B.

Wariant I

Faktura dokumentująca tę sprzedaż została wystawiona 27 września 2013 r. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstał 27 września 2013 r. Firma A zobowiązana jest zapłacić VAT od tej sprzedaży w terminie do 25 października 2013 r.

Wariant II

Faktura dokumentująca tę sprzedaż została wystawiona 2 października 2013 r. Obowiązek podatkowy powstał zatem 2 października 2013 r. Firma A będzie zobowiązana zapłacić podatek od tej sprzedaży w terminie do 25 listopada 2013 r.

Artykuł 19 ust. 4 ustawy o VAT stosuje się odpowiednio do faktur za częściowe wykonanie usługi. Stanowi o tym art. 19 ust. 5 ustawy o VAT.

Przykład

CZĘŚCIOWE WYKONANIE

Firma C świadczy usługi naprawy urządzeń na rzecz firmy D. Zgodnie z porozumieniem usługi są fakturowane po częściowym wykonaniu usługi (tzn. po naprawie każdych kolejnych 10 sztuk urządzeń). Kolejną część usługi firma C wykonała 27 września 2013 r.

Wariant I

Faktura dokumentująca tę sprzedaż została wystawiona 27 września 2013 r. Obowiązek podatkowy powstał 27 września 2013 r. Firma C będzie zobowiązana zapłacić VAT od tej sprzedaży w terminie do 25 października 2013 r.

Wariant II

Faktura dokumentująca tę sprzedaż została wystawiona 2 października 2013 r. Obowiązek podatkowy powstał 2 października 2013 r. Firma C zobowiązana będzie zapłacić VAT od tej sprzedaży w terminie do 25 listopada 2013 r.

Kiedy obligatoryjnie, a kiedy na żądanie

Zasadniczo w obrocie krajowym, podatnicy VAT są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie każdej sprzedaży (zob. art.  106 ust. 1 ustawy o VAT). Wyjątkiem jest tu sprzedaż dokonywana na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W przypadku tej sprzedaży obowiązek wystawienia faktury powstaje na żądanie tych osób (zob. art. 106 ust. 4 ustawy o VAT). W praktyce oznacza to, że podatnicy obowiązkowo (bez żądania nabywcy) fakturę wystawiają dla innych firm, instytucji, fundacji, stowarzyszeń itp.

Nie w każdym czasie

Jeżeli sprzedaż jest dokonana na początku lub w połowie miesiąca, to późniejsze wystawienie faktury nie wpłynie na obowiązek podatkowy.

Przesunięcie obowiązku podatkowego możliwe jest jedynie w stosunku do faktur dokumentujących sprzedaż dokonaną w ostatnich dniach miesiąca. Jeżeli towar zostanie sprzedany wcześniej, to niezależnie do tego, czy podatnik wystawi fakturę w terminie 7 dni od dnia sprzedaży, obowiązek podatkowy i tak powstanie w 7 dniu od dnia sprzedaży.

Przykład

OPÓŹNIENIE MOŻE TYLKO ZASZKODZIĆ

Firma E sprzedała towary 10 września 2013 r. Dokumentującą sprzedaż fakturę wystawiła 16 września 2013 r. Obowiązek podatkowy powstał 16 września 2013 r. Firma E zobowiązana będzie zapłacić VAT od tej sprzedaży w terminie do 25 października 2013 r. Nawet jeżeli firma E wystawiłaby fakturę 1 października 2013 r., to obowiązek podatkowy powstałby i tak 16 września 2013 r. W przypadku nieterminowego wystawienia faktury osoba lub osoby odpowiedzialne za wystawienia faktur w firmie E mogą ponieść odpowiedzialność karną skarbową.

Rozliczający się kwartalnie

W przypadku firm rozliczających się za okresy kwartalne, w praktyce możliwość optymalizacji będzie dotyczyć sprzedaży dokonanej wyłącznie w ostatnich dniach ostatniego miesiąca danego kwartału. Dla rozliczenia VAT przez podatnika nie ma bowiem znaczenia przesunięcia obowiązku podatkowego pomiędzy pierwszym a drugim miesiącem kwartału (np. ze stycznia na luty), czy między drugim a trzecim miesiącem danego kwartału (np. z listopada na grudzień).