Przedsiębiorcy, kupując usługi zintegrowane, powinni sprawdzić ryzyko wykluczenia całego wydatku z kosztów uzyskania przychodów.
Problem dotyczy sytuacji, gdy przedsiębiorca jedną opłatą zapłaci bankowi za korzystanie z firmowego konta, do którego będą dołączone w pakiecie ubezpieczenia osobiste. Ponieważ opłata nie jest rozdzielona na część „firmową" i „niefirmową", zdaniem fiskusa cały wydatek nie jest kosztem uzyskania przychodu.
Organy podatkowe wykorzystują to, że jedna opłata obejmuje kilka produktów finansowych. Podatnicy próbowali sobie z tym zarzutem poradzić: umowy z bankiem były tak skonstruowane, że określały opłatę jako obejmującą tylko prowadzenie konta firmowego. Usługi ubezpieczeniowe były natomiast nabywane nieodpłatnie. Prowadziło to do sytuacji, że opłata za konto wynosiła np. 1509,99 zł miesięcznie, a składka na ubezpieczenie na życie wynosiła 0 zł. Taka opłata za konto firmowe jest uznawana przez organy podatkowe za pozorną, mającą służyć nabyciu nie tylko usługi prowadzenia firmowego konta bankowego, ale także usług ubezpieczeniowych. Zwłaszcza że opłata za konto firmowe bez pakietu ubezpieczeniowego z reguły jest dużo niższa. Druga metoda fiskusa to uznanie 1509,99 zł opłaty za konto za koszt podatkowy przedsiębiorcy, ale jednocześnie przypisanie mu przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia polegającego na opłaceniu przez bank składki ubezpieczeniowej (np. 1500 zł).
Opłata za klasyczne konto bankowe firmy co do zasady jest kosztem podatkowym
Role się odwróciły
W minionych latach w sporach podatkowych związanych z opodatkowaniem świadczeń dla pracowników pracodawcy często twierdzili, że nie są w stanie wskazać, który z pracowników skorzystał z darmowego autobusu do pracy, posiłku w czasie imprezy integracyjnej czy innego świadczenia pozostawionego pracownikom do dyspozycji. Przedsiębiorcy podnosili przed sądami argument, że nie mają możliwości pobrania zaliczki na podatek dochodowy. Wydano co prawda 25 000 zł na zakup usług dla pracowników, ale niemożność wskazania osób, które skorzystały z usługi, powoduje, że całe 25 000 zł nie jest przychodem u pracowników. I to pomimo tego, że w oczywisty sposób część pracowników skorzystała z bonusu zapewnionego przez pracodawcę. Okazuje się, że fiskus też potrafi używać tego typu argumentacji. Skoro przedsiębiorca zapłacił 1000 zł za konto firmowe, do którego dodane jest bonusowe ubezpieczenie na życie, to z uwagi na niemożność rozdzielenia opłaty za konto i opłaty za ubezpieczenie 1000 zł nie jest kosztem uzyskania przychodu.
Organy podatkowe podkreślają, że opłata za klasyczne konto bankowe firmy co do zasady zawsze jest kosztem podatkowym. Korzystanie z tego konta jest w wielu sytuacjach obowiązkiem >patrz ramka.
Samodzielnie zawsze, łącznie już nie
Organy podatkowe negatywnie kwalifikują wydatki przedsiębiorców na konto firmowe połączone z ubezpieczeniem. Przykładem jest interpretacja z 31 października 2011 r. wydana przez Izbę Skarbo- wą w Łodzi (IPTPB1/415-89/ 11-7/MD). Interpretację otrzymał przedsiębiorca, który płacił za konto firmowe 1000 zł miesięcznie. Z kontem było połączone ubezpieczenie osobiste na okres 30 lat. Bank nie określił odrębnych opłat za poszczególne zaoferowane produkty. Przedsiębiorca uważał, że opłata za prowadzenie rachunku pokrywa opłaty za operacje na koncie, a ubezpieczenie jest do niego dodane nieodpłatnie. Organ podatkowy uznał jednak, że opłaty za prowadzenie rachunku bankowego, związanego z działalnością gospodarczą, są ukrytą płatnością za pakiet darmowych ubezpieczeń. Ubezpieczenia te mają charakter osobisty oraz są formą inwestowania w ubezpieczeniowy fundusz inwestycyjny. Dlatego opłaty ponoszone w związku z kontem nie są bezpośrednio związane z prowadzeniem rachunku, lecz są odpłatnością za polisę ubezpieczeniową lub też inwestowaniem środków w fundusz inwestycyjny. Brak zróżnicowania opłat za poszczególne produkty zaoferowane przez bank i ubezpieczyciela powoduje, że opłata za wszystkie oferowane w ramach pakietu produkty bankowe nie może być uznana za koszt uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Tak, ale z zastrzeżeniem
Organy podatkowe nie były jednak w przeszłości tak jednoznaczne w kwalifikacji spornej opłaty. W interpretacji z 18 stycznia 2011 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy (ITPB1/415-1024/10/AK) poparła pogląd podatnika, że miesięczna opłata w wysokości 1509, 99 zł jest kosztem uzyskania przychodu. Opłata ta obejmowała prawo do korzystania z rachunku firmowego (w tym wydanie karty płatniczej bez dodatkowych opłat). Oprócz tego przedsiębiorca otrzymał pakiet darmowych ubezpieczeń w towarzystwie ubezpieczeniowym. Fiskus zastrzegł jednak, że wydaje korzystną interpretację na bazie informacji, jakimi dysponuje. Chodziło prawdopodobnie o to, że przedsiębiorca twierdził, że 1509,99 zł jest opłatą za konto. Wynikało z tego, że żadna część tej kwoty nie jest reinwestowana w formie składki dla ubezpieczyciela. Interpretacja dotyczy tylko strony kosztowej. Nie wiadomo, czy posiadający ją przedsiębiorca w przypadku kontroli nie dowie się, że osiągnął przychód, korzystając z darmowego ubezpieczenia.
Niekorzystna tendencja
Wydaje się, że obecnie zwycięża interpretacja przepisów niekorzystna dla przedsiębiorców. Przykładem bieżącego stanowiska organów podatkowych jest interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lutego 2013 r. (IPPB1/415-1533/12-2/ES). Organ podatkowy stwierdził w niej, że opłaty za prowadzenie rachunku bankowego związanego z działalnością gospodarczą są ukrytą płatnością za pakiet darmowych ubezpieczeń o charakterze osobistym. Wynika to z tego, że opłaty ponoszone za ubezpieczenie nie są bezpośrednio związane z prowadzeniem rachunku. Jest to również odpłatność za polisę ubezpieczeniową.
Powołana interpretacja dotyczy ciekawego pakietu ubezpieczeniowego, dającego firmie szeroki zakres usług. W formie ubezpieczeń „Assistance dla Biznesu" przedsiębiorca miał mieć dostęp do ekspertów od optymalizacji kosztów firmy (negocjacje z np. dostawcami usług telekomunikacyjnych), usług związanych ze szkoleniami, IT, nieruchomościami, samochodami służbowymi, podróżami służbowymi, marketingiem, obecnością firmy w Internecie. Pakiet assistance miał nawet pomóc przedsiębiorcy w dotarciu do najtańszych rozwiązań drukarskich i wirtualnych sekretariatów. Jego podstawowym filarem było zapewnienie bezpieczeństwa prawnego przedsiębiorcy, np. w zakresie roszczeń o odszkodowanie. Przy nabyciu każdego z pakietów dających dostęp do specjalistów z obszarów działalności firmy istniała możliwość skorzystania z dodatkowego, bezskładkowego i nieobowiązkowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie od następstw nieszczęśliwego wypadku. Tak jak w innych interpretacjach o rachunkach bankowych połączonych z usługami ubezpieczeniowymi organ podatkowy stwierdził, że wydatki z tytułu opłat ściśle związanych z prowadzeniem rachunku bankowego i jego obsługą są bez wątpienia kosztami uzyskania przychodu z działalności gospodarczej.
Jednak bank powiązał umowę prowadzenia rachunku bankowego z umowami prowadzenia innych usług finansowych. Określił przy tym jedną opłatę jako należną z tytułu prowadzenia rachunku bankowego. W konsekwencji, zdaniem fiskusa, z uwagi na brak możliwości wydzielenia wydatków wynikających tylko z realizacji umowy rachunku bankowego, opłaty takie nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Izba Skarbowa w Warszawie uznała, że opłaty za prowadzenie firmowego rachunku bankowego są ukrytą płatnością za pakiet darmowych ubezpieczeń, które mają charakter osobisty. Stąd też opłata ponoszona za ubezpieczenie nie jest bezpośrednio związana z prowadzeniem rachunku, lecz jest również odpłatnością za polisę ubezpieczeniową.
Podobne przykłady
Z powołanej interpretacji z 26 lutego 2013 r. (IPPB1/415-1533/12-2/ES) wynika, że przedsiębiorca, spierając się o konsekwencje podatkowe korzystania z konta bankowego zintegrowanego z innymi niż bankowe usługami, wskazał na powszechny zwyczaj nabywania wielu usług w pakietach. Jako przykład podał nabycie ubezpieczenia OC pojazdu, do którego dołączane jest nieodpłatnie ubezpieczenie na życie kierowcy oraz oferty nabycia kompleksowego pakietu ubezpieczenia pojazdu wraz z ubezpieczeniem NNW obejmującym naprawienie szkody na wypadek następstw nieszczęśliwych wypadków wszystkich pasażerów pojazdu.
Pytaniem otwartym jest, czy w przypadku innych niż konto firmowe usług zintegrowanych także istnieje możliwość wykluczenia całego wydatku z kosztów uzyskania przychodu z uwagi na prywatny charakter jednego z ubezpieczeń. Nie ma takiego ryzyka, jeżeli każde ubezpieczenie ma osobno ustaloną opłatę. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wykluczenia z kosztów uzyskania przychodów całego wydatku i konieczność podjęcia sporu sądowego z organami podatkowymi.
Kiedy konto jest obowiązkowe
Artykuł 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Dodatkowo art. 61 § 1 ordynacji podatkowej nakłada na podatników prowadzących działalność gospodarczą i zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów obowiązek zapłaty podatków w formie polecenia przelewu. Przy czym na podstawie art. 61 § 1b ordynacji podatkowej zapłata podatków przez mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może nastąpić również w gotówce.