Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że prowadząca firmę kobieta, która postawiła budynek cukierni w latach 90., sprzedając go w 2008 r., osiągnęła przychód z działalności gospodarczej. Fakt, że nigdy nie wpisała go do firmowej ewidencji środków trwałych, nie ma znaczenia (sygnatura akt: II FSK 2435/11).
Jasny przepis, ale trudna wykładnia
Firma nie mogła amortyzować podatkowo wartości nieruchomości, bo nie wykazała jej w ewidencji. Przychód ze sprzedaży obniży za to o wydatki na budowę, jeśli po ponad 20 latach uda się ustalić i udokumentować ich wysokość.
Istotą sprawy jest ustalenie, czy przychód pochodzi z działalności gospodarczej czy z odpłatnego zbycia nieruchomości, które jest odrębną kategorią. Przychodu z tego drugiego źródła nie ma, jeśli od końca roku nabycia lub wybudowania budynku do sprzedaży minęło pięć lat.
Wpis do ewidencji jest warunkiem amortyzacji, ale firma nie musi rozliczać kosztów
Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej jest przychód z odpłatnego zbycia wykorzystywanych w działalności budynków, ujętych w ewidencji środków trwałych.
NSA zwrócił uwagę na przepisy ustawy o PIT, które mówią, że środki trwałe podlegające amortyzacji wprowadza się do ewidencji. Stwierdził, że to niedopuszczalne, by podatnik skorzystał na tym, że nie wywiązał się z obowiązków. W ustnym uzasadnieniu sędzia sprawozdawca przyznał, że sprawa jest trudna, należy wyjść poza dosłowne brzmienie art. 14 ust. 2 ustawy o PIT i posłużyć się wykładnią systemową. Zapadł więc wyrok niekorzystny dla podatniczki.
Wniosek RPO
Rozstrzygnięcie podobnych sporów wcale nie jest oczywiste, a argumentacja NSA powszechnie przyjmowana.
Rzecznik praw obywatelskich złożył 1 sierpnia wniosek o wyjaśnienie tego zagadnienia w formie uchwały poszerzonego składu NSA, wskazując na rozbieżne orzecznictwo poszczególnych składów tego sądu.
RPO stanął na stanowisku, że jeśli podatnik nie wpisał nieruchomości do ewidencji, jej sprzedaż nie jest przychodem firmowym. Podatnik ma prawo, a nie obowiązek, pomniejszyć przychód o odpisy amortyzacyjne, a wpis do ewidencji jest warunkiem skorzystania z tego prawa.
– Obowiązek ewidencjonowania środków trwałych (...) nie jest argumentem wystarczającym do obalenia wyników wykładni językowej – uważa RPO.
