Upoważniony Przedsiębiorca AEO (z ang: Authorized Economic Operator) to podmiot, który z uwagi na spełnianie określonych w przepisach wspólnotowego prawa celnego kryteriów jest traktowany jako wiarygodny partner handlowy, zarówno przez władze celne państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i innych przedsiębiorców.

Jakie rodzaje

Regulacje Wspólnotowego Kodeksu Celnego oraz Rozporządzenia Wykonawczego do WKC przewidują 3 typy świadectw AEO, o które mogą ubiegać się unijni przedsiębiorcy:

Rozróżnienie tych 3 rodzajów świadectw AEO jest istotne z punktu widzenia warunków, jakie przedsiębiorca musi spełnić, aby uzyskać odpowiedni rodzaj świadectwa, jak również z punktu widzenia przywilejów i korzyści, jakie wiążą się ze świadectwem. W konsekwencji, wybór rodzaju świadectwa AEO, o które ubiega się przedsiębiorca, będzie zdeterminowany m.in. zakresem czynności, jakie wykonuje lub chce wykonywać w obrocie towarowym z krajami spoza UE, jak również rodzajem przywilejów, jakimi jest  zainteresowany.

Świadectwo AEO-Uproszczenia celne jest najbardziej powszechnym rodzajem świadectwa, o które ubiegają się unijni, w tym polscy przedsiębiorcy. W Polsce dwie trzecie wszystkich świadectw AEO to właśnie świadectwa AEO-Uproszczenia celne. Z kolei niemal jedna trzecia to świadectwa pełne. W śladowej ilości są świadectwa AEO-Bezpieczeństwo i Ochrona.

Oznacza to, że głównym czynnikiem wpływającym na decyzję o ubieganiu się o status AEO jest potrzeba i chęć skorzystania z uproszczeń lub ułatwień w realizacji formalności celnych. Te uproszczenia mają wpływ zarówno na czas, jak i na koszty prowadzonej działalności – co jest czynnikiem kluczowym dla rozwoju biznesu, albo jego utrzymania.

Bez względu na rodzaj świadectwa AEO, przedsiębiorca posiadający ten status, może cieszyć się zaufaniem organów celnych we wszystkich krajach UE. Świadectwo AEO wydane bowiem w jednym kraju UE, jest ważne we wszystkich pozostałych krajach UE. Podstawowe dane podmiotu posiadającego świadectwo są zazwyczaj ogólnie dostępne w bazie elektronicznej, prowadzonej przez Komisję Europejską.

Jakub Matusiak, menedżer w dziale prawno-podatkowym PwC

Jednym z podstawowych benefitów wynikających ze statusu AEO jest dobre i ograniczające ryzyka celno-podatkowe firmy ułożenie spraw celnych w przedsiębiorstwie. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji, w której znaczna  liczba importerów lub eksporterów scedowała w całości obowiązki celne na swoich przedstawicieli celnych, bez wdrożenia jakichkolwiek (lub jedynie w ograniczony sposób), procedur wewnętrznych umożliwiających weryfikację poprawności  ich działania. Przy okazji ubiegania się o status AEO jest szansa na uporządkowanie wielu spraw w firmie, które do tej pory nie funkcjonowały prawidłowo albo efektywnie. Dzięki AEO, zarządzający przedsiębiorstwami mają możliwość zwiększenia kontroli nad ich działalnością związaną z obrotem towarowym z krajami spoza UE, a także – dzięki wyraźnemu przypisaniu odpowiednich kompetencji – ograniczenia ryzyka odpowiedzialności karno-skarbowej również dla samych siebie.

Sylwester Witalis, starszy konsultant w dziale prawno-podatkowym PwC

Mimo coraz bardziej odczuwalnych korzyści wynikających ze statusu AEO, wielu posiadaczy tego świadectwa a także przedsiębiorstwa, które mogą być potencjalnie zainteresowane tym statusem, wskazuje na pewien niedosyt. Postulaty, jakie są przedstawiane przez nich dotyczą uzyskania większych ułatwień w realizacji procedur celnych, odejścia od wymogów składania zabezpieczenia we wszystkich przypadkach, rozciągnięcia statusu AEO na rozliczenia podatkowe, a nie tylko celne. Częściowo ów niedosyt jest podyktowany niewdrożeniem przez UE  zmian w podstawowych regulacjach celnych, tj. m.in. zastąpienie obecnego Wspólnotowego Kodeksu Celnego przepisami Zmodernizowanego Kodeksu (ten ostatni, zanim jeszcze zaczął realnie obowiązywać, ma zostać zastąpiony Unijnym Kodeksem Celnym). Nowe unijne regulacje celne mogłyby wspomóc wizerunek AEO. Także na gruncie krajowych przepisów celnych lub podatkowych istnieją możliwości wprowadzenia rozwiązań zaadresowanych tylko do podmiotów posiadających status AEO – jako tych, które przeszły żmudną weryfikację organów celnych i pozostają pod ich stałym monitoringiem w zakresie wypłacalności finansowej, przestrzegania przepisów celnych i podatkowych, odpowiednich zasobów kadrowych i infrastruktury. Instytucja AEO powinna pozwalać na większą swobodę korzystania z różnego rodzaju uproszczeń i przywilejów. To z kolei oznacza, że mimo swoich obecnych ograniczeń – są szanse na rozwój ten instytucji i większe nimi zainteresowanie jeszcze niezdecydowanych przedsiębiorców.