W wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2012 r. (sygn. P 30/11) art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej został uznany za niezgodny z art. 2 Konstytucji. TK uznał, że narusza on zasadę zaufania obywateli do państwa i prawa, gdyż do zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego dochodzi bez wiedzy podatnika.
Jednakże mimo że wyrok jest korzystny dla podatników, jego skutki nie są oceniane jednolicie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Sądy prezentują stanowisko, że ocena legalności decyzji organów podatkowych nadal powinna następować na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Sądy administracyjne wskazują na obowiązek ustalenia przez organy podatkowe, czy przed upływem terminu przedawnienia podatnik miał wiedzę o prowadzonym postępowaniu karnym skarbowym.
Przykładowo w orzeczeniu z 19 września 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. (sygn. I SA/Go 541/12) stwierdził, że „zadaniem organu było ustalenie, czy w sprawie doszło do skutecznego zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania ze względu na przesłankę wskazaną w art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, a więc czy o podjęciu postępowania karnego skarbowego skarżący przed upływem terminu przedawnienia został poinformowany".
Taką praktykę orzeczniczą należy uznać za błędną. TK zakwestionował wspomniany przepis jako niezgodny z ustawą zasadniczą, tak więc utracił on moc. W związku z tym w obowiązującym stanie prawnym nie jest możliwe wydawanie rozstrzygnięć na podstawie nieobowiązującego przepisu. W konsekwencji nie jest możliwa próba dokonywania przez sądy administracyjne wykładni nieobowiązującego art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej zgodnie z tezami zawartymi w orzeczeniu Trybunału.
Wyrok TK nie może mieć charakteru prawotwórczego i nie może prowadzić do kreowania dodatkowej przesłanki, skutkującej zawieszeniem biegu terminu przedawnienia, jaką jest wiedza podatnika o wszczęciu postępowania karnego skarbowego. Nie może zatem tworzyć możliwości prawotwórczego uzupełniania przez sąd art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji.
Działanie prawotwórcze wyroku TK z mocą wsteczną, które powodowałoby określenie obowiązków podatkowych, należy uznać za całkowicie sprzeczne z istotą tego orzeczenia.
—not. olat
Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w KPMG
