Potwierdzają to organy podatkowe. Z ich odpowiedzi wynika również, że przy sprzedaży takiego pojazdu przedsiębiorca może wykazać stratę podatkową.

Pytanie o 13-letni pojazd

Jednym z najnowszych przykładów pisma dotyczącego wprowadzenia do majątku firmy samochodu według ceny nabycia jest interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 11 czerwca 2012 r. (IPTPB1/415-218/ 12-4/KSU). Pytanie zadał rozpoczynający działalność gospodarczą przedsiębiorca. Wyjaśnił, że 1 lipca  2011 r. wprowadził do majątku firmy jako środek trwały samochód osobowy. Samochód ten kupił w 1998 r. w salonie samochodowym (w momencie nabycia pojazd był nowy).

Wnioskodawca dodał, że samochód ma bardzo mały przebieg oraz został rok wcześniej doposażony m.in. w instalację gazową, hak holowniczy i reflektory ksenonowe. Jego wartość jest więc znacznie wyższa od średniej dla tego modelu i rocznika. Wnioskodawca zapytał, czy może przyjąć jako wartość początkową cenę zapłaconą za auto w 1998 r.?

Izba skarbowa potwierdziła, że ma do tego prawo. W pierwszej kolejności powołała się na zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT definicję kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z nią są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.

Izba wyjaśniła, że aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, powinien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

- pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub ze źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

- nie znajdować się na liście wydatków nieuznanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT,

- być właściwie udokumentowany.

Wartość początkowa

Podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie

z  art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT w razie odpłatnego nabycia za  wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się cenę ich nabycia

Amortyzacja prezentu

Przedsiębiorca może też wprowadzić do majątku firmy samochód, który otrzymał w darowiźnie. W takiej sytuacji również w pierwszej kolejności należy brać pod uwagę jego wartość wynikającą z umowy zawartej między darczyńcą a obdarowanym.

Potwierdza to odpowiedź Izby Skarbowej w Warszawie z 20 czerwca 2011 r. (IPPB1/415-300/11-2/KS).

Z wnioskiem o interpretację wystąpiła podatniczka, która od 1 stycznia 2011 r. prowadzi działalność gospodarczą i opłaca podatek dochodowy na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Wprowadziła ona do majątku firmy otrzymany w darowiźnie od ojca używany samochód osobowy.

Dostała go w 2004 r. i wtedy wart był 25 tys. zł (za tyle ojciec kupił go kilka dni przed przekazaniem córce). Do stycznia 2011 r. auto było używane do celów osobistych. W styczniu zostało wprowadzone do majątku firmy.

Izba skarbowa potwierdziła, że podatniczka prawidłowo uznała za jego wartość początkową kwotę 25 tys. zł. Decyduje bowiem wartość rynkowa z dnia nabycia wskazana w umowie darowizny.

W rozpatrywanej sytuacji najważniejsze jest jednak ustalenie sposobu rozumienia art. 22g ust. 8 ustawy o PIT. Zgodnie z nim jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n ustawy o PIT, to wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Izba Skarbowa w Łodzi wyjaśniła, że „powyższy przepis przewiduje wprawdzie możliwość ustalenia wartości początkowej nabytego w drodze kupna środka trwałego na podstawie wyceny dokonanej przez podatnika, ale tylko w przypadku, gdy nie można ustalić jego ceny nabycia. Jak wynika z treści złożonego wniosku, samochód osobowy nabyty został za określoną na fakturze cenę zakupu. W przedmiotowej sprawie nie mamy więc do czynienia z sytuacją, w której ustalenie ceny nabycia środka trwałego nie jest możliwe, gdyż cena zakupu powyższego środka trwałego jest wartością znaną”.

Można uwzględnić ulepszenia

To jednak nie wszystko. Z interpretacji wynika, że wnioskodawca prawdopodobnie będzie mógł uwzględnić wydatki na ulepszenie samochodu (zależy to od wysokości poniesionych wydatków).

Wynika to z art. 22g ust. 17 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem jeśli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, to wartość początkową tych środków powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie (w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3500 zł).

Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 3500 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania (mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji).

W podsumowaniu interpretacji czytamy, że „wnioskodawca może dokonywać odpisów amor- tyzacyjnych od wartości początkowej środka trwałego, tj. samochodu osobowego, wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej, którą stanowi cena nabycia, określona na  fakturze zakupu powiększona o poniesione nakłady na jego ulepszenie”.

Przykładem innej korzystnej dla podatnika odpowiedzi (pozwalającej na dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od ceny nabycia znacznie niższej od  wartości rynkowej) jest interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 29 lutego 2012 r. (IBPBI/1/415-1270/11/ESZ).

Współwłasność małżeńska

Przedsiębiorca ma również prawo zaliczyć do majątku swojej jednoosobowej firmy samochód będący współwłasnością małżeńską. Nie ma przy tym znaczenia, kto figuruje w dowodzie rejestracyjnym. Za taką wykładnią przepisów opowiedziała się Izba Skarbowa w Łodzi w  interpretacji z 16 kwietnia 2012 r.  (IPTPB1/415-24/12-5/ASZ).

Wynika to z art. 22g ust. 11 ustawy o PIT. Ustanawia on zasadę, że jeśli składnik majątku jest współwłasnością podatnika, to wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. W zdaniu drugim tego przepisu przewidziano jednak wyjątek od tej reguły. Nie ma ona zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków (chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie).

Sprzedaż ze stratą

Aby zaliczyć do kosztów podatkowych firmy cenę nabycia wprowadzonego samochodu, nie trzeba całkowicie go amortyzować. Można również wcześniej go sprzedać ze stratą. Z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT wynika bowiem, że dochodem lub stratą z odpłatnego zbycia środków trwałych wykorzystywanych na  potrzeby działalności gospodarczej lub działów specjalnych jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tych środków i wartości (także tych, które nie są kosztem podatkowym).

Możliwość wykazania straty z takiej transakcji potwierdziła Izba Skarbowa w Katowicach w  odpowiedzi z 29 września  2011 r. (IBPBI/1/415-809/11/AP). Z wnioskiem o interpretację wystąpił podatnik, który w styczniu 2011 rozpoczął prowadzenie prywatnej praktyki lekarskiej. Podatek dochodowy rozlicza na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Wnioskodawca wyjaśnił, że w 2008 r. kupił wspólnie z żoną samochód osobowy za 61 900 zł (ma potwierdzającą to fakturę). W  styczniu  2011 r. postanowił używać go na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej i wprowadził do ewidencji środków trwałych. Ustalił wartość początkową na podstawie faktury nabycia. Po czterech miesiącach zdecydował jednak o sprzedaży auta. Udało mu się dostać za nie 30 tys. zł (taka była jego rynkowa wartość).

Wnioskodawca podkreślił, że sprzedaż była spowodowana przyczynami wcześniej nieprzewidzianymi. Wnioskodawca wykazał w księdze w rubryce  „pozostałe przychody” kwotę 30 tys. zł. Natomiast ustalając koszt z tytułu odpłatnego zbycia środka trwałego, obliczył go jako różnicę między wartością początkową samochodu a sumą odpisów amortyzacyjnych dokonanych od lutego do maja. Do kosztów zaliczył więc  57773,33 zł. Wynikało to z następującego obliczenia:

61 900,01 zł – (1031,67 zł x 4) = 57773,33 zł

Kwotę tę wnioskodawca ujął w księdze jako „pozostałe wydatki”. Jednocześnie wnioskodawca przyznał, że w maju 2011 r.  kupił na firmę inne auto.

Izba skarbowa potwierdziła, że przedsiębiorca prawidłowo rozliczył podatek. W ten sposób w ciągu czterech miesięcy zmniejszył dochód firmy o 31 900 zł. Jeśli rozlicza się 19-proc. stawką liniową, w ten sposób zmniejszył swój podatek o 6061 zł.

Tylko na kilka miesięcy

Jeszcze szybciej zwiększy podatkowe koszty firmy przedsiębiorca, który z góry założy, że samochód wprowadza do niej na krócej niż rok. Wtedy bowiem pojazd nie będzie spełniał definicji środka trwałego. Organy podatkowe potwierdzają, że w  takiej sytuacji cena nabycia od  razu zwiększa koszty uzyskania przychodów. Za takim rozumieniem przepisów opowiedziała się m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w odpowiedzi z 12 lipca 2012 r. (IPPB1/415-453/12-2/KS0).

Wskazała ona, że jeśli „wnioskodawca dla zakupionego samochodu osobowego wykorzystywanego dla celów prowadzonej działalności gospodarczej określił okres używania krótszy niż rok oraz nie zaliczy go do środków trwałych podlegających amortyzacji, to wydatki poniesione przez niego na nabycie tego samochodu mogą być w momencie przekazania samochodu do używania na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej jednorazowo zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli jednak po upływie roku ten składnik majątku będzie nadal użytkowany w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej zastosowanie znajdzie art. 22e ustawy o podatku dochodowym od  osób fizycznych”.

Takie same wyjaśnienia znajdziemy w odpowiedzi Izby Skarbowej w Łodzi z 30 stycznia 2012 r. (IPTPB1/415-275/ 11-2/MD). Zaznaczono w  niej jednak, że w przypadku sprzedaży takiego składnika majątku firmy podatnik „osiągnie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, stosownie do  art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od  osób fizycznych stanowiącego, że  za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po  wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług”.

Co to jest cena nabycia

Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT.

W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.