Ministerstwo Finansów udostępniło w odpowiedzi na interpelację poselską nr 4997 dane dotyczące błędnych decyzji organów podatkowych i celnych, uchylonych przez sądy administracyjne.

Zestawienie obejmuje lata 2009–2011. Wynika z niego, że liczba błędnych decyzji ogółem spadła z 2039 w 2009 r. do 1554 w 2011 r. Lepiej pod tym względem wypadają organy celne, którym sądy zakwestionowały w 2009 r. 501 decyzji, a w 2011 r. już tylko 172. Tymczasem organy podatkowe podjęły w 2009 r. 1538 błędnych decyzji, w 2010 r. było ich 1212, a rok później – 1382. Oznacza to średni spadek o 10 proc. w ciągu dwóch lat.

Więcej na odsetki

Z danych przedstawionych przez MF wynika również, że znacznie obniża się wartość nienależnie zapłaconego podatku. W 2009 r. kwota niesłusznie pobranej przez organy podatkowe daniny wynosiła niemal 1,5 mld zł. Rok później już 560 mln zł, a w 2011 r. – nieco ponad 480 mln zł. Dla porównania kwota pobranych niezgodnie z przepisami należności celnych spadła w ciągu dwóch lat z 10,1 mln zł do 3,7 mln zł.

Gorzej przedstawiają się dane dotyczące kwoty odsetek wypłaconych w latach 2009–2011 w wyniku uchylenia wadliwych decyzji. O ile w 2009 r. organy wypłaciły podatnikom ponad 73 mln zł odsetek, o tyle w 2011 r. było to ponad 106 mln zł, co oznacza wzrost o 45 proc. Lepiej wypadły za to organy celne, które wypłaciły w 2009 r. 22,2 mln zł odsetek, a dwa lata później – 10,8 mln zł.

Ministerstwo Finansów przedstawiło też dane o wynagrodzeniach radców prawnych zatrudnionych w organach skarbowych i celnych w latach 2009–2011. Jeśli chodzi o organy podatkowe, jest to niemal stała kwota, wynosząca 28 mln zł w 2009 r. i 27 mln zł w 2011 r. Tymczasem organom celnym udało się zaoszczędzić na pensjach radców. O ile w 2009 r. zapłacili im w sumie ponad 5 mln zł, o tyle dwa lata później tylko 3,8 mln zł.

Zbyt długie sprawy

Wiceminister finansów Jacek Kapica tłumaczył w odpowiedzi na interpelację, że MF nie ma informacji o czasie postępowań sądowych. Zapewnił natomiast, że resort analizuje liczbę wadliwych decyzji wydanych przez organy podatkowe. Odnośnie do organów celnych cyklicznie odbywają się narady dotyczące orzecznictwa sądów administracyjnych, które mają wpływać na podnoszenie poziomu orzeczeń zapadających w postępowaniach prowadzonych przez organy celne.

Grzegorz Grochowina, ekspert z firmy doradczej KPMG, podkreśla, że bolączką wszystkich podatników, w szczególności przedsiębiorców, jest przewlekłość postępowań podatkowych, które potrafią ciągnąć się do kilku lat.

– Nawet jeśli przedsiębiorca odzyska wreszcie swoje pieniądze wraz z odsetkami, to  przecież przedtem wiele miesięcy przeżyje w zawieszeniu. Nie ma pewności, czy powinien odkładać środki na zapłacenie podatku, czy może je lepiej zainwestować. Inny problem polega na tym, że organy podatkowe niechętnie uwzględniają w decyzjach korzystne dla podatników orzeczenia sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – mówi Grzegorz Grochowina.

Opinia

Marcin Grzelecki, doradca podatkowy, radca prawny, wspólnik w kancelarii Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy

W danych MF zastanawia, że mimo spadku liczby błędnych decyzji znacznie wzrosła kwota wypłaconych odsetek. Wynika to zapewne z faktu, że postępowania prowadzone przez organy podatkowe trwają zbyt długo. Doświadczenie wskazuje, że organy bardzo wolno, nierzadko z wielomiesięcznym opóźnieniem, reagują na niekorzystne dla nich uchwały NSA i wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE. Upierają się przy swoim stanowisku, nawet jeśli w świetle uchwał i wyroków okazuje się ono ewidentnie błędne. Podatników raczej to nie martwi, gdyż wiedzą, że im dłużej będzie trwało podobne postępowanie, tym wyższe otrzymają odsetki. Koszty błędów fiskusa ponosi niestety budżet państwa.