W tej chwili nie obowiązują żadne przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, które dotyczyłyby kwestii odliczeń VAT naliczonego od nabywanych samochodów osobowych oraz innych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Nie ma również w niej żadnego szczególnego przepisu dotyczącego odliczeń podatku naliczonego od paliw nabywanych do napędu tych samochodów. Przepisy dotychczasowe (art. 86 ust. 3 – 7a dotyczący nabycia takich samochodów i art. 88 ust. 1 pkt 3 dotyczący zakupu paliwa do nich) zostały uchylone.
W ich miejsce, co prawda, wprowadzono do ustawy nowe art. 86a ust. 1 – 10 oraz art. 88a, jednak zaczną one obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2013 r.
W konsekwencji obowiązującymi obecnie normami prawnymi istotnymi dla odliczeń podatku naliczonego przy nabyciu i leasingu samochodów oraz nabyciu paliw do ich napędu są art. 3 i 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (DzU nr 247, poz. 1652).
Kluczowym przepisem jest art. 3 ust. 1, zgodnie z którym:
„W okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy do 31 grudnia 2012 r., w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy zmienionej w art. 1, stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł, z zastrzeżeniem ust. 2”.
Jest to przepis przejściowy, wprowadzony po stosownych uzgodnieniach z Radą Unii Europejskiej, zezwalających polskiemu ustawodawcy na ograniczenie odliczenia podatku naliczonego od nabycia opisanych w nim samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony oraz obejmujący nabywane samochody osobowe (dla których zgoda UE nie była potrzebna).
Istotą tej regulacji jest, że dotyczy ona wyłącznie samochodów nabywanych po wejściu w życie ustawy, tj. w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r.
Innymi słowy treść art. 3 ust. 1 ustawy z 16 grudnia 2010 r. ograniczającego prawo do odliczeń podatku naliczonego do 60 proc. kwoty podatku zawartego w fakturze i nie więcej niż 6 tys. zł w żaden sposób nie odnosi się do samochodów nabywanych przed dniem, w którym przepis ten wszedł w życie.
Zarówno samochody osobowe, samochody ciężarowe z kratką o ładowności większej niż 500 kg, do których stosowano wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Magoora, jak i samochody opisane w ustawie o VAT w uchylonych od 1 stycznia 2011 r. przepisach (np. van, pick-up), o ile zostały nabyte do 31 grudnia 2010 r., nie są samochodami, do których powyższy art. 3 ust. 1 w jakikolwiek sposób może się odnosić.
Powód jest banalny: wszystkie zostały nabyte przed dniem wejścia w życie tej normy, w sposób oczywisty nie są więc samochodami, do których odnosi się hipoteza tej normy prawnej.
I tu dochodzimy do następnego przepisu, tym razem dotyczącego odliczeń VAT naliczonego od paliw wykorzystywanych do napędu samochodów. Jest nim art. 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r., zgodnie z którym:
„W okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy do 31 grudnia 2012 r. obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 3 ust. 1”.
Ta norma jest moim zdaniem jednoznaczna i czytelna, a jej sens ma w pełni odzwierciedlenie w ustaleniach dokonanych przez rząd polski z organami UE.
Jednoznaczność tej regulacji zawiera się we wskazaniu, że samochody, do których zakaz odliczeń podatku od paliw się stosuje, to samochody, „o których mowa w art. 3 ust. 1”, a zatem takie, które zgodnie z jego literalnym brzmieniem nabywane są „od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy”, a więc od 1 stycznia 2011 r. Inaczej mówiąc, nie da się samochodów, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z 16 grudnia 2010 r., utożsamiać z tymi, które były nabywane przed wejściem w życie tego przepisu.
W sensie normatywnym samochody, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z 16 grudnia 2010 r., są innymi samochodami niż te nabyte przed 1 stycznia 2011 r., a więc pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów. Inaczej mówiąc: „auto z kratką” nabyte do 31 grudnia 2010 r. nie jest samochodem, o którym mowa w art. 3 ust. 1, podczas gdy takie samo „auto z kratką” nabyte po tej dacie już nim jest.
To z kolei oznacza, że paliwo zakupione do samochodu nabytego przed 1 stycznia 2011 r. nie jest paliwem, do którego stosuje się treść normy zawartej w art. 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r., a w konsekwencji nie jest objęte zakazem odliczenia podatku naliczonego.
Co innego, gdy paliwo wlejemy do samochodu nabytego po 31 grudnia 2010 r., czyli samochodu, „o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy”.
Wówczas zastosujemy normę art. 4 zakazującą odliczenia VAT naliczonego.
Zgodność takiej właśnie interpretacji art. 3 ust. 1 oraz art. 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. z ustaleniami poczynionymi przez rząd polski z organami UE w sprawie odliczeń podatku naliczonego od nabywanych samochodów nie wzbudza mojej wątpliwości.
Skoro w decyzji Rady UE organ ten pozwolił Polsce na ograniczenie odliczenia podatku naliczonego od samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony nabywanych w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r., to zakładam, że tych właśnie – to jest nabywanych w tym okresie – samochodów dotyczy uzgodniony z komisarzem UE ds. podatku VAT zakaz odliczeń VAT naliczonego od nabywanych paliw.
Natomiast honorowane są prawa do odliczeń podatku do samochodów nabytych przed tym okresem, co jest pięknym przykładem zastosowania zasady pacta sunt servanda, między państwem i obywatelem. A że przy okazji ustawodawca gdzieś w zamieszaniu legislacyjnym „zgubił” nabyte przed 1 stycznia 2011 r. samochody osobowe... no cóż jakieś straty w ludziach i sprzęcie zawsze być muszą.
Autor jest doradcą podatkowym współpracującym z firmą Kamiński i Wspólnicy
Czytaj też:
Zakaz odliczenia VAT od paliwa dotyczy także aut nabytych przed 1 stycznia
- polemikę Adama Bartosiewicza
Odliczanie VAT od paliwa jest możliwe
- odpowiedź Krzysztofa Woźniaka
Odliczanie VAT od paliwa nie jest możliwe
- odpowiedź Adama Bartosiewcza na odpowiedź polemiczną
Czytaj więcej:
Odliczenie VAT od samochodu, motocykla, paliwa
Zobacz też:
Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów z 26 stycznia 2011 r. w sprawie odliczania VAT od paliwa
