Organy podatkowe często przypisują podatnikom działanie umyślne. Tymczasem art. 4 § 2 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2007/DU2007Nr111poz%20765.asp]kodeksu karnego skarbowego[/link] mówi wyraźnie, że czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia i na to się godzi.

Ustalenie tego, czy podatnik nie składając deklaracji podatkowej w terminie albo nie informując urzędu skarbowego o zmianie adresu zamieszkania, siedziby firmy czy o wyborze formy opodatkowania uzyskiwanych dochodów, działał w warunkach, o których mowa we wspomnianym art. 4 § 2, jest rolą organu prowadzącego postępowanie.

Oceniając działanie konkretnych osób czy zaniedbanie, którego się dopuściły, powinny brać pod uwagę wiele okoliczności. W praktyce z mniejszym zrozumieniem i pobłażliwością organów podatkowych spotykają się przedsiębiorcy. Urzędnicy wychodzą bowiem z założenia, że prowadzący działalność gospodarczą powinni mieć świadomość ciążących na nich obowiązków, w tym tych odnoszących się do składania deklaracji podatkowych. Nie można jednak wykluczyć, że w konkretnym stanie faktycznym mogą powstać wątpliwości, czy podatnik rzeczywiście miał świadomość bezprawności swojego działania , bo np. w podobnej sprawie orzeczono, że dane czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT, w związku z tym nie dokonał zgłoszenia VAT-R, a w konsekwencji nie złożył stosownej deklaracji.

Przed stosowaniem swego rodzaju automatyzmu, którego efektem jest przyjęcie, że z winą podatnika mamy do czynienia przez sam fakt wystąpienia danego czynu karnoskarbowego (w omawianym przypadku niezłożenia deklaracji), przestrzega także Sąd Najwyższy. W uzasadnieniu jednego z wyroków zauważył, że „oczywiste jest, że z tego, iż ktoś powinien znać określone przepisy, wcale nie wynika, że ten ktoś te przepisy rzeczywiście zna” ([b]orzeczenie SN z 7 września 1994 r. , sygn. III KRN 116/94[/b]). Tym samym nie każde naruszenie przepisów prawa podatkowego wiązać się będzie z odpowiedzialnością karnoskarbową podatnika.

[i]Autor jest radcą prawnym, doradcą podatkowym z Kancelarii Radców Prawnych Grzywacz–Zawada s.c.[/i]