Coraz częściej podatnicy mogą liczyć na przychylność sądów, które w znaczący sposób ograniczają apetyty fiskalne gmin.

Dotąd jednak wyroki zasadniczo nie dotyczyły sporów o opodatkowanie całych skomplikowanych obiektów przemysłowych o dużej kubaturze i wartości. Za bardzo ważne należy więc uznać trzy prawomocne [b]orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 15 lipca 2010 r. (zobacz orzeczenia: syg. akt:I SA/Gl 323/10; I SA/Gl 321/10; I SA/Gl 322/10)[/b] Wszystkie dotyczyły tej samej sytuacji.

[srodtytul]O co toczył się spór[/srodtytul]

Spór między gminą a podatnikiem dotyczył opodatkowania zespołu pieców służących do produkcji koksu z węgla. Taka bateria koksownicza składa się z podbudowy, na której zamontowany jest zasadniczy element pieca, tj. ogniotrwały masyw ceramiczny, w którym odbywa się produkcja koksu. Podbudowa przenosi ciężar pieca na grunt, ale nie bierze bezpośrednio udziału w wytwarzaniu koksu.

Oprócz tego na baterię koksowniczą składają się różnorodne elementy pomocnicze, czyli uzbrojenie okotwiczenia i osprzęt pieca, które zapewniają właściwe jego funkcjonowanie. Z masywem ceramicznym współpracuje zestaw maszyn piecowych, które będąc obiektami ruchomymi, są jednak ściśle związane z funkcjonowaniem pieca, bo zapewniają zasypywanie do niego surowców i odbiór produktów.

Organy podatkowe wskazywały, że zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 2) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5D12A256856492428BA8066521BAD4EA?id=356400]ustawy o podatkach i opłatach lokalnych[/link] budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Podkreślały, że przez obiekt budowlany – zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a ustawy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3C01974260000028E460E3D80463EBAD?id=183262]Prawo budowlane[/link] (dalej pb) – należy rozumieć „budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami”.

Wyciągały z tego wniosek, że baterie pieców koksowniczych są całością techniczno-użytkową, ponieważ nie jest możliwe usunięcie poszczególnych elementów bez naruszenia całości konstrukcji.

[srodtytul]Co orzekł sąd[/srodtytul]

Sąd nie zgodził się z tym stanowiskiem. Stwierdził, że opodatkowany jest nie obiekt budowlany, ale budowla, a to z kolei przesądza, że przy rozstrzyganiu sporu w pierwszej kolejności bierze się pod uwagę art. 3 pkt 3 pb, definiujący pojęcie budowli. Stanowisko sądu należy zaakceptować, definicja budowli jest przecież częścią składową definicji obiektu budowlanego.

W świetle tego przepisu budowlami są tylko części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrakowych) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Wypływa z tego dość oczywisty wniosek, że – w odniesieniu do pieców przemysłowych – ustawodawca przesądził, że budowlą jest tylko część budowlana tych pieców oraz fundamenty.

W ocenie sądu, przy tak sformułowanym przepisie, nie było zasadne – co w badanej sprawie uczyniły organy podatkowe – pominięcie tej jego części, która wprost dotyczyła pieców przemysłowych jako urządzeń technicznych i przejście na inne użyte w tym przepisie sformułowania (jak wolno stojące instalacje przemysłowe), a w konsekwencji opodatkowanie baterii pieców koksowniczych od całej wartości, a nie od ich części budowlanej.

Takie bowiem postępowanie doprowadziło do niezastosowania części przepisu, która jednoznacznie przesądzała o kwalifikacji jako budowli tylko części budowlanej urządzenia technicznego, jakim jest piec przemysłowy.

Innymi słowy dla celów podatkowych budowla nie musi stanowić całości użytkowej, bo zgodnie z art. 3 pkt 3 pb, do którego odsyła ustawa podatkowa, budowlą (obiektem budowlanym) mogą być także same części budowlane urządzeń technicznych.

[srodtytul]Spójna wykładnia[/srodtytul]

Sąd zwrócił także uwagę na stanowisko Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, zgodnie z którym budowlą jest część budowlana urządzenia technicznego, np. pieca przemysłowego. W trakcie sporów z lokalnymi organami podatkowymi podatnicy często próbują przekonać organy do prawidłowej wykładni, wykorzystując przy tym właśnie stanowisko GUNB.

Z reguły lokalna administracja podatkowa przechodziła obojętnie nad tymi głosami, konsekwentnie dążąc do uznania za budowlę w całości urządzenia technicznego.

Szkoda, że w innych wyrokach sądy administracyjne nie dążą do utrzymania spójności terminologicznej między prawem podatkowym i budowlanym. Przykładowo dla GUNB kable telekomunikacyjne w kanalizacji kablowej nie są budowlą, gdy tymczasem w orzecznictwie sądów administracyjnych są konsekwentnie uznawane za części budowli.

[ramka][b]Komentują: Wojciech Morawski doktor nauk prawnych, pracownik Katedry Prawa Finansów Publicznych UMK w Toruniu, Tomasz Rolewicz doradca podatkowy, menedżer w Dziale Prawnopodatkowym PricewaterhouseCoopers[/b]

Wyrok ten z pewnością ma ogromne znaczenie dla warunków prowadzenia działalności przemysłowej w Polsce. W tym aspekcie można go uznać za przełomowy i arcyważny, dotąd bowiem brak było korzystnych dla podatników orzeczeń sądów administracyjnych.

Jeżeli jednak spojrzeć na niego przez pryzmat tendencji orzeczniczych w ostatnich dwóch latach, to w gruncie rzeczy nie powinien dziwić.

Dość konsekwentnie ostatnio bowiem sądy uznają, że opodatkowane są jedynie części budowlane takich urządzeń technicznych jak: elektrownie wiatrowe [b](wyroki NSA: z 30 lipca 2009 r., II FSK 202/08, z 5 stycznia 2010 r., II FSK 1101/08, z 16 grudnia 2009 r., II FSK 1184/08)[/b], stacje bazowe telefonii komórkowej[b] (wyrok WSA w Lublinie z 30 maja 2008 r., I SA/Lu 174/08)[/b] czy transformatory słupowe [b](wyrok NSA z 20 kwietnia 2010 r., II FSK 2112/08)[/b].

Omawiany wyrok potwierdza więc, że ta linia orzecznicza może mieć zastosowanie także przy opodatkowaniu dużych i skomplikowanych obiektów przemysłowych o dużej wartości, które są wykorzystywane w koksownictwie, hutnictwie czy energetyce.[/ramka]