Zdarza się, że używane w firmie maszyny przestają być użyteczne zanim zakończy się okres ich amortyzacji. Skarbówka zgadza się, by w takiej sytuacji zaliczyć do strat niezamortyzowaną część. Takie stanowisko zajął dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 8 maja 2020 r. (0111-KDIB1-2.4010.63. 2020.1.ANK).
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się produkcją nośników optycznych w różnych formatach, jak płyty DVD, Blu-Ray, CD. Spółka posiada park maszynowy składający się ze specjalistycznych maszyn i urządzeń. Zdarza się, że ulegają one znacznemu zużyciu i nie nadają się do dalszej eksploatacji. Niekiedy ich naprawa bądź modernizacja jest niemożliwa lub nieopłacalna. Urządzenia zostają odłączone i przeznaczone do likwidacji. W ich miejsce zakupywane są nowsze i nowocześniejsze.
Zdarza się też, że z powodu spadku sprzedaży spółka ogranicza lub likwiduje część powierzchni produkcyjnej. W takiej sytuacji, jeśli dalsze używanie środków trwałych w innej lokalizacji okazuje się nieopłacalne, np. ze względu na ich zużycie, ewentualne koszty napraw, realokacji i ponownego montażu, to maszyny zostają odłączone i przeznaczone do likwidacji. Inna sytuacja to stwierdzenie braku przydatności gospodarczej niektórych środków trwałych w trakcie corocznej inwentaryzacji.
Czytaj też:
Czy można amortyzować maszynę podczas jej remontu
Przychód a likwidacja w pełni umorzonych środków trwałych i odzyskanie ich elementów
Wycofanie z ewidencji i odłączenie
We wszystkich tych przypadkach maszyny i urządzenia podlegają wycofaniu z ewidencji środków trwałych oraz fizycznej likwidacji. Fizyczna likwidacja polega m.in. na stałym odłączeniu i wykluczeniu z używania, złomowaniu, utylizacji, sprzedaży bądź rozłożeniu na części i wykorzystaniu poszczególnych elementów jako części zamienne. Wnioskodawca gromadzi odpowiednie dowody, m.in. dokumenty likwidacji środka trwałego (tzw. dokument LT) podpisane przez osoby uczestniczące w likwidacji oraz kierownika spółki. Inne dowody to: dokumenty wydania środka trwałego z magazynu, potwierdzenie przyjęcia do złomowania wydane przez podmiot dokonujący utylizacji (jeśli złomownie ma miejsce), faktura sprzedaży (jeśli środek trwały podlega sprzedaży) oraz protokół z inwentaryzacji.
Problem powstaje wtedy, gdy likwidowane maszyny nie zostały całkowicie zamortyzowane, a więc powstaje strata podatkowa stanowiąca niezamortyzowaną wartość środków trwałych. Spółka zapytała, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę powstałą w wyniku likwidacji środków trwałych w kwocie odpowiadającej nieumorzonej wartości zlikwidowanych środków trwałych.
Dyrektor KIS potwierdził, że spółka może odliczyć nieumorzoną (niezamortyzowaną) wartość maszyn i urządzeń, tj. stratę powstałą w związku z likwidacją, jeśli zostały spełnione ustawowe warunki. Możliwość odliczenia strat w części niepokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych należy oceniać przez pryzmat racjonalnego i ekonomicznego działania oraz z punktu widzenia celów wskazanych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a więc osiągania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne). Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, kosztem nie mogą być straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeśli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Strat nie można też odliczyć w sytuacji, gdy środki trwałe zostały przeniesione poza terytorium kraju w rozumieniu art. 24f ustawy o CIT. Skoro spółka spełniła te warunki, to może odliczyć nieumorzoną wartość urządzeń.
W interpretacji z 15 maja 2020 r. (0111-KDIB1-1.4010.63.2020.1.DK) dyrektor KIS wyjaśnił jak rozliczyć stratę powstałą w wyniku pożaru. Sprawa dotyczyła spółki, która w prowadzonej działalności wykorzystuje wprowadzone do ewidencji środków trwałych budynki, budowle, maszyny i urządzenia, od których dokonuje odpisów amortyzacyjnych w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Niektóre ze środków trwałych zostały częściowo sfinansowane z dotacji z ZUS. Odpisy dotyczące tych środków trwałych stanowiły koszty uzyskania przychodów tylko w części sfinansowanej przez spółkę. W części sfinansowanej z dotacji ZUS stanowiły koszt bilansowy, nie podatkowy.
Całkowite zniszczenie
W listopadzie 2018 r. w jednej w hal należących do spółki wybuchł pożar. Znajdujące się tam maszyny i urządzenia zostały poddane likwidacji i usunięte z ewidencji środków trwałych.
Dyrektor KIS potwierdził, że niezamortyzowana część zlikwidowanych środków trwałych, sfinansowanych częściowo dotacją, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów w całości bez rozbicia na część objętą dofinansowaniem i część nieobjętą dofinansowaniem.
Wyjaśnił, że możliwość odliczenia strat zależy od zachowania przez podatnika należytej staranności w zapobieganiu pożarowi. Podatnik przedstawił dokumenty potwierdzające brak jego winy, podpisane przez straż pożarną, policję oraz firmę ubezpieczeniową.
Jeśli likwidacja środka trwałego nie była związana ze zmianą rodzaju działalności, tylko była wynikiem działania ognia, to strata może stanowić koszty uzyskania przychodów zarówno w części sfinansowanej z dotacji, jak i sfinansowanej przez spółkę.
„Kosztem uzyskania przychodów będzie cała niezamortyzowana wartość początkowa środków trwałych bez rozbicia na część objętą dofinansowaniem i część nieobjętą dofinansowaniem" – napisał dyrektor KIS.
Podstawa prawna: art. 15 ust. 1 i 6 oraz art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 865 ze zm.)
