Wciąż są poważne wątpliwości, jak rozliczać usługi montażowe

Roboty budowlano-montażowe oraz remonty i prace konserwacyjne w obiektach budownictwa mieszkaniowego opodatkowane są 7-proc. stawką VAT. [b]Przy sprzedaży materiałów budowlanych trzeba już naliczać 22-proc. podatek.[/b] Nic dziwnego, że nabywcy wolą zapłacić od razu za usługę montażu okna, drzwi lub schodów, niż najpierw je kupić i odrębnie zapłacić za instalacje. Jest to korzystniejsze rozwiązanie, nawet jeśli później można odzyskać różnicę. To dlatego, że nie trzeba na nią czekać.

Powstaje więc pytanie, jak klasyfikować tego rodzaju transakcje: czy jest to świadczenie usług czy też dostawa towarów? Jest też trzecia możliwość: wyszczególnianie na fakturze ceny sprzedaży z 22-proc. podatkiem i usługi montażowej opodatkowanej według 7-proc. stawki. Po analizie indywidualnych interpretacji okazuje się, że w zależności od sytuacji każde z tych rozwiązań może być rekomendowane przez fiskusa. Wszystko zależy od tego, czy montażu dokonuje producent oraz jak jest sformułowana umowa.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Zainteresowany przedsiębiorca sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach. Jeśli ma wątpliwości, może się zwrócić do Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi.[/ramka]

[srodtytul]Faktura tylko za usługę[/srodtytul]

Jeśli usługi montażu świadczy firma, która nie jest producentem instalowanych wyrobów, to fiskus raczej nie kwestionuje prawa do wystawienia faktury tylko za usługę i opodatkowania jej 7-proc. stawką VAT. Przykładem jest [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 maja 2009 r. (IBPP2/443-170/09/UH)[/b]. Z pytaniem zwróciła się firma, która zajmuje się m.in. sprzedażą materiałów budowlanych i modernizacją lub wykonaniem nowej instalacji centralnego ogrzewania oraz montażem kotłów centralnego ogrzewania na paliwo stałe, bojlerów i term. Zawiera ona z klientami kompleksowe umowy. Wynagrodzenie obejmuje koszt materiałów (w tym kotła) oraz wartość usługi (PKWiU 45.33). Budynki i lokale mieszkalne, w których te roboty są wykonywane, mieszczą się w grupowaniu PKOB 111 oraz 112.

Izba skarbowa uznała, że w takiej sytuacji firma powinna zastosować 7-proc. stawkę dla całości robót budowlanych wraz z materiałami. W uzasadnieniu czytamy, że dla opodatkowania usługi wraz z materiałami budowlanymi jako całości (z czym wiąże się również zastosowanie jednolitej stawki VAT) istotne znaczenie ma przedmiot umowy zawartej z klientem.

Podobnie odpowiedziała [b]Izba Skarbowa w Poznaniu w piśmie z 11 sierpnia 2009 r. (ILPP2/443-665/09-4/EWW)[/b]. Wynika z niej, że usługi montażu szaf wnękowych (trwale umiejscowionych) z zakupionych od producentów elementów (PKWiU 45.42.13 00.00) są opodatkowane preferencyjną stawką.

[srodtytul]Fiskus nieprzyjazny dla producentów, ale...[/srodtytul]

Niestety, [b]zdaniem fiskusa przedstawione zasady nie mają zastosowania, gdy montażem zajmuje się producent materiałów budowlanych.[/b] Typowym przykładem takiego rozumienia przepisów jest [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 30 marca 2009 r. (IBPP1/443-1879/08/LSz).[/b]

Z pytaniem zwrócił się przedsiębiorca, który zajmuje się wykonaniem i montażem schodów drewnianych wykonywanych z własnego materiału w obiektach budownictwa mieszkaniowego dla klientów indywidualnych (PKWiU 20.30.13).

Jego zdaniem może wystawiać faktury VAT z 7-proc. stawką za całe otrzymywane wynagrodzenie (w tym wartość schodów).

[ramka][b]Okna i drzwi wstawi producent[/b]

[b]Producenci okien i drzwi mogą bez obaw montować swoje wyroby i stosować stawkę 7 proc.[/b] Wynika to z poz. 14 załącznika nr 1 do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=291166]rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU z 2008 r. nr 212, poz. 1336)[/link].[/ramka]

Izba skarbowa nie zgodziła się z taką wykładnią. Wskazała, że zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o VAT usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji (z pewnymi wyjątkami). Dlatego o tym, czy dana czynność jest dostawą towarów czy świadczeniem usług, decyduje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A50EEADA9133F61A324151CCF17BD0CC?id=168569]Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług[/link] (PKWiU).

Do celów opodatkowania VAT do 31 grudnia 2009 r. stosuje się PKWiU wprowadzoną [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=74763]rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 marca 1997 r. (DzU nr 42, poz. 264 z późn. zm.)[/link]. Izba podkreśliła, że zgodnie z generalnym trójpodziałem działalności gospodarczej dzieli się ją na trzy główne grupy: produkcję, handel i usługi. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w grupowaniach statystycznych. Zgodnie z pkt 5.3.4 statystycznych zasad metodycznych PKWiU w zależności od tego, kto: producent, firma usługowa czy handlowa, dokonuje montażu artykułów branży budowlanej, tak klasyfikowana jest wykonywana przez niego czynność. Wynika z niego, że:

- roboty instalacyjne, wykonane przez producenta wyrobu siłami własnymi, są klasyfikowane łącznie z wyrobem w tym samym grupowaniu,

- gdy w określonej klasie nie została wyodrębniona odpowiednia podkategoria dla robót instalacyjnych i montażowych, to czynności te klasyfikuje się w grupowaniach obejmujących dany wyrób,

- budowlane roboty instalacyjne i montażowe klasyfikuje się w dziale PKWiU 45,

- roboty instalacyjne wykonywane przez sprzedawcę detalicznego, jako usługa związana ze sprzedażą określonego wyrobu, klasyfikowane są tak jak handel detaliczny w odpowiednim grupowaniu działu PKWiU 52.

Zdaniem fiskusa oznacza to, że jeżeli producent montuje lub instaluje wyrób budowlany, to jest to dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Należy więc uznać, że firma zajmuje się sprzedażą schodów, a nie ich montażem. Musi więc stosować 22-proc. stawkę VAT.

[srodtytul]... w sądzie mogą wygrać[/srodtytul]

Producenci nie są jednak skazani na tak niekorzystną interpretację przepisów. Gdy dojdzie do sporu, sądy zwykle stają po ich stronie.

Przykładem jest [b]orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2008 r. I FSK 1512/07)[/b]. Sprawa dotyczyła wniosku o interpretację. Wystąpiła z nim spółka, która wykonuje więźby dachowe. Jej zdaniem, montując je, miała prawo stosować 7-proc. VAT. Izba Skarbowa we Wrocławiu nakazywała stosowanie stawki podstawowej (ponieważ jest producentem).

NSA przyznał rację spółce i utrzymał w mocy korzystny dla niej wyrok niższej instancji. Wskazał, że [b]w sytuacji gdy dana działalność ma charakter kompleksowy, o tym, czy jest dostawą towarów czy też usługą, decyduje zamiar stron transakcji, z którego wynika jej ekonomiczna istota. Niedopuszczalne jest natomiast abstrahowanie od tej kwestii na podstawie zasad metodycznych PKWiU[/b].

Sąd podkreślił, że podziela dominujące w orzecznictwie stanowisko, iż przy czynnościach o charakterze kompleksowym, na które składa się czynność podstawowa będąca celem umowy zawartej przez podatnika z klientem, a także czynności pomocnicze niezbędne do wykonania czynności podstawowej, należy przyjmować jednolitą stawkę, biorąc pod uwagę charakter czynności podstawowej (np. [b]wyrok NSA z 5 lipca 2006 r., I FSK 945/05)[/b]. NSA zgodził się więc z wyrokiem niższej instancji, że montażu więźby dachowej wyprodukowanej przez podatnika nie można traktować jako dostawy towaru wraz z montażem.

Jest to bowiem, z uwagi na ekonomiczny charakter tej transakcji, inwestycja w zakresie robót budowlano-montażowych związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Podobne argumenty można znaleźć w [b]orzeczeniu WSA we Wrocławiu z 28 lutego 2008 r. (I SA/Wr 1632/07 – wyrok prawomocny[/b]) oraz [b]wyroku NSA z 5 lipca 2006 r. (I FSK 945/05)[/b].

Co istotne, [b]polskie sądy powołują się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.[/b] Wskazują, że w wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie Levob Verzekeringen oraz OV Bank C-41/04 wskazał on na konieczność traktowania, dla celów podatkowych, złożonego działania podatnika jako jednolitej całości bez sztucznych podziałów.

[srodtytul]Kompromisowe rozwiązanie[/srodtytul]

Mimo wskazanych wyroków niektóre firmy stosują dwie stawki VAT: 7 proc. dla montażu oraz 22 proc. dla dostawy towaru. Z interpretacji wynika, że jeśli podatnik sam zaproponuje takie rozwiązanie i wprowadzi odpowiednie postanowienia do umowy z klientem, to fiskus się na nie zgadza.

Potwierdza to np. [b]odpowiedź Izby Skarbowej w Warszawie z 24 sierpnia 2009 r. (IPPP1-443-520/09-4/JL)[/b]. Z pytaniem zwróciła się firma, która świadczy usługi z zakresu napraw i konserwacji elektrycznych. Podczas prac wykorzystuje różne materiały. Przedmiotem zawieranych przez nią umów jest usługa konserwacji lub naprawy oraz dostawa towarów potrzebnych do jej wykonania.

Firma realizuje zamówienia w budynkach mieszkalnych (PKOB 112). Wnioskodawca poinformował, że po wykonaniu usługi wystawia fakturę VAT, na której wykazuje dwie pozycje: usługa konserwacji zgodnie z umową (7 proc. VAT) i towary według wykazu załączonego do faktury (22 proc. VAT ).

Izba zgodziła się, że takie postępowanie jest prawidłowe. Wyjaśniła, że strony w umowach określają, co jest przedmiotem sprzedaży. Jeśli jest to tylko usługa remontowa, to nie można z niej wyłączyć poszczególnych elementów kosztów. Jeżeli jednak z umowy wynika, że przedmiotem sprzedaży jest usługa i dostawa towarów potrzebnych do jej wykonania, to mamy do czynienia z dwoma różnymi czynnościami w rozumieniu VAT.