Już wcześniej wiadomo było, że w życie wejdzie nowelizacja ustawy. Ostatniego dnia 2007 r. ukazała się (DzU nr 249, poz. 1861) nowelizacja rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. (DzU nr 97, poz. 970 ze zm.). Najważniejsze dla większości podatników zmiany w rozporządzeniu wykonawczym są związane z rozszerzeniem stosowania stawki 7 proc. VAT w budownictwie mieszkaniowym.

Przypomnijmy, że po nowelizacji ustawy o VAT, w której wprowadzono definicję budownictwa społecznego, stosowanie 7 proc. stawki VAT w budownictwie mieszkaniowym zostało znacznie ograniczone. Po pierwsze, nie wszystkie obiekty budownictwa mieszkaniowego zostały zaliczone do budownictwa społecznego. Po drugie, stosowanie stawki 7 proc. ograniczono do następujących czynności: dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy – dotyczących budownictwa społecznego. Tymczasem na mocy dodanego do rozporządzenia § 5 ust. 1a obniżoną stawkę podatku możemy przyjąć także w odniesieniu do:

– w zakresie, w jakim wymienione roboty i remonty, obiekty lub ich części oraz lokale nie są objęte tą stawką na podstawie art. 41 ust. 12 – 12c ustawy.

Dodatkowo zmieniono treść pozycji 19 załącznika nr 1 do rozporządzenia, na podstawie którego możliwe było stosowanie stawki 7 proc. VAT do montażu okien i drzwi przez producenta tych towarów. W nowym brzmieniu poz. 19 uwzględniono nową definicję obiektów budownictwa mieszkaniowego (rozumianego w sposób określony wcześniej w pkt 1 i 2).

Jakie są konsekwencje praktyczne nowych przepisów?

Po pierwsze – faktycznie nie będzie miał znaczenia metraż mieszkalnych lokali i domów. Jeśli nawet będą one miały metraż przekraczający normy wskazane w art. 41 ust. 12b ustawy, to stawkę 7 proc. (w odniesieniu do całej ich powierzchni czy też nadwyżki ponad ustawowe limity) będzie można stosować na podstawie cytowanych wyżej przepisów rozporządzenia. Pozwalają bowiem przyjąć stawkę 7 proc. VAT w całym budownictwie mieszkaniowym (niezależnie od metrażu lokali mieszkalnych i budynków jednorodzinnych).

Po drugie – zgodnie z nowymi rozwiązaniami w ustawie – stawka 7 proc. miała dotyczyć dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych kwalifikujących się do budownictwa społecznego. Pod znakiem zapytania stała możliwość stosowania stawki 7 proc. VAT do niektórych robót budowlanych (dotyczących budownictwa społecznego), których nie można było zaliczyć do tych kategorii (budowy, przebudowy, modernizacji bądź remontu). Dotyczyć to mogło np. prac przygotowawczych do budowy, prac instalacyjnych w gotowym budynku.

Na podstawie nowych przepisów rozporządzenia wykonawczego można zastosować stawkę 7 proc. VAT do wszelkich robót budowlanych i budowlano-montażowych dotyczących wymienionych obiektów budownictwa mieszkaniowego (których zakres odpowiada bezlimitowej definicji obiektów budownictwa mieszkaniowego).

Należy także wspomnieć, że stawkę 7 proc. będzie można przyjąć do robót konserwacyjnych dotyczących wymienionych obiektów budownictwa mieszkaniowego.

Jeszcze na początku grudnia nie było jasne, czy Polska będzie mogła przedłużyć stosowanie obniżonych stawek w gastronomii oraz na książki i czasopisma. Dotychczasowe okresy przejściowe, wynegocjowane przed akcesją, kończyły się bowiem z końcem 2007 r.

Ostatecznie 4 grudnia 2007 r. na posiedzeniu Rady ds. Ekonomiczno Finansowych (ECOFIN) UE Polska uzyskała zgodę na przedłużenie okresów przejściowych. Możliwość stosowania dotychczasowych stawek obniżonych przez państwa członkowskie przedłużono do końca 2010 r.

Dotyczy to m.in. usług gastronomicznych. Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2008 r. przepisami stawka 7 proc. VAT ma zastosowanie w gastronomii na podstawie § 5 ust. 1 w związku z poz. 26 i 27 załącznika nr 1 do rozporządzenia. Wynika z niego, że stawkę 7 proc. VAT stosuje się do:

sprzedaży kawy i herbaty (wraz z dodatkami), napojów bezalkoholowych gazowanych, wód mineralnych, a także sprzedaży w stanie nieprzetworzonym innych towarów opodatkowanych stawką 22 proc.,

sprzedaży kawy i herbaty (wraz z dodatkami), napojów bezalkoholowych gazowanych, wód mineralnych, a także sprzedaży w stanie nieprzetworzonym innych towarów opodatkowanych stawką 22 proc.

Stawkę 7 proc. VAT w gastronomii można zatem stosować w takim samym zakresie jak dotychczas, tyle że na innych podstawach prawnych. Pod poz. 26 załącznika określa się taki sam zakres stawki 7 proc., jak dotychczas w art. 146 ust. 1 pkt 2 lit. c) ustawy VAT, pod poz. 27 załącznika – jak dotychczas w § 40 tego samego rozporządzenia.

Z nowych przepisów wynika, że stawka 7 proc. VAT w gastronomii ma charakter bezterminowy. Powinna obowiązywać co najmniej do końca 2010 r., gdyż na taki właśnie okres przedłużono możliwość stosowania stawek obniżonych.

Podobnie jak w gastronomii obniżona stawka na sprzedaż (import, wewnątrzwspólnotowe nabycie) książek oraz czasopism specjalistycznych miała zastosowanie jedynie w okresie przejściowym kończącym się 31 grudnia 2007 r. Upoważnienie państw członkowskich do dalszego stosowania stawek obniżonych mogło dotyczyć także książek i czasopism specjalistycznych. Polska skorzystała z tej możliwości i przedłużenie stosowania stawki 0 proc. w tym zakresie także nastąpiło poprzez stosowne zmiany w rozporządzeniu wykonawczym. Dodano do niego m.in. § 7 ust. 1 pkt 9 i 10. Na ich podstawie stawkę 0 proc. VAT można stosować do:

czasopism specjalistycznych,

czasopism specjalistycznych.

Jednocześnie do § 7 rozporządzenia dodano ust. 3, w którym jest definicja czasopism specjalistycznych. Została ona powielona z ustawy.

Powyższe przepisy przedłużają zatem bezterminowo dotychczasową 0-proc. stawkę na książki i czasopisma specjalistyczne. Mając na uwadze, że jest to związane z kompromisem wypracowanym na forum Unii, niższa stawka na książki z pewnością będzie obowiązywać do końca 2010 r.

Autor jest dr. nauk prawnych, współautorem komentarza do ustawy o VAT

Zobacz: ujednolicony tekst rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r.