To wyjątek od zasady, że odprowadza go właściciel.
Podatkiem od nieruchomości obciążone są budynki lub ich części. Lokal to właśnie część budynku. Kiedy będzie opodatkowany? Jeżeli:
- stanowi odrębną nieruchomość będącą własnością innego podmiotu niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego;
- znajduje się w budynkach będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz jednocześnie na podstawie umowy (czy też bezumownie) jest w posiadaniu osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek, w tym spółek, nieposiadających osobowości prawnej – bez względu na to, czy jest, czy nie jest prawnie wyodrębniony.
Opodatkowanie lokali będących własnością firm jest proste – daninę płaci właściciel. Wątpliwości budzi jednak rozliczenie lokali państwowych i komunalnych. Kiedy będą opodatkowane i na kim ciąży obowiązek podatkowy?
Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Mówi on, że podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które są posiadaczami nieruchomości lub ich części (np. lokali) stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego. Wyjątek dotyczy lokali mieszkalnych posiadanych przez osoby fizyczne niestanowiących odrębnych nieruchomości.
Tak więc podatnikiem, ze wskazanym wyjątkiem, jest najemca bądź dzierżawca lokalu będącego własnością państwową lub komunalną. Podatnikiem będzie też firma, która posiada taki lokal bez tytułu prawnego (art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. b). Z sytuacją taką będziemy mieli do czynienia np. w razie wykorzystywania lokalu już po wygaśnięciu umowy dzierżawy.
Spółka z o.o. wynajmuje lokal pod działalność gospodarczą od osoby fizycznej. Czy musi płacić podatek od nieruchomości? Nie. Właścicielem lokalu nie jest Skarb Państwa ani jednostka samorządu terytorialnego, tylko osoba fizyczna. I to ona jest podatnikiem.
Spółka z o.o. wynajmuje lokal pod działalność gospodarczą od gminy. Bez względu na to, czy lokal jest, czy nie odrębną nieruchomością, obowiązek podatkowy ciąży na spółce.
Jan Kowalski wydzierżawił lokal od gminy z prawem dalszej poddzierżawy. Korzystając z tego uprawnienia, wydzierżawia lokal spółce z o.o. Wprawdzie lokal jest własnością gminy, ale spółka z o.o. nie musi uiszczać podatku od nieruchomości. Warunkiem „przejścia” obowiązku podatkowego jest bowiem zawarcie umowy ze Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego. Ponieważ umowę taką ma jedynie Jan Kowalski, to na nim, a nie na spółce z o.o., będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku.
Spółka z o.o. wydzierżawiła od gminy parter kamienicy (część usługowa) oraz lokal mieszkalny na piętrze. Spółka musi płacić podatek zarówno od lokalu usługowego, jak i mieszkalnego.
Jan Kowalski wydzierżawił od gminy usługowy parter kamienicy oraz lokal mieszkalny na piętrze. W budynku nie wydzielono odrębnej własności lokali. Jan Kowalski nie musi płacić podatku od nieruchomości, ale tylko od lokalu mieszkalnego.
Reasumując, prawidłowe opodatkowanie lokalu uzależnione jest od ustalenia nie tylko jego statusu prawnego (czy stanowi nieruchomość lokalową), ale również jego właściciela (lub właściciela budynku, w którym się znajduje, gdy nie jest wyodrębniony prawnie). W odniesieniu do lokali mieszkalnych, które nie są odrębnymi nieruchomościami, znaczenie ma również osoba podatnika. Tylko na osobach fizycznych nie ciąży obowiązek podatkowy.
