W tym samym dniu, w którym towar opuści granice Wspólnoty, powinni otrzymać z urzędu celnego potwierdzenie wywozu w formie komunikatu elektronicznego IE599.

31 sierpnia br. we wszystkich polskich urzędach celnych wdrożony został II etap pierwszej fazy ECS - Systemu Kontroli Eksportu (ang. Export Control System) polegający na elektronicznej obsłudze zgłoszeń wywozowych składanych przez polskich eksporterów.

ECS to system informatyczny mający zastąpić we wszystkich krajach Unii Europejskiej procedury wywozu realizowane dotąd na podstawie dokumentu SAD. Dzięki niemu nastąpić ma pełna komputeryzacja procedury wywozu w urzędach celnych. Od momentu złożenia zgłoszenia celnego aż do potwierdzenia wyprowadzenia towaru z obszaru celnego Wspólnoty cała procedura ma być przetwarzana i monitorowana przez ECS. Na każdym etapie procedury wywozu można będzie uzyskać informacje o wprowadzonych do ECS danych na podstawie nadanego przez system numeru ewidencyjnego operacji wywozowej MRN (ang. Movement Reference Number).

W systemie ECS zgłoszenia wywozowe, wszelkie komunikaty przekazywane pomiędzy urzędami celnymi (na obszarze Wspólnoty) czy komunikaty przekazywane eksporterom będą miały postać sformalizowanych elektronicznych plików XML.

Co istotne, uzyskany za pomocą ECS szybki dostęp do informacji o operacji wywozowej służyć będzie nie tylko urzędom celnym i eksporterom. Dzięki Krajowemu Rejestrowi Eksportu Towarów - KRET (nazwa może jeszcze się zmienić), w przyszłości bezpośredni dostęp do ECS mają mieć też organy podatkowe.

Zgodnie z art. 41 ust. 6 ustawy o VAT warunkiem zastosowania preferencyjnej zerowej stawki VAT w eksporcie towarów jest otrzymanie przez podatnika przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany miesiąc dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty. Od 31 sierpnia 2007 r. dokumentem tym jest elektroniczny komunikat IE599 przesłany eksporterowi przez urząd celny wywozu.

Na podstawie art. 112 ustawy o VAT podatnicy mają obowiązek przechowywać wszystkie dokumenty związane z rozliczaniem podatku do dnia upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, a niewątpliwie takim dokumentem jest komunikat IE599. Może się jednak zdarzyć, że podatnik utraci dane, np. w wyniku działania wirusa, fizycznego zniszczenia nośników, ich kradzieży itp.

Dotychczas, gdy podatnik zagubił kartę 3 SAD lub jej nie otrzymał, aby udowodnić organom podatkowym prawo do zastosowania stawki 0 proc. w eksporcie, musiał prosić urząd celny o wydanie odpowiedniego zaświadczenia.

W przypadku komunikatu IE599, gdy organy podatkowe uzyskają dostęp do systemu ECS poprzez system KRET, nie będzie takiej potrzeby. To, że komunikat IE599 został dostarczony podatnikowi, organ podatkowy będzie wiedział "z urzędu". Kontrolujący lub prowadzący postępowanie podatkowe sprawdzi w systemie, czy doszło do wywozu i kiedy podatnik otrzymał komunikat IE599.

Nawet jeśli podatnik nie będzie miał żadnego materialnego (w postaci wydruku komunikatu IE599) czy wirtualnego (w postaci pliku elektronicznego) dokumentu potwierdzającego wywóz towaru, organ podatkowy nie będzie mógł pozbawić go prawa do zerowej stawki VAT, gdyż na podstawie art. 187 § 3 ordynacji podatkowej fakty znane organowi podatkowemu z urzędu nie wymagają dowodu.

Co więcej organ podatkowy będzie zobowiązany do zakomunikowania stronie o tych faktach.

Gorzej może być w tzw. eksporcie pośrednim towarów (o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. b) ustawy o VAT), dokonywanym przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Zgodnie z art. 41 ust. 11 ustawy o VAT stawkę podatku w wysokości 0 proc. stosuje się, jeżeli podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, ma kopię dokumentu potwierdzającego wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty.

Z literalnego brzmienia art. 41 ust. 11 ustawy o VAT wynika, że w razie eksportu pośredniego podatnik musi mieć kopię dokumentu IE599. A więc eksporter pośredni musi mieć albo wydruk komunikatu IE599, albo jego kopię elektroniczną.

Pozostaje mieć nadzieję, że wraz z wdrożeniem systemu KRET ustawodawca nie będzie żądał od zagranicznego nabywcy zgłaszającego wywóz towaru w ramach eksportu pośredniego posiadania, prócz komunikatu IE599, także jego kopii.