To oczywiste i taką odpowiedź usłyszymy w każdym urzędzie skarbowym. Ale kiedy ma to zrobić? Tu jest problem, ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej ustawa o NIP) nie nadąża bowiem za zmianami w innych przepisach.
- Z ustawy o NIP wynika, że podatnicy, którzy samodzielnie opłacają zaliczki (czyli przedsiębiorcy), muszą przekazać NIP-1 nie później niż w terminie złożenia pierwszej deklaracji na zaliczkę - pisze czytelnik DF. - Za brak zgłoszenia kodeks karny skarbowy przewiduje niemałe kary. Ale od 1 stycznia br. nie ma już deklaracji na zaliczki. Nie ma więc też terminu na złożenie NIP-1. Wychodzi na to, że podatnik może legalnie, bez konsekwencji, dopełnić obowiązek identyfikacyjny w dowolnym czasie.
Rzeczywiście, ustawa o NIP (art. 6 ust. 2, 4 i 6) mówi cały czas o deklaracjach na zaliczki, m.in. określając obowiązki osób zaczynających swoją przygodę z fiskusem. Można więc faktycznie dojść do wniosku, że nie mają oni kiedy złożyć NIP-1, bo nie muszą już przecież ich wysyłać do urzędu. Ale mamy też w ustawie o NIP art. 6 ust. 1, który mówi, że podatnik VAT musi złożyć zgłoszenie identyfikacyjne przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Czy każdy przedsiębiorca jest podatnikiem VAT? Według art. 15 ust. 1 ustawy o VAT - tak. Bez względu na to, czy przysługuje mu zwolnienie, czy nie.
Podobnie będzie w przypadku aktualizacji danych. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o NIP zgłoszenie aktualizacyjne (też na formularzu NIP-1) podatnik VAT musi złożyć w ciągu 14 dni od zmiany danych.
Dodajmy, że wielu podatników zapomina o obowiązkach, które nakłada na nich ustawa o NIP. Urzędy rzadko ich karzą, ale trzeba pamiętać, że mają taką możliwość. Zgodnie bowiem z art. 81 kodeksu karnego skarbowego podatnik, który nie złoży w terminie NIP-1, może być obciążony grzywną.
Ustawa o NIP nie definiuje na własne potrzeby podatnika VAT. Nie mamy więc innego wyjścia, musimy kierować się definicją z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten mówi o osobach, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą. Bez względu na to, czy faktycznie płacą podatek, czy są zwolnione (z uwagi na wysokość obrotów albo rodzaj wykonywanych czynności). Muszą więc złożyć zgłoszenie identyfikacyjne (jeśli nie mają jeszcze NIP) przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu (np. przed sprzedażą towaru albo usługi). Natomiast zgłoszenie aktualizacyjne w ciągu 14 dni od zmiany danych. Faktycznie te terminy dotyczą wszystkich przedsiębiorców, bo są oni - co do zasady - podatnikami VAT. Gdyby przyjąć, że art. 6 ust. 1 ustawy o NIP dotyczy tylko podatników VAT "czynnych", to okazałoby się, że przedsiębiorcy zwolnieni z tego podatku nie mają kiedy złożyć NIP-1. Nie składają już bowiem deklaracji na zaliczki. Te problemy wynikają z niedopasowania ustawy o NIP do zmian w innych przepisach. Na szczęście urzędy skarbowe dość liberalnie traktują podatników, którzy spóźniają się ze zgłoszeniem.
