Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w wysokości 80 proc. wynagrodzenia stanowiącego podstawę jego wymiaru wprowadzono ustawą z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Przepisy regulujące kwestie dodatkowego zasiłku opiekuńczego zmieniano i aktualizowano wielokrotnie. Niemniej dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał w okresie od 12 marca do 26 lipca 2020 r.
CZYTAJ TEŻ: Jak tarcza 4.0 zmieniła przepisy o dodatkowym zasiłku opiekuńczym?
Jak wygląda zatem sytuacja obecnie, gdy rodzic nie może skorzystać już z zasiłku dodatkowego, a placówkę, do której uczęszcza dziecko zamknięto?
Teraz przepisy ogólne
Aktualnie kwestię zasiłku opiekuńczego z tytułu osobistej opieki nad dzieckiem regulują przepisy ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – przepisy ogólne. W myśl tej ustawy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat przy zaistnieniu jednej z enumeratywnie wyliczonych przesłanek, a mianowicie:
- a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
- b) choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2020 r. poz. 326 i 568), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
- c) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- d) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.
CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: co potrzeba do zasiłku
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyróżnia także wśród ww. przesłanek sytuację konieczności izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej.
Nieprzewidziane zamknięcie placówki
W ramach omawianego zagadnienia kluczowe będzie zatem ustalenie co ustawodawca miał na myśli pod zawartym w art. 32 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy pojęciem nieprzewidzianego zamknięcia placówki, do której uczęszcza dziecko. Za nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, uważa się takie zamknięcie tych placówek, o którym ubezpieczony został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia (tak: A. Wars, Na nieprzewidziane okoliczności – zasiłek opiekuńczy. SPP 2007, nr 005).
CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: zasady zasiłku opiekuńczego
Biorąc pod uwagę powyższe, z pewnością nie można zaliczyć do takowych zamknięcia palcówki związanego z przerwą wakacyjną. W takiej sytuacji zasiłek opiekuńczy przyznawany na zasadach ogólnych nie będzie przysługiwał. Nie będzie stanowić także podstawy do wypłaty ww. zasiłku sytuacja, w której dziecko nie zostało przyjęte do danej placówki z powodu limitu miejsc lub w sytuacji odmowy jego przyjęcia z innej przyczyny.
Kwarantanna i dezynfekcja
Z pewnością natomiast nieprzewidzianym zamknięciem placówki, uprawniającym do zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych, będzie kwarantanna placówki, jak i prowadzone prace dezynfekcyjne związane z wystąpieniem zachorowania na COVID-19 personelu, czy też jej podopiecznych. Do takich nieprzewidzianych powodów zaliczyć można także remont spowodowany nagłą okolicznością.
CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: zasiłek dla ojca i matki?
Ustawodawca przewidział, że łączny okres, za który zasiłek opiekuńczy może zostać wypłacony w danym roku kalendarzowym wynosi 60 dni. I nie jest on uzależniony od liczby osób uprawnionych do zasiłku i liczby dzieci. Dodatkowo należy pamiętać, że okres, w którym rodzic pobierał dodatkowy zasiłek opiekuńczy na zasadach ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych nie jest wliczany do limitu 60 dni wynikających z opisanych zasad ogólnych.
Autorka jest adwokatem.