Skutki powództwa o zapłatę przeciwko poręczycielowi przed upływem terminu zastrzeżonego w umowie poręczania - wyrok SN

Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 22 czerwca 2016 r., III CZP 19/16.

Powód zawarł 9 października 2012 r. ze spółką komandytową umowę pożyczki w kwocie 500 tys. zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się do zwrotu pożyczki wraz z oprocentowaniem w terminie do 31 grudnia 2013 r. Za zobowiązanie pożyczkobiorcy poręczyli M.T. i R.T., przy czym strony ustaliły m. in., że poręczenie jest ważne do 31 marca 2014 r. Upadłość spółki komandytowej (tj. pożyczkobiorcy została ogłoszona) 18 czerwca 2013 r. upadłość spółki komandytowej. Powód wezwał 22 stycznia 2014 r. poręczycieli do zapłaty 500 tys. zł z odsetkami, a wobec braku zaspokojenia, 28 marca 2014 r. wytoczył powództwo o zapłatę. Uwzględniając powództwo sąd okręgowy poddał ocenie postanowienie umowne ograniczające „ważność" poręczenia i zarzut pozwanych, że z upływem tego terminu ich zobowiązanie wygasło. Uznał je za chybione. Wskazał, że po tej dacie powód nie mógłby już skutecznie dochodzić roszczenia o zapłatę przeciwko pozwanym. Jednak przed upływem tego terminu podjął on czynności zmierzające do uzyskania zaspokojenia, tj. wezwał pozwanych do zapłaty i wytoczył powództwo. Brak jest więc podstaw do twierdzenia, że zobowiązanie pozwanych wygasło. Sąd apelacyjny powziął wątpliwość, co do skutków upływu zastrzeżonego w umowie poręczenia terminu. Powołując się na stanowisko doktryny wskazał, że ew. twierdzenie, że upływ terminu nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, pozostaje w sprzeczności z art. 116 § 2 k.c. (zgodnie z którym, jeżeli skutki czynności prawnej mają ustać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku rozwiązującym, czyli skutki prawne danej czynności prawnej ustają wraz z upływem terminu), a ponadto istnieją istotne wątpliwości co do możliwości stosowania w drodze analogii art. 123 k.c., przewidującego przerwanie biegu umówionego terminu. W związku z tym SA przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie: „czy wytoczenie powództwa przed sądem powszechnym przerywa bieg terminu poręczenia cywilnego oznaczonego konkretną datą, co do wierzytelności istniejącej w dacie zawarcia umowy poręczenia cywilnego?" Sąd Najwyższy podjął uchwałę o treści przytoczonej na wstępie.