Sprawa dotyczyła wniosku o dostęp do informacji publicznej. Wnioskodawca wystąpił do powiatowego inspektora sanitarnego o udostępnienie protokołów kontroli w jednej z restauracji.
Czego dotyczył spór
Inspektor odmówił udostępnienia ich. Stwierdził, że stanowią tajemnicę chronioną. Powołał się na oświadczenia przedsiębiorców prowadzących restaurację, w których nie wyrazili oni zgody na udostępnienie protokołów kontroli. Jako podstawę urzędnicy wskazali art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej i art. 29a ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Mężczyzna nie dał za wygraną. Organ odwoławczy początkowo przyznał mu rację. W jego ocenie to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek wykazania, że zastrzeżone przez niego informacje wpisują się w definicję tajemnicy przedsiębiorstwa. Dlatego organ pierwszej instancji powinien wyjaśnić, czy żądane przez wnioskodawcę dokumenty zawierają informacje, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Niewystarczające jest powołanie się na tajemnicę przedsiębiorcy bez szczegółowego jej określenia. Organ powinien przeprowadzić postępowanie dotyczące wyłączania przedmiotu informacji. Powinno ono znaleźć odbicie w aktach. Tymczasem nie ma w nich takich informacji.
Organ pierwszej instancji zajął się znów sprawą. Ustalił, że w protokole są informacje dotyczące m.in. rozwiązań organizacyjnych, funkcjonalnych, technologicznych, procesów produkcji itp. Dane te były opatrzone adnotacją, że nie mogą być udostępniane, gdyż stanowią tajemnicę chronioną.
Powiatowy inspektor znów odmówił udostępnienia informacji. W jego ocenie mają one dla przedsiębiorców wartość gospodarczą, i to nie tylko dlatego, że zostały zastrzeżone. Urzędnicy odwołali się do orzecznictwa, które przyjmuje, że tajemnicę przedsiębiorstwa mogą stanowić dane, co do których przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania ich poufności. W decyzji podkreślono, że w każdym z protokołów są informacje, co do których przedsiębiorca podjął działania w celu ich ochrony.
Jakie rozstrzygnięcie
Odwołanie okazało się bezskuteczne i sprawa trafiła na wokandę. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uwzględnił skargę. Przypomniał, że informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także wytworzona lub odnosząca się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa.
WSA nie miał wątpliwości, że żądana informacja jest informacją publiczną, a podmiot, do którego się o nią zwrócono, obowiązany jest do jej udostępnienia. Rozstrzygnięcia wymaga, czy w sprawie występują ograniczenia przewidziane w ustawie.
Jak zauważył sąd, ograniczenia w dostępie do informacji publicznej określa art. 5 ustawy. Podstawę tego ograniczenia stanowią informacje niejawne, inne ustawowo chronione tajemnice, tajemnica przedsiębiorcy i prywatność osoby fizycznej. Przy czym tajemnica przedsiębiorcy de facto odnosi się do tajemnicy przedsiębiorstwa wprowadzonej ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Sąd zauważył, że organ odwoławczy mimo wezwania nie przesłał mu akt postępowania, w tym protokołów. Ponadto pomimo zaleceń w uzasadnieniu pierwszej decyzji kasacyjnej urzędnicy nie wskazali, jakie działania podjęli przedsiębiorcy w celu zachowania poufności informacji w protokołach.
Zdaniem sądu niewystarczające jest powołanie się na tajemnicę przedsiębiorcy bez podania, jakie okoliczności przemawiają za uznaniem pewnych danych za taką tajemnicę. Organ powinien ustalić i przedstawić rodzaj informacji objętych tajemnicą.
WSA zauważył, że zgodnie z przepisami uzyskane w trakcie kontroli informacje, dokumenty i inne dane zawierające tajemnicę prawnie chronioną kontrolowanego nie mogą być przekazywane innym organom ani ujawniane, jeżeli nie jest to konieczne ze względu na ochronę życia lub zdrowia człowieka, z wyłączeniem żądania sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem. Jednak w ocenie WSA, aby przyjąć, że stanowią one tajemnicę chronioną, należy wskazać nie tylko ich ogólny charakter. Konieczne jest także wskazanie na konkretne działania podjęte przez przedsiębiorcę w celu zachowania poufności informacji.
Wyłączone z udostępnienia mogą zostać tylko te informacje w protokołach kontroli, które stanowią tajemnicę przedsiębiorcy i zostały przez niego zastrzeżone.
Sąd wskazał, że na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy: materialny, np. szczegółowy opis stosowanych technologii czy urządzeń, oraz formalny, tj. wola przedsiębiorcy ich utajnienia. Tak więc, aby organ mógł odmówić udostępnienia konkretnej informacji, muszą być spełnione te dwa warunki.
Ponadto tajemnicę przedsiębiorcy wyprowadza się z tajemnicy przedsiębiorstwa i pojęcia te w zasadzie się pokrywają, chociaż tajemnica przedsiębiorcy w niektórych sytuacjach może być rozumiana szerzej. Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią więc informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności. Informacja staje się tajemnicą, kiedy przedsiębiorca przejawi wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Nie traci swojego charakteru przez to, że wie o niej ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy). Utrzymanie danych informacji jako tajemnicy wymaga więc podjęcia przez przedsiębiorcę działań zmierzających do wyeliminowania możliwości dotarcia do nich przez osoby trzecie w normalnym toku zdarzeń, bez konieczności podejmowania szczególnych starań.
W ocenie WSA nie jest wystarczające ogólnikowe wskazanie, że dane w protokołach zawierają tajemnicę przedsiębiorcy. Tymczasem w sprawie odmowę oparto wyłącznie na woli jednego z przedsiębiorców prowadzących restaurację, nie dokonując ustaleń, czy dana informacja może być uznana za tajemnicę. Z akt nie wynika, aby skarżony organ podjął działania mające na celu wyjaśnienie, czy podane w protokołach: dane techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa, są informacjami nieujawnionymi do wiadomości publicznej, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 11 sierpnia 2015 r., II SA/Kr 571/15.
