Czy pracodawca może rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy bez zgody pracownika i uniknąć wypłacania mu odszkodowania, ponieważ zdaniem firmy nie istnieją już przyczyny takiego zakazu?
Zgodnie z art. 101
1
kodeksu pracy w zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). Art. 101
2
k.p. stanowi, że art. 101
1
§ 1 k.p. stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W niej określa się także czas obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego etatowcowi od pracodawcy. Przestaje on obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, gdy ustaną przyczyny uzasadniające taki zakaz lub gdy szef nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty odszkodowania (art. 101
2
§ 3 k.p.).
W orzecznictwie sądowym utrwalony jest pogląd, że ustanie przyczyn uzasadniających zawarcie umowy o zakazie konkurencji nie uprawnia pracodawcy do jednostronnego odstąpienia od obowiązku wypłaty odszkodowania. Art. 101
2
§ 2 k.p. określający sytuacje, w których zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki zawarto umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, dotyczy bowiem tylko zobowiązania, jakie przyjął na siebie pracownik, a nie zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania.
Przykładowo w wyroku z 15 marca 2006 r. (II PK 166/05) Sąd Najwyższy stwierdził, iż „nie jest trafne stanowisko, że jeśli ustały przyczyny, dla których została zawarta umowa o zakazie konkurencji, w szczególności jeśli pracodawca zwolnił pracownika z obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej – umowa ulega rozwiązaniu i na pracodawcy nie ciąży obowiązek wypłaty odszkodowania. (...) O ile strony umowy o zakazie konkurencji dopuszczają możliwość jej wcześniejszego rozwiązania, powinny wyraźnie wskazać w umowie sposób dokonania tej czynności".
Jeżeli więc sam pracownik respektuje zakaz, zwolnienie się przez pracodawcę z wymogu wypłaty odszkodowania będzie możliwe, tylko gdy szef zawrze ze swoim byłym podwładnym porozumienie o rozwiązaniu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Takie zwolnienie byłoby też dopuszczalne, gdyby strony w samej umowie o zakazie konkurencji przewidziały możliwość jej rozwiązania przed upływem terminu, na jaki została zawarta.
Anna Telec, radca prawny, prowadzi kancelarię prawa pracy
podstawa prawna: art. 1011, art. 1012 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)
