- Chcielibyśmy odpłatnie zatrudnić osobę, która ukończyła studia, ma 25 lat i status bezrobotnego, gdyż dla takich osób są ulgi w ZUS. Czy w takiej sytuacji nie trzeba będzie za nią płacić składek? Jeśli tak, to na jakich warunkach i w jakiej formie należy podpisać umowę? Czy możliwe byłoby pośrednictwo naszej firmy jako agencji pracy tymczasowej w delegowaniu takiej osoby do pracy do innych zaprzyjaźnionych firm, ale przy zachowaniu preferencji składkowej? – pyta czytelnik.
Problematykę związaną z zawieraniem umów o tzw. praktyki określa ustawa z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (DzU nr 127, poz. 1052, dalej ustawa). Zgodnie z jej art. 2 ust. 1 osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej może przyjmować na praktykę osobę, która ukończyła co najmniej gimnazjum i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia. Osoba, o którą pyta czytelnik, spełnia te warunki. Nie ma więc przeszkód, aby zawrzeć z nią umowę o praktykę absolwencką.
Płatnie lub gratis
To odrębny typ umowy cywilnoprawnej, odmienny od tej o pracę. Głównym jej celem jest zdobycie przez absolwenta doświadczenia zawodowego i umiejętności praktycznych potrzebnych do wykonywania pracy.
Jak wynika z art. 5 ust. 3 i 4 ustawy, taka umowa nie może dotyczyć pracy szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 23715 kodeksu pracy. Nie wolno jej także zawrzeć na dłużej niż trzy miesiące.
Praktyka może być nieodpłatna bądź odpłatna, ale miesięczne świadczenie pieniężne nie może przekroczyć dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Bez ZUS...
Wśród źródeł przychodów stanowiących obowiązek podlegania ubezpieczeniom art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.) nie wymienia osoby fizycznej – praktykanta, który zawarł umowę o praktykę absolwencką z określonym podmiotem. Również art. 66 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) nie wymienia takiego tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Odbywanie praktyki absolwenckiej nie przeszkadza nabyć oraz mieć status bezrobotnego, a nawet pobierać zasiłek. Ale bezrobotnemu, który odbywa odpłatną praktykę absolwencką i otrzymuje za to miesięczne świadczenie przekraczające połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, nie przysługuje już prawo do zasiłku dla bezrobotnych (art. 75 ust. 1 pkt 7 ustawy 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 149 ze zm.).
...ale z PIT
Jedyny obowiązek fiskalny wobec Skarbu Państwa będzie się w takim przypadku wiązał z koniecznością poboru zaliczki na podatek dochodowy (art. 35 ust. 1 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej updof). W tym przypadku zobowiązany jest do tego płatnik przyjmujący na praktykę. Z kolei z art. 35 ust. 6 updof wynika, że w takiej sytuacji zaliczkę na podatek dochodowy pobiera się, stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej (tj. 18 proc.).
Delegowanie niedozwolone
Gdyby firma miała status agencji pracy tymczasowej (np. po rozszerzeniu przedmiotu działalności o działalność APT) i jej zamiarem byłoby przekazanie takiego praktykanta do pracy u innego pracodawcy, umowa o praktykę absolwencką nie pozwala jej delegować tego praktykanta do innego pracodawcy. Jest to wykluczone na podstawie tej samej umowy o praktykę i z tymi korzyściami, jakie ma przy składkach ZUS. Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 24 czerwca 2014 r. (III AUa 12/14), „ustawa o praktykach absolwenckich nie przewiduje umów o praktyki w układzie innym niż dwupodmiotowy ani nie przewiduje delegowania praktykanta, a z uwagi na specyfikę tej regulacji dla zachowania prawidłowości zawarcia umowy o praktykę absolwencką należy przepisy tej ustawy stosować ściśle".
W konsekwencji APT może zatrudniać praktykantów, ale tylko na własne potrzeby, bez możliwości delegowania ich do pracy u pracodawcy użytkownika na podstawie tej samej umowy o praktyki absolwenckie. Natomiast samo przekazanie przez APT praktykanta do pracy u pracodawcy wymaga zawarcia umowy określonej w ustawie o zatrudnianiu pracowników tymczasowych ze wszystkimi tego konsekwencjami, również w sferze ubezpieczeń społecznych.
