Rz: Czy rodzic korzystający z rocznej czasowej obniżki wymiaru czasu zamiast wybrania urlopu wychowawczego np. na cały 2015 r. nabywa prawo do pełnej puli wakacji za ten czas?
Urszula Kądziołka: Decydując się na czasową obniżkę wymiaru czasu pracy, pracownik musi liczyć się z tym, że tymczasowo będzie uprawniony do mniejszej liczby dni urlopu wypoczynkowego niż poprzednio. Stosuje się regułę proporcjonalnego ustalania urlopu wypoczynkowego do wymiaru czasu pracy (art. 154 § 2 k.p.).
A to dlatego, że choć w umowie o pracę uzgodnił zatrudnienie w większym wymiarze czasu pracy, złożony przez niego wniosek skutkuje okresowym obniżeniem tego zakresu. Powoduje to zarówno proporcjonalne obniżenie wynagrodzenia, jak i konsekwentnie – urlopu wypoczynkowego za miesiące pracy w niższym wymiarze. Za tym, aby nie różnicować sytuacji tego pracownika i innych zatrudnionych na niepełnym etacie, przemawia m.in. założenie racjonalności ustawodawcy i stanowionego przez niego prawa. Wymiar urlopu takiego rodzica w całym 2015 r. zależeć będzie więc od stażu pracy i ustalonego z pracodawcą wymiaru czasu pracy.
Czy rodzic wracający do pełnej aktywności, po łączeniu urlopu wychowawczego z pracą, ma status osoby powracającej z urlopu wychowawczego do celów naliczania proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego?
W trakcie urlopu wychowawczego pracownik może pracować u tego samego pracodawcy, ale powinno się to odbywać na podstawie innej umowy o pracę niż ta, w zakresie której udał się na urlop wychowawczy. Przy jednej umowie nie pojawi się więc problem statusu pracownika po powrocie z urlopu wychowawczego. Status osoby powracającej z takiego urlopu pracownik nabędzie tylko z umowy, na podstawie której udał się na urlop. Nic nie wskazuje też na to, aby nabywał taki status po upływie okresu obniżenia wymiaru czasu pracy. Zgodnie ze stanowiskiem resortu pracy z 29 października 2014 r. prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy na podstawie art. 1867 k.p. jest odrębnym i niezależnym uprawnieniem wobec urlopu wychowawczego. Wykonując pracę w obniżonym wymiarze, pracownik nie przebywa jednocześnie na urlopie wychowawczym. Po powrocie do pierwotnych ustaleń nie nabywa więc statusu osoby kończącej urlop wychowawczy.
A kiedy prawo do niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego rodzica może się przedawnić?
Zasadą jest przedawnienie urlopu wypoczynkowego po trzech latach, licząc od końca roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje, albo od końca września roku następnego (jeśli przesunięto go na kolejny rok). Od 2013 r. obowiązuje zasada, zgodnie z którą w okresie urlopu wychowawczego bieg okresu przedawnienia roszczeń o urlop wypoczynkowy zawiesza się (art. 2931 k.p.). W praktyce oznacza to, że prawo do niewybranego jeszcze urlopu wypoczynkowego może się przedawnić najwcześniej po powrocie z urlopu wychowawczego. Prawo do wypoczynku pracownika korzystającego z obniżonego wymiaru pracy przedawnia się natomiast na zasadach ogólnych, a podczas czasowego zmniejszenia godzin pracy okres przedawnienia nie ulega zawieszeniu.
—rozmawiała Anna Abramowska
