Roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest - obok sankcji bezskuteczności wypowiedzenia angażu oraz przywrócenia na etat – środkiem prawnym powszechnej ochrony trwałości stosunku pracy. Zgodnie ?z art. 47 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia na etat, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, jednak nie więcej niż za:
- ?dwa miesiące,
- ?gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące – nie więcej niż za miesiąc.
Inne reguły obowiązują wobec pracowników objętych szczególną ochroną trwałości stosunku pracy. Chodzi o pracownice w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, pracowników ojców wychowujących dziecko w czasie urlopu macierzyńskiego czy etatowców w wieku przedemerytalnym. Należący do tej grupy mogą dochodzić wynagrodzenia za rzeczywisty okres pozostawania bez zajęcia.
Siedem dni na reakcję
Roszczenie o takie wynagrodzenie ma charakter akcesoryjny wobec żądania przywrócenia do pracy. Pracownik może się go domagać na drodze odrębnego powództwa albo wraz z roszczeniem o przywrócenie do pracy. W takim jednak wypadku zasądzenie wynagrodzenia nastąpi tylko wtedy, gdy zwolniony podejmie pracę w wyniku przywrócenia.
Aby uzyskać prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, przywrócony musi zgłosić gotowość niezwłocznego jej podjęcia w ciągu siedmiu dni od uprawomocnienia się wyroku sądu. Bezprawne niedopuszczenie etatowca do pracy przez szefa czy pojawienie się okoliczności usprawiedliwiających nieobecność pracownika w firmie (związanych np. z chorobą), nie niweczy spełnienia przesłanki podjęcia pracy przez pracownika. Zgodnie z art. 786 § 2 kodeksu postępowania cywilnego sąd nadaje wyrokowi klauzulę wykonalności w części dotyczącej wynagrodzenia za czas bez zajęcia dopiero po stwierdzeniu, że pracownik podjął pracę. ?W postępowaniu klauzulowym sąd ma kompetencje do ustalenia, czy pracownik podjął pracę. Ewentualne odsetki za opóźnienie wypłaty zaległych poborów należą mu się dopiero od następnego dnia po podjęciu pracy.
Choroba do odliczenia...
Czas bez pracy, za który przywróconemu na etat przysługuje wynagrodzenie, obejmuje okres, w którym mógł wykonywać pracę, a wynagrodzenia został pozbawiony wyłącznie wskutek bezprawnej odmowy dopuszczenia go do obowiązków przez szefa. ?W rozumieniu art. 47 k.p. okresem pozostawania bez pracy nie jest zatem czas niezdolności do pracy, za który pracownik otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia społecznego, świadczenie rehabilitacyjne bądź rentę z tytułu niezdolności do pracy z dodatkiem pielęgnacyjnym z racji niezdolności do samodzielnej egzystencji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 2012 r., II PK 45/12). Okres, w którym pracownik pobierał te świadczenia, odlicza się od tego, za który przyznano mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia.
Analogicznie należy traktować zasiłek dla bezrobotnych otrzymywany przez pracownika w okresie pozostawania bez pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 20 grudnia 2011 r., III APa 10/11).
...a inna praca już nie
W 1996 r. uchylono art. 47 ?§ 2 k.p. Od tego czasu podjęta przez etatowca praca przed jego przywróceniem oraz otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie pomniejszają zasądzonej pensji za czas pozostawania bez pracy.
Wysokość wynagrodzenia za czas bez pracy oblicza się na podstawie rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). Ustala się je zatem tak, jakby etatowiec świadczył ?w tym czasie pracę. Należy więc uwzględnić wszystkie prawnie dopuszczalne zmiany poziomu zarobków (zarówno podwyżki, jak i obniżki), które nastąpiłyby, gdyby pracownik pozostawał w stosunku pracy (por. wyrok SN z 12 lipca ?2011 r., II PK 18/11). Wynagrodzenie po przywróceniu do pracy, w odróżnieniu od tego za pracę, jest świadczeniem jednorazowym (por. wyrok SN z 5 lipca 2011 r., I PK 24/11).
Nie ma szans na więcej
Wynagrodzenie po przywróceniu w pełni zaspokaja roszczenia pracownika związane z okresem pozostawania bez zajęcia na skutek naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów. Ponadto przysługuje ono pracownikowi niezależnie od tego, czy faktycznie poniósł jakąkolwiek stratę. Ci, którzy zostali przywróceni do pracy, nie mogą jednak występować z roszczeniem o odszkodowania od pracodawcy na podstawie kodeksu cywilnego (por. wyrok SN z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09). Bez znaczenia jest też to, że szkoda, jakiej doznał etatowiec, przewyższa otrzymane wynagrodzenie za czas pozostawania bez zajęcia.
